DÜNYA EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 9

Japonya' da yüksek teknoloji araştırmalarını bölgeselleştirmeye ve yerel ARGE kolaylıklarını güçlendirmeye yönelik olarak, bölgesel araştırma çekirdeği kavramı çerçevesinde geliştirilen programa göre , yine bölgeler bazında gerçekleştirilmek üzere  ana hedefler  seçilmiştir.  I, II, III, IV bu hedeflerden biridir. DOğru cevap E şıkkıdır.

Çin imalat sektöründe 2000 yılında yaklaşık %7’lik bir paya sahipken bu oran 2011 yılında %21’e yükselmiştir.  1990 – 2011 dönemi ele alındığında  Çin’in payı önemli bir sıçrama kaydetmiştir. Doğru cevap C şıkkıdır.

Hızlı teknolojik yenilikler yoğun üretime, kitle iletişimine ve kitle taşımacılığına olanak sağlamakta; ülkeler arasındaki fiziksel uzaklıklar, kültür ve bilgiye erişim olanaklarındaki farklılıklar giderek ortadan kalkmaktadır. Bu yakınlaşma ülkeler arasındaki mal, hizmet, bilgi ve kaynak akışını hızlandırırken, tüketici tercihlerinde benzeşmeyi de beraberinde getirmekte ve globalleşme güçlenmektedir . Bir başka ifade ile teknolojinin sağladığı imkânlar globalleşmeyi hızlandırmaktadır. Doğru cevap E şıkkıdır.

A, B, C, D şıklarının hepsi  Günümüzde en yayılgan en etkin teknolojiler olan  jenerik teknolojilerindendir.  Doğru cevap E şıkkıdır.

1780’lerden günümüze kadar ki dönem önemli teknoloji değişimleri anlamında 5 bölüme ayrılarak ele alınmıştır. Bu dönemlerden ilki yaklaşık 60 yıl devam eden ve 1840’lara kadar süren “Sanayi Devrimi (Zincir Üretim)” dönemidir. Bu dönemde yap-boz diye tabir edilebilecek ve yaparak, görerek öğrenme biçimi yaygın olan eğitim sistemi idi. Su gücünün temel enerji kaynağı olarak kullanıldığı bu dönemde tabi ki su kanalları ulaşım ve iletişim teknolojilerinin altyapısı olarak kabul edilmekteydi. Global anlamda endüstriyel sektörler için en önemli ürün pamuktu. DOğru cevap A şıkkıdır.

En yoksul ülkelerin sanayileşmiş ülkelerin elinde tuttuğu teknolojilere erişme isteği, kendini 1966’lı yılların başında göstermeye başladı. İlk sanayileşme deneyimlerini başlatmış olan azgelişmiş ülkelerin yoğun baskısı, 1964’te Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD), 1965’te Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO)’nün kurulmasını sağladı. UNIDO’nun asıl kuruluş amacı, teknoloji aktarımı konusunda BM’nin girişimlerinin ana organı olması iken, bu ana işlevi sürdüren UNCTAD oldu.

1974’te global farklılıklara gelişmekte olan ülkelerin bir tepkisi olarak “Yeni bir uluslararası ekonomik düzen” isteği gündeme geldi. Bilim ve Teknoloji konusunda 1995’te yeni bir uluslararası ekonomik düzen kararları şu yönelimlere yer verdi:
• Az gelişmiş ülkelere, teknolojik araştırma ve geliştirme uygulamalarına daha çabuk bir biçimde erişme olanağı vermek,
• Az gelişmiş ülkelerde yerel araştırma-geliştirme başlatabilmek,
• Hem gelişmiş dünyanın araştırma çalışmalarını kararlılıkla az gelişmiş ülkelerin ihtiyaç ve sıkıntılarına doğru yönlendirmek hem de onların öz yeterliliklerini geliştirmek.
Bununla birlikte 1980’li yıllarda hâkim görüş; her dış kaynak gibi, teknoloji transferinin de ancak ulusal çabalara eklenecek bir yardımcı olduğudur. Öyleyse, gelişmekte olan ülkeler kendi başlarına karar verip kaynaklarının önemli bir kısmını kalkınma yolunda bilim ve
teknolojiye ayırmak zorundadır. Kalkınmanın başlıca üç bileşeni şunlardır: Araştırma ve Geliştirme (ARGE), bilimsel ve teknolojik altyapı ve insan kaynaklarının eğitimi ve gelişimi. 21. yüzyılda bu hedefe ayrılacak GSMH’nin en az yüzde biri gerçekçi bir rakamdı.

İngiliz Sanayi Devrimi, modern sanayi ile birlikte modern teknolojinin de doğuşuna kaynaklık etmiştir. Bu devrimin kökeninde son derece güçlü bir ekonomik motivasyon, kârı gerçekleştirme ve büyütme motivasyonu vardır. Kârın, genişleyen ihraç pazarlarına yönelik imalât faaliyetleriyle gerçekleştirilip büyütülebileceğinin görülmesi ise Sanayi
Devrimi’nin temel dinamiğini oluşturmuştur.

Japonya’nın sanayileşme ve teknolojiye yetişme deneyiminde Listgil strateji ön plana çıkmaktadır. Bu sayede Japonya, teknolojiye yetişmeyi hatta belli teknolojilerde öne geçmeyi başarmıştır. Programın uygulanmasında ortaya çıkan sonuçların ışığında yüksek teknoloji araştırmalarını bölgeselleştirmeye ve yerel ARGE kolaylıklarını güçlendirmeye yönelik olarak, bölgesel araştırma çekirdeği kavramı çerçevesinde geliştirilen diğer programa göre ise,
yine bölgeler bazında gerçekleştirilmek üzere 4 ana hedef seçilmiştir:
• Sanayi, üniversite ve devlet tarafından ortak yürütülen araştırmalar için deneysel araştırma enstitülerinin kurulması,
• Araştırma eğitimi ve öğretimi için yeni olanaklar yaratılması,
• Teknik enformasyonda daha ileri düzeyin yakalanabilmesi için veri tabanı sistemleri geliştirilmesi; konferans ve sergi salonları kurulması,
• Risk taşıyan işler için “inkübatörler” (kuluçkalıklar) oluşturulması.
Bakanlık bu hedefler bağlamında, ayrıca hizmet sanayileri için iş merkezleri kurulması, yasal mevzuat ve muhasebe konularında iş görecek profesyonel kadroların desteklenmesi ve “think tank”lar oluşturulması gibi konularda sağlayacağı teşvikleri kapsamına almıştır.

Hızlı teknolojik yenilikler yoğun üretime, kitle iletişimine ve kitle taşımacılığına olanak sağlamakta; ülkeler arasındaki fiziksel uzaklıklar, kültür ve bilgiye erişim olanaklarındaki farklılıklar giderek ortadan kalkmaktadır. Bu yakınlaşma ülkeler arasındaki mal, hizmet, bilgi ve kaynak akışını hızlandırırken, tüketici tercihlerinde benzeşmeyi de beraberinde getirmekte ve globalleşme güçlenmektedir. Bir başka ifade ile teknolojinin sağladığı imkânlar globalleşmeyi hızlandırmaktadır. Zaten teknolojik altyapı global niteliğe sahiptir. Her ülke global teknolojik altyapı ve onun üzerine oturtulan ekonomik sisteme nasıl entegre olacağına karar vermek zorundadır. Aksi takdirde yarının hızlı ekonomisinden kopar, gelişme ve kalkınma yarışında geri kalır.

Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, ekonomik üstünlük elde edebilmek amacıyla gelecekte önemli olacağı düşünülen ürünleri geliştirmeye ve böylece geleceğin teknolojilerini yakalamaya yönelik projeler oluşturmak yaygın bir uygulama olmuştur. Geleceğin ürünlerini, çoğunlukla teknik uzmanlara danışarak belirlemeye dayalı bu yaklaşıma “teknoloji itmesi (techonology push) denilmektedir. Uç uygulaması tek tek ürünler etrafında ve teknoloji itmesi olarak ortaya çıkan bu yaklaşım birçok dev projeyi içermektedir. ARGE ile sağlanan ileri bilgi ve beceri düzeyine rağmen dev projeler, istenen ekonomik başarıyı getiremeyince, pazarın ve tüketicilerin taleplerine öncelik veren ikinci bir yaklaşım ağırlık kazanmıştır (talep çekmesi).

İkinci Dünya Savaşı sonrası bilim ve teknoloji arasındaki sınırın giderek belirsizleşmeye başlaması ile birlikte her ülke;
• Enformasyon teknolojileri,
• Malzeme teknolojisi,
• Biyoteknoloji,
• Nükleer teknoloji,
• Havacılık-Uzay teknolojisi olarak belirlenen jenerik teknolojilerde üstünlük sağlamak istemiştir.

Bütün ekonomik etkinlik alanlarında sürüp giden küçük küçük yeniliklerdir. Uzun dönemde ortaya çıkan kümülatif etkileri üretkenlik artışları ve kalitedeki gelişmeler açısından önemlidir ama etki alanları yalnızca mevcut ürün kuşakları ve mevcut ürün yöntemleri ile sınırlıdır. Bir başka deyişle artımsal yenilikler, yeni mal ve hizmet kuşakları ya da yeni üretim yöntemleri doğurmazlar. Artımsal yenilikler için organize ya da sistematik bir ARGE etkinliğinin olması bir ön koşul değildir. İşletmenin her kademedeki elemanı, süreç içinde böylesi yenilikler yaratabilir ya da işletme dışında satın alınan patentlerden yararlanmak mümkündür. Artımsal yenilikleri uygulayabilmek, kurumsal yapıda büyük değişiklik yapmayı, çalışanların niteliğini önemli ölçüde değiştirmeyi ya da geniş çaplı yatırımları gerektirmez. Kısacası artımsal yenilikler üretim sürecinin doğal evriminden başka bir şey değildir.

Ekonominin hemen hemen bütün etkinlik alanlarını etkileyip ve hatta kökten değiştiren teknolojiler yayılgan ve jenerik teknolojilerdir.  Bu tür teknolojilerin çarpıcı tarihsel örneklerinden biri buhar teknolojisidir.

Gelişen teknoloji ve yeniliklerle sanayileşmenin nasıl yakalandığına
dair bazı aşamalar vardır. Buradaki aşamalar Türkiye ve benzeri gelişmekte olan ülke ekonomileri için önemli bilgi ve uyarılar içermektedir. Sanayileşme süreci tek kültürlü ilkel tarımın
yaygın olduğu, sanayinin hiç olmadığı sıfırıncı aşamadan başlayıp dördüncü aşamaya kadar devam etmektedir.

0. Aşama Tekkültürlülük, yaşam için gerekliliğe dayalı tarım, dış yardıma muhtaçlık

1. Aşama Yabancı yardım ve danışmanlığı, basit imalat üretimi

2. Aşama İmalat sektörünü destekleyen endüstriyel sektör gelişimi, ancak yabancı yardım devam etmekte

3. Aşama Teknoloji ve yönetimde uzmanlaşma dönemi, yüksek kalite mal üretimi mümkün

4. Aşama Küresel bir lider şeklinde inovasyon ve ürün dizaynında tam yeterlilik

Küreselleşme çağında üretim hiyerarşisi yeniden yapılanmıştır. Bu süreçte Almanya; kimya, havacılık, bilgisayar programları, ABD; mali hizmetler, otomobil, Japonya ve Güney Doğu Asya ülkeleri; elektronik, otomobil vs. gibi alanlarda tam uzmanlaşmıştır. Doğru cevap A seçeneğidir.

1990 yılında, ABD, Japonya, Almanya, İtalya ve Fransa aynen bu sıra ile dünya imalat endüstrisinde en büyük paya (yaratılan katma değere göre) sahip beş ülkeydi. Bu sektördeki toplam payları yaklaşık % 58 kadardı. Doğru cevap C seçeneğidir.

Çin 2000 yılında yaklaşık %7’lik bir paya sahipken bu oran 2011 yılında %21’e yükselerek Çin'i dünya imalat endüstrisinde ilk sıraya çıkarmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.

Artımsal yenilikler ekonomik etkinlik alanlarında sürekliliği olan küçük yeniliklerdir. Bu yenilikler yeni mal ya da hizmet kuşakları ya da yeni üretim yöntemleri geliştirmez. Doğru cevap D seçeneğidir.

Küresel bir lider şeklinde inovasyon ve ürün dizaynında tam yeterlilik sağlanması inovasyonun içselleştirilmesi aşamasında gerçekleşmektedir. Doğru cevap E seçeneğidir.