DÜNYA EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 8

Parça ve bileşenlerin içselleştirilmesi ile yetenek ve teknolojinin içselleştirilmesi aşamalarında orta gelir tuzağına düşülmektedir. Doğru cevap C seçeneğidir.

İkinci Dünya Savaşı döneminden 1990’lara kadar devam eden dördüncü dönemde sentetik materyal ve otomobil üretimin anahtar olduğu kabul edilir. Doğru cevap B seçeneğidir.

İkinci Dünya Savaşı sonrası bilim ve teknoloji arasındaki sınırın giderek belirsizleşmeye başlaması ile birlikte her ülke; enformasyon teknolojileri, malzeme teknolojisi, biyoteknoloji, nükleer teknoloji ve havacılık-uzay teknolojisi olarak belirlenen jenerik teknolojilerde üstünlük sağlamak istemiştir. Doğru cevap A seçeneğidir.

1965’te Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü(UNIDO)’nün kurulmuştur.

List’e göre Almanya’nın uluslararası alanda, önerilen bu koşullar altında yarışı kabul edebilmesi için İngiltere’nin ve Fransa’nın sanayi gücüne erişmesi, onlarla eşit koşullara gelmesi gerekmekteydi. Sanayileşmiş ülkeler varken serbest ticaret koşulları altında genç ülkelerde sanayinin gelişmesine olanak yoktur. Bu nedenle List, genç sanayilerin korunmasını ister. Ancak List’in koruyuculuğu geçici ve seçici bir koruyuculuktur (Yılmaz, 1992, s. 105). List gerçekte serbest ticaret taraftarıdır, yalnız bu idealin çok sayıdaki ülkenin refah ve teknoloji bakımından eşit düzeyde olmaları hâlinde geçerli olabileceği düşüncesindedir.

1950’lerden bu yana uygulanagelen Japon stratejisinin, günümüz koşullarında ve elbette bu ülkenin geldiği aşamada yeniden biçimlenişinin ipuçlarını verecek olan bu programların ana hatlarına yakından bakmakta yarar vardır. Teknoloji ile ekonomik gelişme arasındaki bağı oluşturacak kent devletler yani teknopolisler kurmaya yönelik teknopolisler programları oluşturulmuştur.

İkinci Dünya Savaşı sonrası bilim ve teknoloji arasındaki sınırın giderek belirsizleşmeye başlaması ile birlikte her ülke;
• Enformasyon teknolojileri,
• Malzeme teknolojisi,
• Biyoteknoloji,
• Nükleer teknoloji,
• Havacılık-Uzay teknolojisi olarak belirlenen jenerik teknolojilerde üstünlük sağlamak istemiştir.

Geleceğin ürünlerini, çoğunlukla teknik uzmanlara danışarak belirlemeye dayalı bu yaklaşıma “teknoloji itmesi (techonology push) denilmektedir.

Günümüzde en yayılgan en etkin teknolojiler jenerik teknolojileridir. Bunlar;
• Yeni ürün ve hizmetler yaratma,
• Değişik sektörlerde uygulanabilme,
• Mevcut ürün sistemleri iyileştirme,
• Kârlılık ve rekabet gücü sayesinde endüstriyel önem taşıma,
• Genel toplumsal benimsenme özelliklerini taşımaktadırlar.

Bütün ekonomik etkinlik alanlarında sürüp giden küçük küçük yeniliklerdir. Uzun dönemde ortaya çıkan kümülatif etkileri üretkenlik artışları ve kalitedeki gelişmeler açısından önemlidir ama etki alanları yalnızca mevcut ürün kuşakları ve mevcut ürün yöntemleri ile sınırlıdır. Bir başka deyişle artımsal yenilikler, yeni mal ve hizmet kuşakları ya da yeni üretim yöntemleri doğurmazlar.
Artımsal yenilikler için organize ya da sistematik bir ARGE etkinliğinin olması bir ön koşul değildir. İşletmenin her kademedeki elemanı, süreç içinde böylesi yenilikler yaratabilir ya da işletme dışında satın alınan patentlerden yararlanmak mümkündür.
Artımsal yenilikleri uygulayabilmek, kurumsal yapıda büyük değişiklik yapmayı, çalışanların niteliğini önemli ölçüde değiştirmeyi ya da geniş çaplı yatırımları gerektirmez.

II Dünya Savaşı’ndan bu yana süregelen askeri sürtüşmenin, giderek bir yanda ABD ve İngiltere’nin öncülüğünü yaptıkları bireyci pazar ekonomisi (Anglosakson Tipi Kapitalizm) ile diğer yanda Almanya ile Japonya’nın öncülüğünü yaptıkları kitleci pazar ekonomisi (Ren Tipi Kapitalizm) yaklaşımlarının rekabete dönüşmesi oluşturmuştur.

En ciddi değişim ise Çin’in dünyada liderliğini ele geçirmesidir. Çin 2000 yılında
yaklaşık %7’lik bir paya sahipken bu oran 2011 yılında %21’e yükselmiştir. 1990
-2011 dönemi ele alındığında şekilden de görüldüğü gibi en iyi ligde yer alan 5
ülkeden Çin hariç diğer 4’ünün payları azalırken, Çin’in payı önemli bir sıçrama
kaydetmiştir.

Üçüncü dönem 1940’lara kadar takip eden 50 yıldan oluşur. Elektriğin keşfi ve kullanımı bu dönemin en önemli belirleyicisidir. Ekonomik anlamda üretimin en önemli girdilerinden biri de çelik olmuştur bu dönemde. Bilimsel anlamda önemli gelişmeler kaydedilen bu dönemde ARGE laboratuvarları kurulmuş, kimya ve elektrik konularında önemli araştırmalar yürütülmüştür. Pek tabi ki buhar gücünün yerini elektrik almış ama tren yollarının önemi çok da değişmemiştir. Telgraf yerine artık telefonun yaygın kullanıldığı bir dönemdir bu yıllar.

Sanayileşmeye tarihsel olarak çok daha sonra başlayan ülkelerin doğal olarak teknolojiye yetişme ve sanayileşme güçlükleri giderek artmaktadır. Güçlüğün giderek artması hem kapitalist sistemin hem de sanayileşme denen sürecin doğası gereğidir. İlk neden giderek artan sanayileşmiş ülke sayısı ve verili pazar koşullarında, uluslararası rekabetin giderek artması ve sanayileşmeye yeni başlayan ülkelerin önünü̈ kesmeye yönelik her türlü baskının giderek şiddetlenmesidir. İkinci nedense, bilim ve teknolojideki sürekli büyüme/gelişme trendiyle ilgilidir. Bir ülke sanayileşmeye ne kadar geç başlamışsa, yetişeceği dünya teknolojisi de o denli karmaşıklaşmış ve bir anlamda ötelenmiş olmaktadır.

Bugün ekonomilerin uluslar aşırılaşması olarak tanımlanan bir süreç̧ yaşanmaktadır. Ama bu süreç̧ ulusal sınırlarla bölünmüş (ve daha da bölünmeye giden) bir dünyada yaşanmaktadır. Bu sınırlar da genellikle farklı gelişme düzeylerindeki ülkelerin varlığını işaret etmektedir. Farklılık, temelde, üretim düzey ve becerilerindeki, üretkenlik düzeylerindeki farklılık biçiminde dışa vurur. Bu tür bir farklılığın doğal sonucu olarak da ülkeler, ekonomilerin uluslar aşırılaşmasının somut ürünleri olan uluslar aşırı üretim bantlarının farklı noktalarında kümeleşirler. Kümeleşmenin ilk kategorisini genellikle ilkel tarımsal üretimin egemen üretim biçimi olduğu ülkelerle, sanayileşmeye başlamış̧ ama henüz imalat becerisinin ötesine geçememiş̧ ülkeler oluşturur. Bu kümedeki ülkelerin temel amacı altyapının geliştirilmesi ve sanayileşmenin tamamlanmasıdır.

Sanayileşmiş ülkeler varken serbest ticaret koşulları altında genç̧ ülkelerde sanayinin gelişmesine olanak yoktur. Bu nedenle List, genç̧ sanayilerin korunmasını ister. Ancak List’in koruyuculuğu geçici ve seçici bir koruyuculuktur. List gerçekte serbest ticaret taraftarıdır, yalnız bu idealin çok sayıdaki ülkenin refah ve teknoloji bakımından eşit düzeyde olmaları halinde geçerli olabileceği düşüncesindedir. List, Almanya’nın sanayileşmesinin ve İngiliz teknolojisine yetişebilmesinin kuramını ortaya attı. Bunu yalnızca genç̧ endüstrilerin gümrük duvarları ile korunması olarak algılamamak gerekir. List’in kuramı, sanayi ve eğitim politikalarına sıkı sıkıya bağlı, uzun dönemli ulusal bir teknoloji politikası olarak özetlenebilir. Bu politika belli bir teknoloji seviyesine erişmeyi hedef alan, uzun dönemli ekonomik düzenlemeler bağlamında açıklanmış, ulusal bir teknoekonomi politikası olarak ifade edilebilir

1990 yılında ABD, Japonya, Almanya, İtalya ve Fransa aynen bu sıra ile imalat endüstrisinde en büyük paya (yaratılan katma değere göre) sahip beş ülke ve sektördeki payları %58 idi. 2000 yılına gelindiğinde ise Fransa imalat sektöründe en büyük paya sahip beş ülkeden biri olma özelliğini kaybetmiş ve bu lige Çin girmiştir. Bu dönemde İngiltere ise ilk beş ülke arasında hiç yer almamıştır.

Bilgi ve iletişim teknolojileri sektörü̈ bir ekonomideki tüm endüstrileri etkileyen, verimliliği artırıcı ve kolaylaştırıcı bir rol oynayan, yatay bir sektördür. Sermayenin önemli olduğu sanayi toplumundan, enformasyonun önemli olduğu bilgi toplumuna geçen dünyada, verimlilik ve inovasyon büyümenin en temel unsurları konumundadır. Bu sektör, mevcut ve yeni gelişen teknoloji ve iş alanlarının izolasyonlarla gelişmesinin, verimlilik ve rekabetçiliğin artmasının önünü açıcı bir rol oynar. Sektörün, ekonomik, politik, kültürel ve sosyal pek çok alanda gözlenmekte olan ve gerçekleşmesi muhtemel etkileri göz önüne alındığında, bilgi toplumuna dönüşümün tetikleyici gücü olduğu ortaya çıkmaktadır.

Özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, ekonomik üstünlük elde edebilmek amacıyla gelecekte önemli olacağı düşünülen ürünleri geliştirmeye ve böylece geleceğin teknolojilerini yakalamaya yönelik projeler oluşturmak yaygın bir uygulama olmuştur. Geleceğin ürünlerini, çoğunlukla teknik uzmanlara danışarak belirlemeye dayalı bu yaklaşıma “teknoloji itmesi (techonology push) denilmektedir. Uç̧ uygulaması tek tek ürünler etrafında ve teknoloji itmesi olarak ortaya çıkan bu yaklaşım birçok dev projeyi içermektedir. ARGE ile sağlanan ileri bilgi ve beceri düzeyine rağmen dev projeler, istenen ekonomik başarıyı getiremeyince, pazarın ve tüketicilerin taleplerine öncelik veren ikinci bir yaklaşım ağırlık kazanmıştır (talep çekmesi).

İkinci Dünya Savaşı sonrası bilim ve teknoloji arasındaki sınırın giderek belirsizleşmeye başlaması ile birlikte her ülke

Enformasyon teknolojisi

Malzeme teknolojisi

Biyoteknoloji

Nükleer teknoloji

Havacılık-uzay teknolojisi olarak belirlenen jenerik teknolojilerde üstünlük sağlamak istemiştir.