DOĞUM BİLGİSİ VE SUNİ TOHUMLAMA

Siklus: Belli aralıklarla aynı biçimde yinelenen olayları kapsayan dönem; hormonların etkisiyle üreme organlarının belirli dönemlerde gösterdiği değişim, döngü.

Yaşama koşullarının (ışık, beslenme, ısı, ortamda erkek hayvanın bulundurulması vb.) üreme
mevsimine benzetilmesi durumunda, mevsime bağlı poliöstrik hayvanlarda yıl boyunca
siklik aktivite gözlemlenebilir. Bunun yanında bazı hayvanlarda ise iki kızgınlık arasında
uzun bir anöstrus dönemi bulunur. Bu hayvanlar yıl içinde 1 ya da 2 kez kızgınlık gösterirler. Bu gruba giren hayvanlar mevsimsel monöstrik hayvanlar olarak adlandırılırlar ve
en iyi örnekleri köpeklerdir.

Seksüel siklusun süresi ya da görülme zamanı hayvan türlerine göre
değişmektedir. Örneğin bazı hayvanlar, gebe kalmadıkları sürece, tüm yıl kızgınlık gösterirler. Yıl boyu poliöstrik hayvanlar olarak adlandırılan bu hayvanlara en iyi örnek inek,
manda ve domuzdur.

Bazı hayvanlar da yılın belirli dönemlerinde, birden fazla kızgınlık
gösterirler. Belirli dönemden kasıt mevsimler; daha doğrusu gün ışığının etkime süresidir.
Örneğin, kısraklar gün ışığının etkime süresinin uzamaya başladığı ilkbahar aylarında,
koyun ve keçiler ise gün ışığının kısalmaya başladığı sonbahar aylarında kızgınlık gösterirler. Bu tür hayvanlar da mevsimsel poliöstrik hayvanlar olarak adlandırılırlar.

Östrus siklusu süreleri türlere göre farklı olduğu gibi, ırklar arasında, hatta aynı ırkın bireyleri arasında da farklı olabilir. Östrus siklusu evreleri proöstrus, östrus, metöstrus ve diöstrustur. Tüm türlerde gebelik dönemi, doğum sonrası dönem ve çiftleşmeleri mevsime bağlı hayvanların, çiftleşme mevsimi dışında görülen, kızgınlık döngüsünün yok olduğu bir dönem vardır. Bu döneme de anöstrus dönemi denir.

Östrus siklusu dönemleri (periyot) birbirini izleyecek şekilde oluşur. Ancak erken doğum sonu dönem, koyun, keçi ve kısrakta olduğu gibi çiftleşmeleri mevsime bağlı hayvanlardaki anöstrus dönemleri bunun dışındadır

Östrus siklusu süreleri türlere göre farklı olduğu gibi, ırklar arasında, hatta aynı ırkın bireyleri arasında da farklı olabilir. Östrus siklusu evreleri proöstrus, östrus, metöstrus ve diöstrustur.

Tonus: Bir uyarıya yanıt olarak
kasların kasılma yeteneği; devamlı
kas kasılması veya hafif kasılma,
gerginlik.

Diöstrusun sonunda, uterus endometriyumundan salgılanan PGF2α, korpus luteumun işlevini sonlandırarak küçülmesine yol açar. Küçülen korpus luteuma, korpus luteum albikans adı verilir. Korpus luteumun işlevsel ömrü östrus siklusunun 12–16. günlerine kadar sürer.

Kısraklar gün ışığının etkime süresinin uzamaya başladığı ilkbahar aylarında, koyun ve keçiler ise gün ışığının kısalmaya başladığı sonbahar aylarında kızgınlık gösterirler. Doğru cevap B'dir.

Östrus siklusu süresi ortalama olarak ineklerde 21-22, kısraklarda 19-25, koyunlarda 16-17, keçilerde 21 ve domuzlarda 19-20 gündür. Doğru cevap A'dır.

Proöstrus; korpus luteumun gerilemesi ile başlayarak östrusun başlamasına kadar sürer. Bu evrede progesteron salgılanması birdenbire düşer. Doğru cevap C'dir.

Östrus süresi koyunlarda 24-36 saat, keçilerde 32-40 saat, domuzlarda 48-72 saat, kısraklarda ise 4-8 gündür. Doğru cevap D'dir.

İnekler buzağıladıktan yaklaşık 60-90 gün sonra tohumlanırlar. Doğru cevap B'dir.

Kızgın olan hayvanların ovaryumları üzerinde gergin fluktuan bir Graaf follikülünün palpe edilmesi gerekir. Doğru cevap C'dir.

Bilimsel olarak ise ilk suni tohumlamayı İtalyan fizyolog Lazzaro Spallanzani 1780 yılında yapmıştır. Doğru cevap B'dir.

Türkiye’de en çağdaş suni tohumlama laboratuarı 1957 yılında Lalahan Zootekni Araştırma Enstitüsü’nde kurulmuştur. Doğru cevap E'dir.

Genetik verim gücü kötü veya çok düşük erkek damızlıklar kullanıldığında, oluşacak yeni nesillerin genotipleri de belli ölçülerde kötü duruma gelmesi suni tohumlamanın dezvantajlarındandır. Doğru cevap A'dır.

Rekto vajinal tohumlama yönteminde rektum içindeki el ile serviks uteri kavranır ve kraniale doğru itilerek vajina çatısında kıvrımların oluşmamasına özen gösterilir. Doğru cevap C'dir.

Hayvavanların çiftleşme dönemine östrus denir.