DÜNYA EKONOMİSİ

Geri kalmışlığı ülkelere özgü ırk, din, coğrafi konum gibi endojen nedenlere bağlayan görüşler yüzyılımızın başında reddedilmiştir. Lenin geri kalmışlığın nedenini ülkelerin bir- birleri ile giriştikleri ilişkilerin bir sonucu olarak görmektedir. Ona göre, hemen hemen bütün geri kalmış ülkeler için geçerli olan tarihsel bir neden günümüzdeki geri kalmışlığın genel çerçevesini çizmektedir. Bu da Batı kapitalizmi ve emperyalizm yani sömürgeciliktir.

Latin Amerika ülkeleri, Amerika kıtasının ortası ile güneyini kaplamaktadır. Latin Amerikalılar vaktiyle Portekiz ve İspanya’dan gelen Latin göçmenlerle yerlilerin karışımından oluşmuş toplumlardır. Latin Amerika ülkeleri bağımsızlıklarına XIX. yüzyılın ilk yarısın- da kavuşmuşlardır. Ancak bağımsızlıklarını sömürgeciliğe karşı kurtuluş savaşı sonunda kazanmış değillerdir. Avrupa’dan gelen göçmenler anavatana karşı bağımsızlık elde etmişlerdir. Genellikle komprador nitelikli bir burjuvaziye sahip olan ülkelerdir. Latin Amerika’da ordu bu komprador sınıf çıkarlarına hizmet amacı ile sık sık darbelere başvurmaktadır.

Doğu Asya ve Pasifikteki Asya’nın gelişmiş ülkelerinin farklılıklarına rağmen gelişmelerine katkıda bulunan ortak özellikleri şunlardır:

İlki eğitim ve öğrenmeye verilen önemdir.

İkinci özellikleri tasarrufların yüksekliğidir.

Üçüncü özellik ekonomik kalkınmayı destekleyen siyasal çevrenin varlığıdır. Hiçbir zaman serbest piyasa modeli benimsenmemiştir. Yatırım yapılacak sanayiler seçilmiş ve teşvik edilmiştir. İhracat desteklenmiş, eğitim sübvanse edilmiş, koruyucu gümrüklere başvurulmuştur.

Dördüncü özellikleri ise ithal ikamesine ya da tüketime dayalı politikaların tam tersine kaderlerini ihracata bağlamalarıdır.

Son özellikleri ise Japonya gibi Batılı olmayan bir gücün ekonomik başarılarının hayranlıkla izlenmesidir.

Güney Kore ve Tayvan’ın izlediği politikaları incelediğimizde her iki ülkenin de harcamaları ve gelirleri iyi yönettiklerini görmekteyiz. Böylece makroekonomik dalgalanmalardan ve enflasyondan korunmuşlardır. Kore, 1961 ’den beri Tayvan ise 1964’ten beri gerçekçi ve rekabetçi döviz kurları uygulamaktadır. Ancak 1980’lerde uygulanan listenin geri kalan politikalarına uyum göstermemektedirler. Tayvan, doğrudan yabancı yatırımları teşvik etmiş ancak Kore, bu konuda daha az istekli olmuştur. Kore, faiz hadlerini baskı altına almış ve kredi verirken kamu kuruluşlarına öncelik tanımıştır. Her iki ülke de ithal rejimlerini 1980’li yıllara kadar liberalleştirmemişlerdir. Özel sektörün yatırım kararlarına önemli ölçüde müdahale etmişlerdir. Kamu sektörünü özelleştirmek bir yana her ikisi de kalkınmalarını kamu sektörüne dayandırmışlardır. Kısacası Güney Kore ve Tayvan mali politikalarda ve döviz kurunda Ortodoks çizgiyi yakalamış ve 1980li yılların makroekonomik istikrarsızlıktan kaynaklanan krizinden kurtulmuşlardır.

Kalkınma için, ekonomik büyümeyi öncelikli hedef olarak kabul eden, neo-liberal iktisat politikalarının taşıyıcısı Washington Uzlaşması yaklaşımı, 1990ların ikinci yarısından sonra eleştirilere cevap vermek durumunda kalmış ve kapitalizmin daha insani bir yorumu olan, Post-Washington Uzlaşmasına yerini bırakmıştır. Böylece, büyümenin yanında yoksulluğun azaltılması ya da yok edilmesi, iyi yönetişim ve kurumsal iyileşme, kalkınma sağlamak için göz ardı edilemeyecek değişkenler olarak ön plana çıkmıştır. Ekonomik olan yanında, sosyal olanın da kalkınma için önemli olduğu gerçeği yaygın kabul görmüştür. Başa çıkılması gereken felaketlerin büyüklüğü, 2000 ve 2015 yılları arasında, Binyıl Kalkınma Hedefleri olarak ifade edilen sekiz hedefe ulaşabilmek için, dünya ülkeleri arasında o güne kadar görülmemiş bir iş birliğine neden olmuştur

Güney Kore, 1961 ’den beri Tayvan ise 1964’ten beri gerçekçi ve rekabetçi döviz kurları uygulamaktadır.

Tayvan, doğrudan yabancı yatırımları teşvik etmiş ancak Kore, bu konuda daha az istekli
olmuştur.

Güney Kore ve Tayvan özel sektör yatırım kararlarına önemli ölçüde müdahale etmişlerdir. 

Güney Kore ve Tayvan'da kamu harcamalarında öncelik sağlık, eğitim ve altyapıya yönlendirilmiştir.