DÜNYA EKONOMİSİ

İlk sanayileşme deneyimlerini başlatmış olan azgelişmiş ülkelerin yoğun baskısı, 1964’te Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), 1965’te Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü(UNIDO)’nün kurulmasını sağladı. Doğru yanıt A'dır.

Kalkınmanın başlıca üç bileşeni şunlardır: Araştırma ve Geliştirme (ARGE), bilimsel ve teknolojik altyapı ve insan kaynaklarının eğitimi ve gelişimi. 21. yüzyılda bu hedefe ayrılacak GSMH’nin en az yüzde biri gerçekçi bir rakamdı.Doğru yanıt E'dir.

İngiliz Sanayi Devrimi’nin İngiltere’ye sağladığı üstünlüğü bütün açıklığıyla ilk kavrayan, Alman İktisatçı Friedrich List’tir.  Bu dönemde dünya pazarları, buna bağlı olarak ekonomik güç ve aynı anlama gelen sanayi gücü İngiltere’nin elindeydi (Göker, 1993, s. 16-19). Kuramsal alanda da Klasik İktisat öğretisi dünyaya egemendi. Bu öğretiye göre, hem dünya hem de ulusal pazarlarda serbest rekabet kapitalizminin sağladığı kusursuzözgürlük çerçevesinde yarışılmalı ve devlet ekonomiye müdahale etmemeliydi. List’e göre Almanya’nın uluslararası alanda, önerilen bu koşullar altında yarışı kabul edebilmesi için İngiltere’nin ve Fransa’nın sanayi gücüne erişmesi, onlarla eşit koşullara gelmesi gerekmekteydi. Sanayileşmiş ülkeler varken serbest ticaret koşulları altında genç ülkelerde sanayinin gelişmesine olanak yoktur. Bu nedenle List, genç sanayilerin korunmasını ister. Ancak List’in koruyuculuğu geçici ve seçici bir koruyuculuktur (Yılmaz, 1992, s. 105). List gerçekte serbest ticaret taraftarıdır, yalnız bu idealin çok sayıdaki ülkenin refah ve teknoloji bakımından eşit düzeyde olmaları hâlinde geçerli olabileceği düşüncesindedir. Doğru yanıt B'dir.

Japonya'da Teknoloji ile ekonomik gelişme arasındaki bağı oluşturacak kent devletler yani teknopolisler kurmaya yönelik teknopolisler programları oluşturulmuştur. Bu programın kapsadığı bölgelerde (Göker, 1993, s.23);
• Sanayi, araştırma üniversiteleri ve yerleşimin tümleşik bir politika çerçevesinde
geliştirilmesi,
• Yeni oluşacak teknopolisler ile bölgenin anakenti arasında sıkı bağların bulunması,
• Var olan sanayilerin teknoloji düzeylerinin yükseltilmesi ile yeni kurulacak yüksek
teknoloji sanayileri arasında dengeli bir gelişme sağlanması,
• Var olan sanayilere yüksek teknoloji transferi (ARGE Transferi) ve teknolojinin uç
alanlarında yaratıcı araştırmalar yapılması,
• Yüksek teknoloji araştırmalarında ve sanayinin gelişmesinde, bölge bazında özgünlük yaratılması amaçlanmaktadır.

Doğru yanıt C'dir.

1990 yılında, ABD, Japonya, Almanya, İtalya ve Fransa aynen bu sıra ile dünya  imalat endüstrisinde en büyük paya (yaratılan katma değere göre) sahip 5 ülke idi. Doğru yanıt D'dir.

2000 yılına gelindiğinde dünyanın en büyük payına sahip 5 ülke liginde değişiklik olmuştur. Fransa imalat sektöründe en büyük paya sahip 5 ülkeden biri olma özelliğini kaybetmiş ve bu lige Çin girmiştir. Çin ile birlikte en tepedeki 5 ülkenin dünya ölçeğinde aldığı pay %61’e ulaşmıştır. Doğru yanıt C'dir.

Sermayenin önemli olduğu sanayi toplumundan, enformasyonun önemli olduğu bilgi toplumuna geçen dünyada, verimlilik ve inovasyon büyümenin en temel unsurları konumundadır. Doğru yanıt A'dır.

Özellikle dünya çapında dinamik haberleşme ve ticari dolaşım bağlantılarının artması, ticari korumaların azalması ve yeni sanayileşmiş ülkelerin ortaya çıkması ulaşım sektörünün gelişmesine neden olmaktadır. Doğru yanıt D'dir.

İkinci Dünya Savaşı sonrası bilim ve teknoloji arasındaki sınırın giderek belirsizleşmeye başlaması ile birlikte her ülke;
• Enformasyon teknolojileri,
• Malzeme teknolojisi,
• Biyoteknoloji,
• Nükleer teknoloji,
• Havacılık-Uzay teknolojisi olarak belirlenen jenerik teknolojilerde üstünlük sağlamak istemiştir. Doğru yanıt C'dir.

1840 ile 1890 arasında 50 yıl kadar sürdüğü kabul edilen ikinci dönem buhar gücünün
ve demir yollarını dönemi olarak kabul edilebilir. Eğitim alanına bakıldığında yaygın olarak ilköğretimin önemsendiği bir dönemdir. Ekonomik sektörler için teknoloji enstitüleri bu dönemde kurulmaya başlanılmış ve makine ve inşaat alanındaki gelişmelere paralel biçimde bu alanda mühendis eğitimleri de önemli hâle gelmiştir. Buhar gücünün keşfi ile birçok makine bu şekilde enerji sağlarken, iletişim ve ulaşım alanlarında demir yollarının ve telgrafın altın çağı yaşanmıştır. Global ölçekte, en yaygın ve önemli olan faktörler artık pamuk yerine demir ve kömürdür. Doğru yanıt B'dir.

Modern ulus devletler 1500’lerden itibaren modernleşme ve sanayileşme sürecine giren Avrupa kıtasında ortaya çıkmıştır.

Siyaset bilimci Huntington’un 1993’te yazmış olduğu ünlü “Medeniyetler Çatışması” adlı makalesi ile birlikte bilim adamları ideolojik savaşın yerini kültürler arası savaşa bıraktığı yönündeki yoğun tartışmalara girmişlerdir.

Emre Kongar, Huntington’un görüşlerindeki tek doğru noktanın barbarlığa karşı elbirliği ile savaşılması olduğunu vurgulamakta, farlıklıkları sivriltme çabasını pek çok bilim insanı gibi eleştirmektedir.

Krizlerin aşılmasında çeşitli müdahalelerin gerektiğinin ortaya çıkması Yeni Keynesci politikaları gündeme getirmektedir. Yeni Keynesci politikalar ise kaçınılmaz olarak ulus devlet modeli çerçevesinde uygulanabilmektedir

Bull’a göre tüm insanlık için ortak olan çıkar ve değerler oluşmalı ve bunlar üzerine ortak kurallar ve kurumlar inşa edilebilmelidir.

Gilpin ekonomik liberalizmin yerleşmesi için çoğulcu müdahale talep etmektedir.

İngiltere XIX. yüzyılın önemli bir kısmında hâkim süper güç olmuştur.

Liberal bir süper gücün dünyaya hâkim olduğu ikinci dönem ise 1945 ve 1970 arasındaki yılları kapsayan daha kısa bir zaman aralığında yaşanmıştır.

Rosenau, teknolojideki gelişmelere bağlı olarak 400 yıldır süren ulus devlet sisteminin büyük bir dönüşüme uğradığını kabul etmektedir.

ABD, AB ülkeleri, Japonya gibi sanayi ötesi toplumlarda ekonominin ağırlığı imalat sanayinden hizmetler sektörüne kaymaktadır.