DOĞUM BİLGİSİ VE SUNİ TOHUMLAMA - Deneme Sınavı - 20

I) Fantom kullanımı

II) Suni vajina kullanımı

III) Elektro enjakülatör yöntemi

IV) Elle masaj yöntemi

hayvanlardan sperma toplamak için kullanılan tekniklerdendir.

Spermatozoon erkek üreme hücresi, spermatozoa ise çoğul erkek üreme hücresi demektir. Dişi üreme hücresine oosit çoğuluna da ova adı verilmektedir.

Bir inek sürüsünde ilk üç tohumlama sonunda %90’ın üzerinde gebelik elde etmek için, bir tohumlama dozunda <7.000.000 motil spermatozoa olması gerekir.

Suni tohumlamanın başlıca yararları şunlardır: 1. Suni tohumlama uygulaması, bir erkek damızlıktan çok fazla sayıda dişinin tohumlanmasına olanak sağlar. 2. Farklı çevre ve yönetim koşulları altında yetiştirilen erkek damızlıklara erken yaşlarda projeni test uygulanmasına ve dolayısıyla genetik seleksiyona olanak verir. 3. Genetik değerler göz önüne alındığında, doğal tohumlamalardan daha ekonomiktir. 4. Projeni test uygulanarak kalıtsal gücü denenmiş erkek damızlıkların, ölümlerinden sonra bile, sperma örneklerinin yaygın bir şekilde kullanılmasına olanak sağlar. 5. Irkların genetik bakımdan ıslah edilmesini ve birbirlerine dönüştürülmesini sağlar. 6. Veneral (cinsel yolla bulaşan) hastalıkların yayılma riskini azaltıp kontrol altına alınmasını sağlar. 7. Boğa yerine sperma ithal etmek yoluyla yeni genetik materyalin ülkeye girişini hızlandırır. Uluslar arası taşıma giderlerini azaltır. 8. Değerli oldukları halde sakat ya da isteksiz erkek damızlıklardan elektro ejakülatör aracılığı ile sperma alınarak kullanılmasını sağlar. 9. Bir yetiştirmede bulunan hayvanların ya da sürünün tüm kayıtlarının doğru olarak tutulmasını sağlar. 10. Yetiştiricileri boğa bulundurma zorunluluğundan kurtarır. 11. Tehlikeli boğaların yetiştirmeden çıkarılmasıyla güvenliği sağlar. 12. Östrus senkronizasyonu uygulanan çok geniş hayvan gruplarının aynı zamanda tohumlanabilmesine olanak sağlar. 13. X ve Y eşey kromozomlarını taşıyan spermatozoitlerin birbirlerinden ayrılmasıyla cinsiyetin kontrol altına alınması çalışmalarına ortam hazırlar. 14. Erkek damızlıkların gereğinden fazla kullanılmasını önler. 15. Suni tohumlama uygulamalarında kullanılan gereçlerin yapımı ve ticareti ile ilgili yeni endüstri kollarının oluşmasına ve iş alanlarının açılmasına olanak sağlar.

Hayvan yetiştiriciliği ve ıslahı konularında epeyce yararları olmasına karşın, suni tohumlama uygulamalarının olumsuz yönleri de bulunmaktadır. Bu olumsuzlukları kısaca şöyle özetleyebiliriz. 1. Genetik verim gücü kötü veya çok düşük erkek damızlıklar kullanıldığında, oluşacak yeni nesillerin genotipleri de belli ölçülerde kötü duruma gelir. 2. Suni tohumlama uygulamalarında başarılı olabilmek için yönetimsel, parasal ve teknik bakımdan çok büyük organizasyonlara gereksinim vardır. 3. Veneral hastalıkları taşıyan erkek damızlıkların kullanılması durumunda, erkek damızlığın etki alanının çok geniş olması nedeniyle, hastalıkların kolayca yayılmasına neden olur. 4. Suni tohumlama hizmet ve tekniklerinin yürütülebilmesi için deneyimli ve becerilerini geliştirmiş teknisyenlere gereksinim duyulur. 5. Yetiştiriciye dişi hayvanların kızgınlıklarını saptamak, kızgınlık gösterenleri tohumlama yapılacak yerlere götürmek, zapturaptını sağlamak, tohumlamaları izlemek ve kayıt tutmak külfetini yükler.

Farelerin gebelik süresi 22-24 gün arasındadır.

Zona pellusida: Ovumun (yumurta hücresinin) etrafını saran zar.

Spermatozoonların dişi genital kanadaki yaşam süreleri, hayvan türlerine göre değişir. Bu süre ineklerde 30, koyunda 22-42, domuzda 24, köpekte 48-72 saat, kısraklarda ise 2-3 gündür

Şıklarda verilenlerin tamamı plasentanın görevlerindendir.

Korpus luteum: Ovaryumda ovumun atılmasından sonra onun yerinde gelişen hormon salgılayan yapı.

Embriyonik ve fetal kayıplar ya genetik ya da çevresel faktörler veya her ikisinin birlikte etkilemesi sonucu oluşurlar. Çevresel faktörler iklim, beslenme, stres, ovulasyon oranı, normal feto-maternal (fetüs ile anne arasındaki) tanıma faktörlerindeki başarısızlık, uterus hastalıkları, hormonlar, enfeksiyöz ajanlar ve teratojenleri içermektedir. Genetik faktörler ise, tek gen defektleri, poligenik anormal bağlar ve kromozom anomalilerini içermektedir.

Schistosoma Reflexum (Şistosoma Refleksum):  Ruminantlarda ve domuzlarda gözlenen en genel anomalilerden biridir. Göğüs ve karın  boşluklarının tamamen kapanmaması ile karakterizedir. Kolumna vertebralisin (omurga) doğrultusunun değişmesi sonucu sakrum, koksa kemikleri ve arka bacaklar öne ve yanlara doğru giderler. Kuyruk, başa yakın olarak uzanır. Göğüs ve karın tam olarak kapanmadığı için açık kalır; iç organlar amnion sıvısı içerisinde serbest halde yüzerler. Çoğunlukla  ekstremitelerde ankiloz bulunur.

İkili Acaibatlar:  İkili acaibatlar, ya çeşitli bölgelerinden birbirine yapışık olan iki yavru (otoster) ya da normal şekilde gelişmiş yavrunun kimi beden bölümlerinin, özellikle bacaklarının fazla olması (paraster) ile karakterizedir.

Molalar görünüş ve karakterine göre;
• Mola cystica (kese şeklinde),
• Mola sanguinolenta (içi kanla dolu),
• Mola villosa (villi koryalisleri çok gelişmiş),
• Mola carneosa (et şeklinde),
• Mola racemosa (üzüm salkımı şeklinde) gibi adlar alırlar.

Mumifikasyonun iki klinik tipi vardır. Hematik tip ineklerde, papiraseus tip ise koyun, keçi, kedi, köpek ve domuzlarda görülür.

Karunkula: Uterusun lamina propriyasında bez içirmeyen, maternal plasentanın işlevsel bölümü olan tomurcuk şeklindeki oluşum.

Uterusta ölen yavrunun deri altında, dokuları arasında ve vücut boşluklarında gaz birikerek şişmesi olgusuna, yavrunun amfizemi denir.

Plasentanın Ödemi:  Yavru sularının miktarı artmaksızın, yavru zarlarında ödem oluşmasıdır. Çoğunlukla ruminantlarda görülür. Ödemler kotiledonlar arası bölgede kehribar sarısı renkte ve jelâtinimsi kalınlaşmalar şeklindedir.

Süperfekondasyon, aynı kızgınlık döneminde yumurtaların değişik erkek hayvanların spermatazoonları ile döllenmesi olarak tanımlanır.

Çevresel faktörler iklim, beslenme, stres, ovulasyon oranı, normal feto-maternal (fetüs ile anne arasındaki) tanıma faktörlerindeki başarısızlık, uterus hastalıkları, hormonlar, enfeksiyöz ajanlar ve teratojenleri içermektedir. Genetik
faktörler ise, tek gen defektleri, poligenik anormal bağlar ve kromozom anomalilerini içermektedir. Doğru cevap B'dir.