DÜNYA EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 26

Monetarizmin ekonomide yarattığı hareketlilik 1987’de borsa krizi, 1990’da resesyon ve 1992’de Avrupa para krizi ile ve hüsranla bitmiştir. Doğru yanıt A seçeneğidir.

Dış ticaret teorisine ilk olarak 16.yüzyılın ortasında mekantalizm hakim olurken bunu sırasıyla “mutlak üstünlük”, “karşılaştırmalı üstünlük”, “faktör oranları teorisi” ve son olarak “yeni ticaret teorisi” izlemiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.

Keynesçilerin etkisi altındaki ekonomi teorisi, egemen devletin hâlâ ekonomik hayata hâkim ve dolayısıyla ekonomi politikası için tek geçerli birim olduğunu varsaymaktadır. Bu sebeple milli ekonomiler Keynesyen ekonomi politikaları için daha uygundur. Doğru cevap A seçeneğidir.

Petrol fiyatlarındaki artış sonrasında gelişmiş ülkelerde durgunluk yaşananmış bu durum gelişmekte olan ülkelerin ihracat imkanlarının kısıtlanmasına, yapılan zorunlu ithalat faturasının ise artmasına neden olup gelişmek olan ülkelerin cari açığını arttırmış bütün bu gelişmelerin sonucunda ise gelişmekte olan ülkeler yüksek miktarda borçlanmışlardır. Doğru cevap D seçeneğidir.

Dünyadaki siyasi – ekonomik – sosyal değişimler ele alındığında “Soğuk Savaş Dönemi” sonrası yılları 3 döneme ayırarak ele almak mümkündür.
1. Dönem: 1991-2000 arası – Batının Zafer Yılları
• Global Kapitalizmin Zaferi
• Rusya’nın Geçiş Dönemi Krizi
• Tek-Kutuplu Dünya – ABD hegemonyasının zirvesi
• Batı’nın komünizm sonrası Doğu Avrupa’ya yayılışı
• Global Neoliberal Rejimin Oluşumu
2. Dönem: 2001-2008 arası – ABD’nin Hegemonyasının Test Edildiği Yıllar
• İslam Dünyasından Meydan Okuma ve Bush’un Yanıtı
• Çok-Kutuplu Sistemin Gelişimi
• Rusya’nın Yeniden Doğuşu
• ABD Hegemonyasındaki Göreceli Düşüş
3. Dönem: 2008- …
• Global Ekonomik Kriz
• Yavaş Yavaş Yayılan İflaslar ve Amerikan Politikalarında Oluşan Açmazlar
• Avrupa Birliği Bütünleşmesindeki Krizler
• Çin’in Global Güç Olarak Yükselişi
• Rusya’nın Batı’yla İlişkilerine Sıfırdan Başlaması, doğru cevap E'dir.

1930 lu yıllara kadar iktisat teorisine yön veren Adam Smith ve “Klasik İktisat Okulu” vardır. 1930’lu yıllara, yani büyük depresyona kadar, gelişmiş ülkelerde hâkim olan bu ekonomik düşünceye göre çok sayıdaki firmanın karlarını arttırma savaşı ile yine çok sayıdaki tüketicinin kendi ihtiyaçlarını karşılama çabası arasındaki kendiliğinden oluşan etkileşim giderek arz ve talebin istikrarlı bir dengeye ulaşmasına yol açar. Böylece eğer fiyatlar serbestçe oluşuyorsa mallar eninde sonunda satılır ve tüm işçiler, eğer kabul ederlerse, piyasanın kendilerine biçtiği ücretten iş bulur. Klasikler piyasayı sihirli, görünmeyen ama her şeyi düzenleyen bir ele benzetiyorlardı. Hükümetlerin tek görevleri ise piyasanın sağlıklı işlemesi için gerekli kurumsal ve parasal araçları sağlamaktı. 1929 depresyonu sırasında hızla artan işsizlik ve iflaslar karşısında bu görüşler iflas etti ve giderek reddedildi. Doğru cevap B'dir.

Milton Friedman Keynesçi politikaların tam tersini savunuyor, “Hükümetlerin işsizliği azaltmak ve büyümeyi arttırmak için yaptıkları müdahaleler ve yüksek hükümet harcamaları, orta vadede tam aksi bir sonuca yol açar.” diyordu. Friedman’a göre “Ürettiğimizden fazla harcarsak kaçınılmaz olarak enflasyon artacaktı.” Hükümet müdahalesi piyasayı çarpıtıyor, enflasyona yol açıyordu. Bu da piyasada istikrarsızlık yaratacak ve giderek işsizliğe yol açacaktı. İşsizlikle değil, enflasyonla mücadeleye öncelik vermek gerekiyordu. Muhalefet partileri bu görüşleri pek sevdiler. Bunlara sarılıp iktidardaki partilerin nasıl her şeyi berbat ettiğini gösterdiler. Özel sektör bu görüşlere sarılıp sendikaları eleştirdi. Sendikalar yüksek ücret isteyerek piyasayı çarpıtıyor ve işsizliğe yol açıyorlardı. Basın da Friedman’ı çok sevmişti. Çünkü görüşleri sokaktaki herkesin anlayacağı kadar basitti. Herkes iktisatçı olmuştu. Friedman 1976’da Nobel Ödülü aldığında Monetarizm artık modaydı. Doğru cevap C'dir.

Günümüzde iç içe geçmiş dört tür ekonomiden bahsetmek mümkündür. Bunlar;

1920’li yıllarda ABD göç politikasına bazı sınırlamalar getirmiştir. 1921 yılında göçlerle ilgili kota getiren ilk yasa kabul edilmiştir. Bu dönemde Japonların ve Çinlilerin ABD’ye göç etmeleri yasaklanmıştır. ABD’nin göçe koyduğu sınırlamalar nedeniyle Avrupa’dan yapılan göçler İngiltere’nin eski sömürge toprakları olan Avusturalya, Kanada, Yeni Zellanda ve Güney Afrika’ya yönelmiştir.

Teknik olarak küreselleşmenin başlangıcını XV. yüzyıl olarak ifade etmek daha doğru bir yaklaşımdır. Çünkü Kopernik’ten önce insanoğlu bir küre üzerinde yaşadığının bilincinde değildir. Hatta farklı kıtaların halkları, birbirlerinin varlığından bile habersiz yaşamaktadır. O hâlde küreselleşme, modernleşme süreci ile yakından ilgili bir olgudur.

Simon, Weber, Durkheim ve Marks kalaisk görüşlere sahipken; yeni küreselleşme teorilerine en önemli katkı bir edebiyat ve iletişim teorisyeni olan Mc Luhan’dan gelmiştir.

Proletarya, işçi sınıfını tanımlamak için kullanılan sosyolojik bir terimdir. Feodalizmin çözülmesiyle mülksüzleşen insanların, emek gücünü belli bir ücret karşılığında satmaktan başka yaşam seçeneği kalmamasıyla ortaya çıkan, üretimdeki konumları itibariyle belirli bir grup oluşturan kesimin sınıfsal olarak tanımlanmasıdır.

Dolaysız yatırım, dış ülkelere yapılan yatırım, yabancı tahvil, hisse senetleri, finansman bonosu gibi finansal varlıklar şeklinde olabileceği gibi, fiziki üretim amacına yönelik de olabilir. Finansal varlıklara yapılan yatırımlar mali yatırımlar, portföy yatırımlar veya dolaylı yatırımlar olarak; üretime yönelik yatırımlar reel yatırımlar ya da dolaysız (doğrudan) yatırımlar olarak adlandırılır.

XIX. yüzyılın ortasında en fazla ticaret yapan ülke İngiltere’dir. Ancak 1900 yılına gelindiğinde ABD ve diğer Avrupa ülkeleri İngiltere’yi yakalamıştır. Büyük bunalıma kadar geçen zaman boyunca dünya ticareti, İngiltere, Fransa, Almanya ve ABD’nin hâkimiyetinde kalmış ve bu dört ülke tarafından yönlendirilmiştir.