DOSYALAMA ARŞİVLEME - Deneme Sınavı - 10

İşlem birimleri kendi içerisinde bilgi kaynaklarının sağlanmasından başlayarak, kaynakların kullanılacak duruma getirilmesine kadar olan süreci ifade eden teknik hizmetler ve kullanıcının gereksinim duyduğu bilgi kaynaklarından etkin bir biçimde yararlanabilmesi için kütüphane dermesinde bulunan bilgi kaynaklarına başvurularak kullanıcılara sunulan hizmetlerin tümünü kapsayan kullanıcı hizmetleridir. Kataloglama ve sınıflama hizmetleri teknik hizmetler kapsamına girmektedir.

Sağlama hizmetleri, alınmasına karar verilen basılı ve elektronik bilgi kaynaklarının seçiminden
satın alma işlemleri için gerekli finans kaynaklarının hazırlanması ve denetimi ve hatta siparişi
yapılan kaynakların teslimi ve demirbaş listelerine eklenmesi gibi geniş bir yelpazedeki hizmetleri kapsamaktadır.

Özel derme hizmeti, satın alma ya da bağış yolu ile edinilen nadir ve kıymetli kitap, dergi ve yazma eserlerden ilgilenen kullanıcıların yararlandırılması ve kullanım istatistiklerinin yönetime
raporlanması sürecini kapsamaktadır.

Bilgi ve belge merkezleri ve kütüphaneler açısından doğru ve etkin bir örgütlenmenin ilkeleri şu şekilde ifade edilmektedir. Amaç birliği, iş bölümü ve uzmanlaşma, bölümlere ayırma, yetki ve sorumluluğun denkliği, biçimselleşme, emir-Komuta Birliği, yönetim/denetim alanı, basitlik, esneklik,merkezileşme/merkezîleşmeme ve açıklama.

Merkezileşme/Merkezîleşmeme: İşletmenin yapısındaki basamaklar arasında karar verme yetkisinin belirlenmesi olarak ifade edilmektedir. Bu yetki, üst basamaklardan alt basamaklara doğru inerse; merkezîleşmemiş bir organizasyon, tam tersine karar verme yetkisi, sadece üst basamaklarda toplanırsa; merkezîbir işletme yapısı söz konusudur. Yapıların iç dinamiklerinin birbirleriyle uyumlu bir biçimde çalışabilmesi için merkezîleşme ile merkez îleşmeme arasında bir denge kurulması ve yetki konusunda bir optimum noktanın bulunması gerekmektedir.

Kültürü oluşturan öğeler, kültür tanımları içerisinde yer alan öğeler kapsamında aşağıdaki gibidir:

Sayıltı bir araştırmada, mevcut araştırma sürecini ve sonucunu önemli ölçüde etkileyeceği düşünülen, araştırıcının gerekçeli kabulleridir.

Bilgi ve belge merkezleri ve kütüphanelerde örgüt kültürünün oluşturulma süreci genellikle aşağıdaki aşamaları içermektedir 
• I. Aşama: Kütüphaneyi kuran kişinin yeni bir girişim düşüncesine sahip olması. Örnek olarak; kütüphaneye gereksinim duyan bir işletme ya da yeni kurulan bir üniversite.
• II. Aşama: Kurucu bir ya da daha çok anahtar kişiyi, fizibilite etüdü yapmak üzere ekibe dahil eder ve görüşlerini onlarla paylaşır.
• III. Aşama: Oluşturulan ekip fizibilite çalışmasına başlar. Fizibilite çalışması kapsamında; talep tahmini ve pazar araştırması, en uygun kuruluş yeri ve binanın seçimi, kapasitenin belirlenmesi, gerekli fonların
bulunması, donanımın seçilmesi, kazanımların öngörülmesi, yönetmeliklerin ve örgüt şemasının oluşturulması, fizibilite raporu ve yatırım değerleme, kesin projenin oluşturulması ve kütüphanenin kurulması gibi aşamalar yer almaktadır.
• IV. Aşama: Kütüphanede görev alacak çalışanların işe alınması ile birlikte genel örgüt kültürünün öyküsü oluşturulmaya başlamış olacaktır.

Literatürde yer alan tanımlar incelendiğinde, bu tanımlar çerçevesinde örgüt kültürünü, bilgi ve belge merkezleri ve kütüphaneler açısından dikkate alarak tanımlamak gerekirse; kütüphane işletmelerinde yönetimin ortaya koyduğu yönetim politikaları, stratejiler, çalışma koşulları, tutum ve davranışlar, roller, değerler, inançlar, semboller, gelenekler ve alışkanlıkların tümü olarak ifade edilmektedir.

Kullanıcı hizmetleri:

• Ödünç hizmetleri

• Kütüphanelerarası işbirliği hizmetleri

• Danışma ve rehberlik hizmetleri

• Görsel-işitsel hizmetler

• Özel derme hizmeti

Özel derme hizmeti: Satın alma ya da bağış yolu ile edinilen nadir ve kıymetli kitap, dergi ve yazma eserlerden ilgilenen kullanıcıların yararlandırılması ve kullanım istatistiklerinin yönetime raporlanması sürecini kapsamaktadır.

Destek Birimleri: 1- İnsan kaynakları yönetimi, 2- Ciltleme / Onarım hizmetleri, 3- Teknik bakım hizmetleri.

Behemot Sendromu, örgüt yapısının aşırı büyümesi sonucu çevreye tepki verme hızının azalarak hantal bir yapıya kavuşmasıdır.

“Kültür, toplumun bir üyesi olarak insanoğlunun kazandığı bilgi, sanat, ahlak, gelenekler ve benzeri diğer yetenek ve alışkanlıkları kapsayan karmaşık bir bütündür”.

Normatif: Kural koyucu, düzgüsel.

Sayıltı: Bir araştırmada, mevcut araştırma sürecini ve sonucunu önemli ölçüde etkileyeceği düşünülen, araştırıcının gerekçeli kabulleridir.

Schein (1984)’ın yapmış olduğu örgüt kültürü tanımı daha özel bir anlam içermektedir: “Bir grubun üyeleri tarafından paylaşılan inanç, sayıltı ve değerler sistemi, grup yaşantısının öğrenilen sonuçları, herhangi bir grubun içsel bütünleşme ve dışsal uyum sorunlarını çözmek amacıyla öğrenme (sosyalleşme) süreci içinde geliştirmiş olduğu sayıltılar örüntüsü” olarak ifade etmektedir.

Kütüphane işletmeleri açık bir sistemdir ve çevre ile ilişkileri yoğun bir biçimde olmaktadır. Çevresel faktörlerden ve çevrenin kültürlerinden etkilenebilmekte ve aynı zamanda çevresini de etkileyebilmektedir.

Fizibilite: Yapılabilirlik.

Bilgi kavramını geçmişte birçok düşünür ve filozof, konuşmalarında ve söylemlerinde ele almış ve “onsuz olmaz” ifadelerine yönelik anlamlar oluşturmuşlardır. 

“İyi olan tek şey bilgi, kötü olan tek şey bilgisizliktir” cümlesi Sokratese aittir.