DÜNYA EKONOMİSİ

Avrupa’da 16.yy’dan 18.yy’ın ortalarına kadar uygulanan iktisat politikasına Merkantilizm adı verilir. Merkantilizm arz yönüne ağırlık vermektedir ve ihracat fazlası yaratarak ulusal parayı güçlü tutmak temeline dayanmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Klasik iktisatçıları, merkantilistlerden ayıran temel özellik nicelikten ziyade niteliğe önem vermeleri olmuştur. Klasikler, bireylerin sayıca çokluğunu değil eğitimli olmalarını vurgulamışlardır. Eğitimin yaygınlaşmasında kamusal hizmet talep etmişlerdir. Doğru yanıt B'dir.

Dünya nüfusunun önce artan bir hızla sonra azalan bir hızla artışını 2050 yılına kadar sürdürmesi beklenmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Nüfus Projeksiyonu: Nüfus projeksiyonu, doğum, ölüm ve göç hareketlerinin ilerdeki eğilimleri ile ilgili belli varsayımlara dayanarak nüfusun gelecek zamandaki gelişmesi hakkında tahminlerin yapılmasıdır. Doğru yanıt D'dir.

XIX. yüzyılda özellikle İngiliz adalarında nüfus patlamasının olumsuz etkileri kolayca
izlenebilmektedir. Yoksul kırsal kesim kalabalıklaşan nüfusun barınma, beslenme, giyinme gibi temel gereksinimlerini karşılayamaz hâle geldiği için kırdan kente büyük bir göç yaşanmıştır. Artan gecekondu mahallelerinin çevrelediği şehirler, yeni gelenlerin taleplerine cevap vermekte yetersiz kalmıştır. İşsiz tarım işçileri, işsizliklerinin sebebi olarak gördükleri makinelere çeteler hâlinde saldırmaktadır. Mutlakiyetçi rejimler ise giderek kontrol etmekte zorlandıkları halk üzerinde baskıcı rejimlerinin şiddetini arttırmışlardır. Doğru yanıt E'dir.

Nüfus baskısı ile ortaya çıkan ve dünya ülkeleri arasındaki gerilimi şiddetlendiren çelişkileri dört alt başlık altında ele almak mümkündür. Bunlar, Ekonomik büyüme ile ilgili çelişkiler, askeri nüfusun dağılımı ile ilgili çelişkiler, genç ve yaşlı nüfusun dağılımı ile ilgili çelişkiler ve göç olgusunun yol açtığı çelişkilerdir. Doğru yanıt E'dir.

1920’li yıllarda ABD göç politikasına bazı sınırlamalar getirmiştir. 1921 yılında göçlerle ilgili kota getiren ilk yasa kabul edilmiştir. Bu dönemde Japonların ve Çinlilerin ABD’ye göç etmeleri yasaklanmıştır. Doğru yanıt D'dir.

İkinci Dünya Savaşı’ndan beri uluslararası göç olgusu aşağıdaki aşamalardan geçmiştir
(Cohen, 1987):
• Kuzey Amerika, Avusturalya ve Güney Afrika’ya Avrupa ve Asya’dan hâlen yapılmakta olan göçler
• Vietnam Savaşı sonrasındaki göç
• Küba, Meksika ve Puerto Rico’dan ABD’ye göç
• Eski kolonilerden anakaraya geri dönüş. Güney Asya ve Batı Hind Adaları’ndan
İngiltere’ye; Kuzey Afrika’dan Fransa’ya, Endonezya’dan Hollanda’ya; Afrika’dan
Portekiz’e geri dönüş
• Güney Avrupa’dan özellikle Türkiye ve eski Yugoslavya’dan Kuzey Avrupa’nın Batı
Almanya ve İsviçre gibi patlayan ekonomilerine geçici göç
• Petrol ihraç eden ülkelere ve Japonya’ya Asya’dan giden göç
• Rusya ve Doğu Avrupa’dan ABD’ye ve İsrail’e Yahudi göçü
• Doğu Avrupa’dan, Batı Avrupa’ya ve ABD’ye göç. Doğru yanıt C'dir.

Eskiden göç veren bir kıta olan Avrupa’da bugün işler tersine dönmüştür. 1931’e kadar
göç veren bir kıta iken bugün AB sınırları içinde yaşayan yabancı sayısı 8 milyonu aşmaktadır. Yabancıların ülkelere dağılımı şöyledir: Hintli, Pakistanlı, Jamaikalı ve Bangladeşliler İngiltere’de, Türkler, Sri Lankalılar ve Libyalılar Almanya’da, Cezayirliler ve Faslılar Fransa’da yaşamaktadırlar. Doğru yanıt B'dir.

XVIII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren giderek kas gücüne dayalı üretim yöntemlerinin yerini makine kullanımına dayalı sınai üretim teknolojisi almaya başlamıştır. İnsanlık Sanayi Devrimi’ni yaşadıktan sonra sınai örgütlenmeyi düzenleyecek, makineleri icat
edecek ve kullanacak nitelikli insan gücünün üretim sürecindeki önemi artmaya başlamıştır. Buna bağlı olarak eğitilmiş, beceri kazanmış insanlara cazip koşullar, yüksek yaşam standartları sunularak beyin göçü denen olgu yaratılmıştır. Nitelikli insanlara gelişmiş ülkelerin kapıları ardına kadar açık bulunmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Avrupa’da 16.yy’dan 18.yy’ın ortalarına kadar uygulanan iktisat politikasına Merkantilizm adı verilir. Merkantilizm arz yönüne ağırlık vermektedir ve ihracat fazlası yaratarak ulusal parayı güçlü tutmak temeline dayanmaktadır.

Nüfusun sayıca çokluğunu ülke için zenginlik olarak kabul edenler Merkantilistlerdir. Klasikler, bireylerin sayıca çokluğunu değil eğitimli olmalarını vurgulamışlardır. Eğitimin yaygınlaşmasında kamusal hizmet talep etmişlerdir. Eğitimli insana güvenen William Godwin (1756-1836), Marquis de Condorcet (1743-1794) gibi iyimserler gelecek konusunda Malthus kadar karamsar değillerdir. İnsanlığın bilgi birikimindeki artışların çok daha adil ve refah içinde yaşayan toplumlar yaratacağına inanmışlardır.

Tıpkı 200 yıl önce olduğu gibi günümüzde de bir grup düşünür geleceğe umutla bakmaktadır. Bunların en iyimseri olan Herman Kahn (1922-1983), “Gelecek İki Yüzyıl” ve “Yaklaşan Patlama” adlı kitaplarında yeni teknolojilerin yol açtığı verimlilik artışlarından, maliyetlerdeki düşüşlerden, rasyonel ekonomik politikalardan ve enerji krizinin çözümünden söz etmekte ve Amerika’nın liderliğinde refah içinde bir dünya toplumu tablosu çizmektedir.

Demografi, dünyada veya bir ülkede bulunan nüfusun yapısını, durumunu, dinamik özelliklerini inceleyen bilim dalıdır.

Dünya nüfusu, gelecekle ilgili senaryoların sağlıklı kurulabilmesi için bilinmesi gereken bir değişkendir. Ancak dünya nüfusu ile ilgili sağlıklı tahminler yürütmek, nüfus bilimi ve sosyoekonomik özellikler arasındaki iç etkileşim nedeni ile kolay değildir. Örneğin kadının statüsü, evlenme yaşı, hayattan beklentiler, gelir ve eğitim düzeyi, gelir dağılımı dengesizliği ve kentleşme gibi kriterlerin doğum oranını etkilediği düşünülmektedir.

İnsanlık tarihine XVII. yüzyıl “Us Çağı”, XVIII. yüzyıl ise “Aydınlanma Çağı” olarak geçmiştir. XVII. ve XVIII. yüzyıllarda ortaya çıkan yeni tutumlar ve yeni dünya görüşü uygarlık tarihinde “Düşünce Devrimi” olarak adlandırılmaktadır.

XIX. yüzyılda özellikle İngiliz adalarında nüfus patlamasının olumsuz etkileri kolayca izlenebilmektedir. Yoksul kırsal kesim kalabalıklaşan nüfusun barınma, beslenme, giyinme gibi temel gereksinimlerini karşılayamaz hâle geldiği için kırdan kente büyük bir göç yaşanmıştır. Artan gecekondu mahallelerinin çevrelediği şehirler, yeni gelenlerin taleplerine cevap vermekte yetersiz kalmıştır. İşsiz tarım işçileri, işsizliklerinin sebebi olarak gördükleri makinelere çeteler hâlinde saldırmaktadır. Mutlakiyetçi rejimler ise giderek kontrol etmekte zorlandıkları halk üzerinde baskıcı rejimlerinin şiddetini arttırmışlardır.

XIX. yüzyılda Avrupa’da yaşanan nüfus patlamasından sonra XX. yüzyılda dünya yine bir nüfus patlaması ile karşı karşıyadır. XX. yüzyılın nüfus patlaması Afrika, Orta Amerika, Ortadoğu, Hindistan, Çin gibi dünyanın en yoksul ülkelerinin yaşadığı bölgelerde meydana gelmiştir. Her yıl giderek daha fazla sayıda insan, dünya nüfusuna eklenmiştir.

Pronatalist: Doğum yanlısı, doğumların artırılmasını savunan görüş. Doğum yanlılarının en önemlisi Fransız filozof Auguste Comte’dur. Comte savunduğu Pozitivist düşüncede nüfus artışını ve nüfus yoğunlaşmasını ekonomik ve sosyal kalkılmanın en önemli faktörü sayar.

1920’li yıllarda ABD göç politikasına bazı sınırlamalar getirmiştir. 1921 yılında göçlerle ilgili kota getiren ilk yasa kabul edilmiştir. Bu dönemde Japonların ve Çinlilerin ABD’ye göç etmeleri yasaklanmıştır.