DÜNYA EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 25

Aslında bir kaynağın, kaynak olarak tanımlanabilmesi için insanlar tarafından keşfedilmesi gerekir. Bu nedenle, kaynak olarak sınıflandırdığımız şeyler, anlayışımıza veya yeni teknolojiye, hatta yüksek fiyatların bunların sömürülmesini olası hâle getirmesine göre değişebilir.

Kendini yenilemeyen doğal kaynaklara birçok mineral örnek verilebilir.

Yiyecek üretimi yetersiz ülkeler iki ana gruba ayrılır. Birinci grup, Orta Asya’da petrol ihraç eden ülkeler ile Pasifik kıyısındaki ülkelerdir.

Dünya gıda arzı ve talebindeki dalgalanmaların temel nedenlerini doğal nedenler ve iklim değişikliği, enerji kaynakları ve girdi kaynaklarındaki fiyat artışları, nüfus artışı, gıda ürünlerinin alternatif kullanım alanlarının gelişmesinde aramak mümkündür.

Bugün dünyanın yaklaşık %10’u şiddetli beslenme eksikliği sorunu ile karşı karşıyadır.

Açlığın temel sebebi iddia edildiği gibi kuraklık değildir. Dünya genel olarak yeterli yiyecek arzına sahiptir. Bu arzı satın alabilecek güce sahip Japonya, diğer Asya ülkeleri ve bazı Avrupa ülkeleri iyi beslenebilmektedirler. Basit bir ifade ile buradan çıkartılabilecek sonuç, açlığın sebebinin kuraklık değil, fakirlik olduğudur.

Çevre sorunları (taşıt ve nüfus yönünden şehirlerin büyümesi, hava ve suyun kalitesi, nükleer risklerin varlığı, ozon tabakası, sera etkisi vs.) daha önceleri yerel ve ulusal düzeylerde iken bugün bunlar global bir boyuta gelmiştir.

Ozon tabakasında delinme bütün insanlığın sorunudur. Bu sorun 1970’lerde kloroflorokarbon gazlarının sprey kutularında kullanılması ile başlamış ve kitle
üretim teknolojilerindeki artışla hızlanmıştır.

Bütün dünyada başta CO2 olmak üzere diğer sera etkisi yapan gazların kontrolsüz şekilde artan emisyonları sonucu dünyanın giderek ısınması ve hatta iklim
değişikliklerine neden olması olayına “Global Isınma” problemi denilmektedir.

Sürdürülebilir Kalkınma Modelinde doğal kaynakların ve çevrenin ekonomik sistemle uyumlu şekilde idare edilmesi temel amacı oluşturur.

Avrupa’da 16.yy’dan 18.yy’ın ortalarına kadar uygulanan iktisat politikasına Merkantilizm adı verilir. Merkantilizm arz yönüne ağırlık vermektedir ve ihracat fazlası yaratarak ulusal parayı güçlü tutmak temeline dayanmaktadır. Doğru yanıt A'dır.

Klasik iktisatçıları, merkantilistlerden ayıran temel özellik nicelikten ziyade niteliğe önem vermeleri olmuştur. Klasikler, bireylerin sayıca çokluğunu değil eğitimli olmalarını vurgulamışlardır. Eğitimin yaygınlaşmasında kamusal hizmet talep etmişlerdir. Doğru yanıt B'dir.

Dünya nüfusunun önce artan bir hızla sonra azalan bir hızla artışını 2050 yılına kadar sürdürmesi beklenmektedir. Doğru yanıt C'dir.

Nüfus Projeksiyonu: Nüfus projeksiyonu, doğum, ölüm ve göç hareketlerinin ilerdeki eğilimleri ile ilgili belli varsayımlara dayanarak nüfusun gelecek zamandaki gelişmesi hakkında tahminlerin yapılmasıdır. Doğru yanıt D'dir.

XIX. yüzyılda özellikle İngiliz adalarında nüfus patlamasının olumsuz etkileri kolayca
izlenebilmektedir. Yoksul kırsal kesim kalabalıklaşan nüfusun barınma, beslenme, giyinme gibi temel gereksinimlerini karşılayamaz hâle geldiği için kırdan kente büyük bir göç yaşanmıştır. Artan gecekondu mahallelerinin çevrelediği şehirler, yeni gelenlerin taleplerine cevap vermekte yetersiz kalmıştır. İşsiz tarım işçileri, işsizliklerinin sebebi olarak gördükleri makinelere çeteler hâlinde saldırmaktadır. Mutlakiyetçi rejimler ise giderek kontrol etmekte zorlandıkları halk üzerinde baskıcı rejimlerinin şiddetini arttırmışlardır. Doğru yanıt E'dir.

Nüfus baskısı ile ortaya çıkan ve dünya ülkeleri arasındaki gerilimi şiddetlendiren çelişkileri dört alt başlık altında ele almak mümkündür. Bunlar, Ekonomik büyüme ile ilgili çelişkiler, askeri nüfusun dağılımı ile ilgili çelişkiler, genç ve yaşlı nüfusun dağılımı ile ilgili çelişkiler ve göç olgusunun yol açtığı çelişkilerdir. Doğru yanıt E'dir.

1920’li yıllarda ABD göç politikasına bazı sınırlamalar getirmiştir. 1921 yılında göçlerle ilgili kota getiren ilk yasa kabul edilmiştir. Bu dönemde Japonların ve Çinlilerin ABD’ye göç etmeleri yasaklanmıştır. Doğru yanıt D'dir.

İkinci Dünya Savaşı’ndan beri uluslararası göç olgusu aşağıdaki aşamalardan geçmiştir
(Cohen, 1987):
• Kuzey Amerika, Avusturalya ve Güney Afrika’ya Avrupa ve Asya’dan hâlen yapılmakta olan göçler
• Vietnam Savaşı sonrasındaki göç
• Küba, Meksika ve Puerto Rico’dan ABD’ye göç
• Eski kolonilerden anakaraya geri dönüş. Güney Asya ve Batı Hind Adaları’ndan
İngiltere’ye; Kuzey Afrika’dan Fransa’ya, Endonezya’dan Hollanda’ya; Afrika’dan
Portekiz’e geri dönüş
• Güney Avrupa’dan özellikle Türkiye ve eski Yugoslavya’dan Kuzey Avrupa’nın Batı
Almanya ve İsviçre gibi patlayan ekonomilerine geçici göç
• Petrol ihraç eden ülkelere ve Japonya’ya Asya’dan giden göç
• Rusya ve Doğu Avrupa’dan ABD’ye ve İsrail’e Yahudi göçü
• Doğu Avrupa’dan, Batı Avrupa’ya ve ABD’ye göç. Doğru yanıt C'dir.

Eskiden göç veren bir kıta olan Avrupa’da bugün işler tersine dönmüştür. 1931’e kadar
göç veren bir kıta iken bugün AB sınırları içinde yaşayan yabancı sayısı 8 milyonu aşmaktadır. Yabancıların ülkelere dağılımı şöyledir: Hintli, Pakistanlı, Jamaikalı ve Bangladeşliler İngiltere’de, Türkler, Sri Lankalılar ve Libyalılar Almanya’da, Cezayirliler ve Faslılar Fransa’da yaşamaktadırlar. Doğru yanıt B'dir.

XVIII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren giderek kas gücüne dayalı üretim yöntemlerinin yerini makine kullanımına dayalı sınai üretim teknolojisi almaya başlamıştır. İnsanlık Sanayi Devrimi’ni yaşadıktan sonra sınai örgütlenmeyi düzenleyecek, makineleri icat
edecek ve kullanacak nitelikli insan gücünün üretim sürecindeki önemi artmaya başlamıştır. Buna bağlı olarak eğitilmiş, beceri kazanmış insanlara cazip koşullar, yüksek yaşam standartları sunularak beyin göçü denen olgu yaratılmıştır. Nitelikli insanlara gelişmiş ülkelerin kapıları ardına kadar açık bulunmaktadır. Doğru yanıt A'dır.