DOĞUM BİLGİSİ VE SUNİ TOHUMLAMA - Deneme Sınavı - 20

Gamet hücresi: Eşey hücresi;

erkek eşey hücresine spermatozoon (çoğulu spermatozoa),

dişi eşey hücresine oosit (çoğulu ova) denir.

Püberte: Bireyin cinsel olgunluğa erişme yaşı.

Memeli hayvanlardan suni vajina, elektro ejakülatör, ampullanın masajı, elle masaj yöntemi, prezervatif yöntemi, vajinaya bırakılan spermanın kaşık, sünger vb. ile alınması, testis veya epididimisin punksiyonu, ölüm sonrası testis veya epididimisin bir vasat içinde kıyılması gibi değişik yöntemler kullanarak sperma alınabilmektedir. Bu yöntemler içinde en kullanışlı olan suni vajina yöntemidir.

Motilite ye Mikroskobik muayenede bakılır.

Bulbus glandis: Köpek penisinin erektil dokusu (corpus cavernosum).

Spermatozoa hareket şekline göre; ileri doğru hareket edenler (progressif), yerinde durarak dairesel hareket edenler (sirküler), yerinde durarak titreşenler (vibratör), geriye doğru hareket edenler (revers) diye de sınıandırılır.

Anormal baş, orta kısmın abaksiyal bağlanması, kuyruğun kuvvetli kıvrılması gibi spermatogenezis hatasından ileri gelen bozukluklar, birincil bozukluklar olarak sayılır;

ayrılmış baş, distal damlacık, kıvrık kuyruk gibi kanal sisteminden ileri gelen bozukluklar, ikincil bozukluklar olarak değerlendirilir.

Akrozom bozuklukları, kopuk kuyruk, kuyruk şişmesi vb. ısı ve ozmotik basınç değişikliği sonucu şekillenen bozukluklar da üçüncül tip bozukluklar olarak sayılır.

Spermanın normal rengi açık kremden koyu krem rengine varan değişiklikler gösterir. Normal renk dışındaki renk değişiklikleri genellikle pembe, kırmızı, kahverengi, kirli sarı ve yeşilimtıraktır

Spermanın pembe, kırmızı kahverengi renkte olması, spermaya kanamadan ileri gelen kanın (hemospermi),

sarı renk idrarın (ürospermi) ve

yeşilimtırak bir renk olması irinin (piyospermi) karıştığını gösterir.

Teke sperması ve İsviçre Esmeri gibi bazı tür ve ırkların sperması normal olarak açık sarı renktedir

Gamet hücresi: Eşey hücresi; erkek eşey hücresine spermatozoon (çoğulu spermatozoa), dişi eşey hücresine oosit (çoğulu ova) denir.

Püberte: Bireyin cinsel olgunluğa erişme yaşı.

Sperması toplanan damızlık hayvanların bakımı, beslenmesi ve sağlığı spermanın kalitesini etkiler. Uygun ve yeterli bakım ve besleme koşulları altında damızlık dana yaklaşık 12 aylık, koç, teke ve domuz 7-8 aylık, aygır ise 24 aylık iken erişkin yaşa ulaşır.

Memeli hayvanlardan suni vajina, elektro ejakülatör, ampullanın masajı, elle masaj yöntemi, prezervatif yöntemi, vajinaya bırakılan spermanın kaşık, sünger vb. ile alınması, testis veya epididimisin punksiyonu, ölüm sonrası testis veya epididimisin bir vasat içinde kıyılması gibi değişik yöntemler kullanarak sperma alınabilmektedir. Bu yöntemler içinde en kullanışlı olan suni vajina yöntemidir.

Boğa için kullanılmakta olan suni vajina sert plastikten oluşan dış bölüm, yumuşak slikon veya kauçuktan oluşan iç lastik, sperma toplama hunisi ve sperma toplama tüpünden oluşur.

Genç boğalar yeni kullanılmaya başlandıklarında 1-2 ml sperma verirler. Ergin bir boğa ise ortalama 2-8 ml sperma verir.

Sağlıklı boğa sperması nötre yakın olup pH değeri 6,9’dur.

Sağlıklı spermada her zaman morfolojik bozukluğa sahip hücreler bulunabilmesine karşın, bu oran %20’yi (yüzde yirmi) geçmemelidir.

Anormal baş, orta kısmın abaksiyal bağlanması, kuyruğun kuvvetli kıvrılması gibi spermatogenezis hatasından ileri gelen bozukluklar, birincil bozukluklar olarak sayılır; ayrılmış baş, distal damlacık, kıvrık kuyruk gibi kanal sisteminden ileri gelen bozukluklar, ikincil bozukluklar olarak değerlendirilir. Akrozom bozuklukları, kopuk kuyruk, kuyruk şişmesi vb. ısı ve ozmotik basınç değişikliği sonucu şekillenen bozukluklar da üçüncül tip bozukluklar olarak sayılır.

Anormal baş, orta kısmın abaksiyal bağlanması, kuyruğun kuvvetli kıvrılması gibi spermatogenezis hatasından ileri gelen bozukluklar, birincil bozukluklar olarak sayılır; ayrılmış baş, distal damlacık, kıvrık kuyruk gibi kanal sisteminden ileri gelen bozukluklar, ikincil bozukluklar olarak değerlendirilir. Akrozom bozuklukları, kopuk
kuyruk, kuyruk şişmesi vb. ısı ve ozmotik basınç değişikliği sonucu şekillenen bozukluklar da üçüncül tip bozukluklar olarak sayılır.

Hayvancılık sektöründe vazgeçilmez öneme sahip olan reprodüksiyon biyoteknolojisi suni tohumlama, in-vitro fertilizasyon, gen transferi ve kopyalama (klonlama) gibi birtakım yenilikleri kapsamaktadır. Bu teknikler arasında en etkin ve yaygın olanı, değerli erkek gamet hücreleriin elde edilmesi, dondurulması ve dişi hayvanların suni yolla tohumlanması temeline dayanan, suni tohumlama biyoteknolojisidir.