DOSYALAMA ARŞİVLEME - Deneme Sınavı - 2

Bilgi ve belge merkezleri literatür kapsamında farklı türlere ayrılmıştır. İşlevlerine ve faaliyet alanlarının biçimselliğine göre ayrılan merkezler; kütüphaneler, dokümantasyon merkezleri, enformasyon merkezleri, arşivler ve müzeler olarak ifade edilmektedir. Doğru cevap B'dir.

Mesleki literatürde kütüphaneler beş grupta ele alınmaktadır (Kurulgan, 2015): • Milli kütüphaneler • Üniversite kütüphaneleri • Halk kütüphaneleri • Özel kütüphaneler • Okul kütüphaneleri. Doğru cevap C'dir.

Bilgi kaynaklarının çözümlenmesi ve ilgililere duyurulması işlevi, kullanıcıdan istek gelmeden yapılan işlemlerden oluşmaktadır (aktif dokümantasyon). Çözümleme sonunda elde edilen bilgiler; açıklamalı yayın adları, anahtar sözcükler ve yayın özleri biçiminde hazırlanarak listeler, kartlar, süreli yayınlar ya da e-posta yoluyla ilgililere sunulmaktadır. Dolayısıyla özet ve dergi hazırlama ya da seçme bilgi yayımı önemli işlevler arasında yer almaktadır. Doğru cevap D'dir.

Enformasyon merkezlerini kütüphanelerden ayıran en temel fark; birincil belgeleri depolama zorunluluklarının olmaması ve bilgiye gereksinim duyan kullanıcıların bu gereksinimlerini gerçekleştirmektir. Doğru cevap A'dır.

Amerikan Bilgibilim Derneği 1990 yılında bilgi profesyonelleri için etik kuralları belirlemiştir. Burada bilgi profesyonellerinin sorumlulukları; bireylere, topluma, destekleyenlere, kullanıcılara ya da işverene ve mesleğe karşı olmak üzere dört grupta toplanmaktadır (Bilgi, 1996; akt. Kurulgan, 2015). Doğru cevap E'dir.

Derme geliştirme; bilgi kaynaklarının seçilmesi ve sağlanması sürecidir. Doğru cevap B'dir.

Fenomen Olay, görüngü.

Bireysel ve sosyal bir fenomen olarak kültürle ilgili tanımlardan bazıları şu şekildedir:

• Bireyin içinde yaşadığı gruptan / toplumdan edindiği sosyal miras

• Bireyin düşünme, hissetme ve inanma biçimi

• Bir toplumun yaşama biçimi

• Problemlerin çözüm biçimi

• Öğrenilen davranışlar bütünü

• Davranışları düzenleyen normatif bir sistem

• Doğada var olana karşılık insanların oluşturduğu her şey • Bir egemenlik ve meşruiyet aracı

Değerler: İnançlar, neyin ne olduğunu açıklarken değerler de bir bakıma neyin ne olması gerektiğini açıklamaktadır. Başka bir ifade ile değerler, neyin doğru ve neyin yanlış; neyin iyi ve neyin kötü olduğunu belirleyen ölçütlerdir. Değerler, inançlara göre oluşmaktadır. İnançlar, kültürün en derin yönünü oluştururken değerler, inançlara göre daha yüzeysel yönünü oluşturmaktadır. Değerler de esas itibariyle soyut öğeler olup dışarıdan gözlenmesi güçtür, ancak davranışlar içinde sezilebilmektedir. Kısaca değerler, bir kültür içinde önem verileni ve tercih edileni ifade etmektedir. İnançlar gibi değerler de daha çocukluk yaşlarından itibaren öğrenilen kültürel öğelerdir.

Örgüt yapılarının, örgütsel bütünleşmeyi sağlayabilmek için örgüte katılan üyelerini ortak bir kültür içerisinde yeniden sosyalleştirmesi gerekmektedir. Örgüt kültürü, örgütün içinde yer aldığı toplumun kültüründen bütünüyle ayrılmış ayrı bir kültür değildir. Örgüt kültürü, geniş toplumun kültürüne göre bir alt kültür olarak nitelendirilebileceği gibi örgüt içerisindeki diğer alt kültürlere göre de bir üst (baskın, çatı) kültür olarak da nitelendirilebilmektedir. Ancak bu kültür, örgüt içinde oluşabilecek çeşitli alt kültürlerin (meslek grubu, iş grubu, birim vb.) üst üste bir toplamı da değildir. Bunların bütününü kuşatan ve bu alt kültürleri ortak paydalarda bütünleştiren bir kültür olarak ifade edilebilir. Eğer bir örgütte, alt kültürlerden birisi baskın kültür konumuna gelirse ya da örgüt yöneticileri bu alt kültürlerden birinden yana bir tavır koyarsa bu durum, örgüt içinde bazı çatışmaların da temel kaynağını oluşturacaktır. Bu durum, örgüt açısından bütünleşme ve performansa zarar verebilir, örgütsel yönden de istenmedik bazı sonuçların doğmasına sebep olabilir.

Bilgi ve belge merkezleri ve kütüphanelerde örgüt kültürünün oluşturulma süreci genellikle aşağıdaki aşamaları içermektedir:

• I. Aşama: Kütüphaneyi kuran kişinin yeni bir girişim düşüncesine sahip olması. Örnek olarak; kütüphaneye gereksinim duyan bir işletme ya da yeni kurulan bir üniversite.

• II. Aşama: Kurucu bir ya da daha çok anahtar kişiyi, fizibilite etüdü yapmak üzere ekibe dahil eder ve görüşlerini onlarla paylaşır.

• III. Aşama: Oluşturulan ekip fizibilite çalışmasına başlar. Fizibilite çalışması kapsamında; talep tahmini ve pazar araştırması, en uygun kuruluş yeri ve binanın seçimi, kapasitenin belirlenmesi, gerekli fonların bulunması, donanımın seçilmesi, kazanımların öngörülmesi, yönetmeliklerin ve örgüt şemasının oluşturulması, fizibilite raporu ve yatırım değerleme, kesin projenin oluşturulması ve kütüphanenin kurulması gibi aşamalar yer almaktadır.

• IV. Aşama: Kütüphanede görev alacak çalışanların işe alınması ile birlikte genel örgüt kültürünün öyküsü oluşturulmaya başlamış olacaktır.

Kil tabletlerin ucuz olması, herhangi bir manipülasyonun önüne geçmek amacıyla
yazılarının değiştirilemez olması ve yangına karşı dayanıklı oldukları için o dönemde depolanma amacıyla kullanılan uygun bir malzemeydi. Ancak ağır ve kırılgan olması ayrıca yazı yazma sırasında sürekli nemli tutulması ihtiyacı dolayısıyla yerini Babil zamanında mum dolgulu ahşap tabletlere bırakmıştır.Bu açıklama doğrultusunda doğru cevap B seçeneğidir.

Kronik ;olayların birbiri ardınca sıra ile yazıldığı tarih, vakayinamedir. Bu nedenle doğru cevap D seçeneğidir.

Avrupa kıtasındaki bilgi ve belge merkezlerinde kitaplıklar duvarlara paralel olarak düzenlenmiştir. Bu sistem ilk defa geniş ölçekli olarak İspanya’da yer alan Escorial Kütüphanesinde ortaya çıkmıştır. Kitapların yaygın hâle gelmesiyle zincirleme sistemi azalmış, kitap sayısının artmasından dolayı büyük bir depolamaya ve uygun aydınlatma sistemlerine ihtiyaç duyulmuştur. Doğru cevap A seçeneğidir.

"Kurumdaki karlılık nasıl artırılabilir?" sorusu bilgi ve belge merkezleri yöneticilerinin, kurumlarında toplam kalite yönetimi uygulanmasına karar verirken sorunları belirlemek ve daha sonra gidermek için sorması gereken sorular arasında yer almaz. Doğru cevap C seçeneğidir.

Çeşitli tarihsel, toplumsal, düşünsel olaylar, teknolojik ve bilimsel gelişmeler
çeşitli kütüphane türlerinin doğmasına etkide bulunmuştur. Bu yüzden mesleki literatürde kütüphaneler beş grupta ele alınmaktadır:

• Milli kütüphaneler
• Üniversite kütüphaneleri
• Halk kütüphaneleri
• Özel kütüphaneler
• Okul kütüphaneleri

Bu doğrultuda doğru cevap C seçeneğidir.

Literatürde genel bir ayrım yapılamamakla birlikte enformasyon merkezlerini kütüphanelerden ayıran en temel fark; birincil belgeleri depolama zorunluluklarının olmaması ve bilgiye gereksinim duyan kullanıcıların bu gereksinimlerini gerçekleştirmektir. Bu nedenle doğru cevap B seçeneğidir.

ICOM’a (International Council of Museums) göre müzenin tanımı; 1974 yılında Danimarka’nın Kopenhag şehrinde yapılan genel kurulda; “insanoğlunun ve çevresinin kesin kanıtlarını, eğitim, çalışmave insanlığın estetik hazzı için toplayan, koruyan, araştıran, ileten ve sergileyen, halka açık, toplumun ve toplumun gelişiminin hizmetinde olan kâr amacı gütmeyen kalıcı bir kuruluştur” şeklinde ifade edilmiştir. Doğru cevap E seçeneğidir.

Mesleğe karşı sorumluluk: Bilgi profesyonelleri; hizmetleri mesleğe değer katacak biçimde gerçekleştirmeli, birey, toplum ve destekleyenlerin saygısını kazanmalıdır. Ast-üst ilişkilerinde yöntem ve fırsat eşitliği ilkelerine bağlı kalmalı ve etik sorunların kamuoyunda tartışılmasına olanak sağlamalıdır. Bu doğrultuda doğru cevap D seçeneğidir.