DÜNYA EKONOMİSİ - Deneme Sınavı - 13

Temel enerji kaynaklarından petrol ve doğal gaz, yakıt ve kimyasal ham madde olarak,
kömürden daha istenirdir. Çünkü depolanabilme ve nakledilme kolaylığı, yüksek kalori
içeriği ve tamamının yanması önemli avantajlardır. Doğru yanıt C şıkkıdır.

Yenilenemeyen kaynakların bir türü olan endüstriyel malzemeler modern ekonomik
sistemin bütün sektörleri için vazgeçilemez durumdadır. Bazı malzemelerin ikamesi mümkünken, bazıları için bu ikame söz konusu değildir. Bu nedenle mevcut metal
kaynakları hayati bir önem taşımaktadır. Bazı metallerin rezervleri hâlâ boldur. Ancak
bazılarının tükenmek üzere olduğu unutulmamalıdır. Bunlar bakır, kurşun, çinko, nikel, cıva, manganez, altın, gümüş, kalay vs. Bu metallerin başlıcaları çok sınırlı bölgelerde çıkarılabilmektedir. Bu metallerin dışında gübrelerin ve diğer kimyasal ürünlerin
imalâtında kullanılan mineral ham maddeler ve ametalik mineral inşaat malzemeleri de
modern bir ekonominin işleyişi için gereklidir ve toplumun her üyesini doğrudan ya da
dolaylı yoldan etkilerler. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Çevre sorunları günümüz toplumlarının gündeminde bulunan en önemli konudur. Çevre
kirlenmesi ve doğal kaynakların üretim ve tüketim süreçlerindeki yanlış kullanım sonucu yok olması, çevre sorunlarının kaynağını oluşturmaktadır. Çevredeki bozulma ve tüketmenin hızı, boyutları ve nedenleri çevre politikalarının ekonomik politikalarla örtüşmesi gerektiğini ortaya koymaktadır. Çevresel kavram ve öncelikler hem ekonomik ve sosyal politikaların hem de günlük ekonomik düşünce ve yaklaşımlarımızın temel parçası haline gelmelidir. Doğru yanıt B şıkkıdır.

• Temel ekolojik dengelerin korunması,
• Ekosistemlerin korunması,
• Kirletmeyi minimize edici teknolojileri geliştirerek ve kullanarak Çevresel Etki
Değerlendirme yöntemiyle insan faaliyetlerinin çevresel sonuçlarını belirleyerek
önlem alınmasının sağlanması,
• Üretim girdileri ve ürünlerin fiyatlandırılmasını uygun bir şekilde yaparak ekonomik araçlar yardımıyla çevre korumacılığının özendirilmesi,
• Global ve ulusal ölçekteki iklim değişiminin dengelenmesi,
• Tarımsal etkinliklerin kirlenmeyi önleme ve toprağın korunması gibi önlemler alarak yapılması,
• Enerjiyi özellikle imalat sektöründe ve genel tüketim alanlarında sadece zorunlu
minimum miktarlarda kullanan teknolojileri benimseyerek, kalkınmanın bir ölçüsü olarak kişi başına tüketimi artırma amacı yerine, birim ürün başına asgari enerji
kullanarak üretim yapabilecek ulusal plan ve programların hazırlanması,
• Dünyanın biyolojik çeşitliliğinin korunması,
• Doğal kaynak israfına son verilmesi. 

Verilen maddeler kalkınma modelinin amaçlarıdır. Doğru yanıt D şıkkıdır.

Bugün dünyadaki toprakların sadece %36’sı yiyecek üretimi için kullanılabilmektedir.
Bu oranın üçte ikisi karakteristik olarak hektar başına yetersiz ürün veren sabit otlaklara ayrılmıştır. %11’lik bir oran ise orman alanlarından oluşmaktadır. İşlenebilir tarlalar çoğunlukla Asya, Kuzey Amerika ve Doğu Avrupa’dadır. Eğer tarım arazileri gerekli ölçüde artırılırsa arz talep dengesi daha kolay bir şekilde kurulabilir, üretim tüketimi karşılayacak seviyelere gelebilir. Doğru yanıt A şıkkıdır.

Avrupa’da 16.yy’dan 18.yy’ın ortalarına kadar uygulanan iktisat politikasına Merkantilizm adı verilir. Merkantilizm arz yönüne ağırlık vermektedir ve ihracat fazlası yaratarak ulusal parayı güçlü tutmak temeline dayanmaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.

Klasik iktisat 1776 ve 1843 yılları arasında yaşanan iktisadi gelişmeleri etkileyen ve Batı’ya hâkim olan iktisadi düşünce akımıdır. 1776’ da Adam Smith’in eseri “Ulusların Zenginliği” ile başlamış ve 1843’te John Stuart Mill’e ait “Siyasal İktisadın İlkeleri” eseri ile son bulmuştur. Doğru cevap B şıkkıdır.

Avrupa nüfusunun hızla artmakta olduğu bir dönemde yaşayan Malthus (1766- 1834) ve çağdaşı David Ricardo (1772- 1823) için nüfus artışı zenginlik değil problem kaynağı olarak görülmüştür. Malthus eğitimsiz cahil halkın iktisadi gelişmeyi engelleye- ceğinden yakınırken, Ricardo az çocuk fikrinin insanlara kabul ettirilmesi gerektiğinden söz etmiştir. Doğru cevap D şıkkıdır.

Demografi, dünyada veya bir ülkede bulunan nüfusun yapısını, durumunu, dinamik özelliklerini inceleyen bilim dalıdır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Kadının statüsü, evlenme yaşı, hayattan beklentiler, gelir ve eğitim düzeyi, gelir dağılımı dengesizliği ve kentleşme gibi kriterlerin doğum oranını etkilediği düşünülmektedir. Ancak doğum oranı ile söz konusu kriterler arasındaki ilişki açık ve basit değildir. Doğru cevap C şıkkıdır.

XIX. yüzyıldaki nüfus artışı günümüzün gelişmiş ülkelerinin yerleşmiş olduğu Avrupa kıtasında yaşanmıştır. Doğru cevap D şıkkıdır.

Doğum yanlısı, doğumların artırılmasını savunan görüş. Doğum yanlılarının en önemlisi Fransız filozof Auguste Comte’dur. Comte savunduğu Pozitivist düşüncede nüfus artışını ve nüfus yoğunlaşmasını ekonomik ve sosyal kalkılmanın en önemli faktörü sayar. Doğru cevap A şıkkıdır.

Nüfusu azalan toplumların en büyük korkusu savunma gücünü kaybetme korkusudur. Doğru cevap C şıkkıdır.

1920’li yıllarda ABD göç politikasına bazı sınırlamalar getirmiştir. 1921 yılında göçler- le ilgili kota getiren ilk yasa kabul edilmiştir. Bu dönemde Japonların ve Çinlilerin ABD’ye göç etmeleri yasaklanmıştır. Doğru cevap E şıkkıdır.

Dünya nüfusunu elde etmek için 227 ülkeden veri toplamak gereklidir.

Dünya nüfusu,  XIX. yüzyıldan bu yana katlanarak artma sürecindedir.  Bu süreci XIX. yüzyıldaki nüfus patlaması ve XX. yüzyıldaki nüfus patlaması olmak üzere iki aşamada inceleyebiliriz. XX. yüzyıldaki nüfus artışı  günümüzün gelişmekte olan ülkelerinin dağılmış bulunduğu, Latin Amerika, Asya ve Afrika kıtalarında yaşanmaktadır. Doğru cevap A'dır.

İnsanlık tarihine XVII. yüzyıl “Us Çağı”, XVIII. yüzyıl ise “Aydınlanma Çağı” olarak
geçmiştir. XVII. ve XVIII. yüzyıllarda ortaya çıkan yeni tutumlar ve yeni dünya görüşü
uygarlık tarihinde “Düşünce Devrimi” olarak adlandırılmaktadır. Doğru cevap B'dir.

XIX. yüzyılda özellikle İngiliz adalarında nüfus patlamasının olumsuz etkileri kolayca
izlenebilmektedir. Yoksul kırsal kesim kalabalıklaşan nüfusun barınma, beslenme, giyinme gibi temel gereksinimlerini karşılayamaz hâle geldiği için kırdan kente büyük bir göç yaşanmıştır. Artan gecekondu mahallelerinin çevrelediği şehirler, yeni gelenlerin taleplerine cevap vermekte yetersiz kalmıştır. İşsiz tarım işçileri, işsizliklerinin sebebi olarak gördükleri makinelere çeteler hâlinde saldırmıştır. XX. yüzyıldaki nüfus patlamasında ise Afrika, Orta Amerika, Ortadoğu, Hindistan, Çin gibi dünyanın en yoksul ülkelerinin yaşadığı bölgelerde meydana gelmiştir.  Doğru cevap E'dir.

Gelişmiş Avrupa kıtasındaki nüfus artış hızı %0.22’dir. Hatta bazı Avrupa ülkelerinde
nüfus artış hızı negatif değerler alabilmektedir. Dünyanın en yoksul halklarını
barındıran Afrika kıtasında nüfus artış hızı ise %3’tür, 1950 yılında Avrupa’nın yarısı kadar bir nüfusa sahipken 2025 yılında Avrupa nüfusunun üç katına çıkması beklenmektedir. Doğru cevap C'dir.

ABD, 200 yıldan beri göç alan bir ülkedir. Kuznets’e göre ABD’nin ekonomik büyümesinde almış olduğu göçlerin olumlu katkısı bulunmaktadır. 1920’li yıllara kadar göçlerle birlikte ABD’ye gelen sermaye refah düzeyini yükseltmiştir. 1920’li yıllarda ABD göç politikasına bazı sınırlamalar getirmiştir. 1921 yılında göçlerle ilgili kota getiren ilk yasa kabul edilmiştir. Bu dönemde Japonların ve Çinlilerin ABD’ye göç etmeleri yasaklanmıştır. Doğru cevap C'dir.