DOĞUM BİLGİSİ VE SUNİ TOHUMLAMA - Deneme Sınavı - 2

Peristaltik: Bazı organların çeperlerinde görülen, organ içindeki maddeyi hareket ettirmeye yardımcı olan, ritmik ve kuvvetli kasılıp gevşeme devinimleri.

Embriyo taslağının uterusa ulaşma süreleri kısrak ve köpekte 8-10 gün, inekte 96 saat, domuzda ise 2-4 gündür.

Uterusa ulaşan embriyo taslağı ektoderm, endoderm ve gastrosel ile embriyosisti içermektedir.

Gebeliğin ikinci üçte birlik döneminden doğuma kadar olan bölümüdür. Fetal dönem
koyunlarda gebeliğin 32-34. gününden, ineklerde 45. gününden ve atlarda 60. gününden
doğuma kadar geçen süreyi kapsar.

Gebelik süresince yavruyu saran koriyon ile uterus mukozasının yüz yüze gelerek oluşturdukları doku kompleksine plasenta denilir.

Koyun 144-157 (150)gün

Köpeklerde gebeliğin 45. gününden sonra, fetal iskeletin belirginleşmesiyle yavru sayısını belirlemek olasıdır.

Evcil hayvanlarda gebelik sırasında plasenta tarafından salgılanan ve gebelik tanısında
kullanılan hormonlar progesteron, östrojen, PMSG ve relaksindir.

serviks uterinin açılmasının ineklerde 4-8 saat, kısraklarda 2
saat, köpeklerde ise 4 saat kadar sürdüğü kabul edilmektedir.

Çiftleşme veya suni tohumlama ile dişi genital organa bırakılan spermatozoonlar hızla uterus ve ovidukta doğru ilerler ve çok kısa bir süre sonra fimbriya ovarikaya ulaşırlar.
Bu süre inekte 2-4, kısrakta 10-15, koyunda 6-20 ve köpekte 10-20 dakikadır. Spermatozoonların dişi genital kanadaki yaşam süreleri, hayvan türlerine göre değişir. Bu süre
ineklerde 30, koyunda 22-42, domuzda 24, köpekte 48-72 saat, kısraklarda ise 2-3 gündür. Spermatozoonlar son olgunlaşma dönemini (kapasitasyon) dişi genital organlarında
tamamlar. Bu nedenle, tohumlamanın ovulasyondan bir kaç saat önce yapılmış olması, gebelik şansını artırır. Dişi genital kanalda 6 saat kadar kalmış spermatozoonların dölleme
yeteneği daha fazladır. Ovumun yaşam süresi spermatozoonlarınkinden çok daha kısadır. Ovumun döllenme yeteneğinin olduğu süre de farklı olup tavşan ve inekte 6 saat, kısrakta bir kaç saat ve köpekte 3-4 gün kadardır. Bu nedenle, ovulasyon çiftleşme veya suni tohumlamadan 24-48 saat sonra oluşursa, fekandasyon daha kolay olur. Yani "a" seçeneği doğru cevaptır.

Embriyo taslağının uterusa ulaşma süreleri kısrak ve köpekte 8-10 gün, inekte 96 saat, domuzda ise 2-4 gündür. Plasenta oluşuncaya kadar embriyo taslağı uterusta serbest olarak dolaşır. Bu süre insan, kobay ve tavşanda bir hafta, kedide 2 hafta, kısrakta 8-15 hafta, inekte 40 gün, koyunda ise 18 gündür. "c" seçeneği doğru cevaptır.

Fetal dönemde yavru zarları ve plasenta oluşumunu tamamlar. Yavruyu uterus içinde saran üç zar vardır. Bunlar dıştan içe doğru koriyon, allantois ve amniondur. Bu zarlar,
aynı zamanda, göbek kordonu ve plasentayı da oluştururlar. "e" seçeneği doğrudur.

Bakteriler sağlam plasentayı geçemezler, ancak plasentada bir hasar oluşturduktan sonra yavruya geçebilirler. Virüsler ise plasentayı geçebilirler. Antikorlar için ise
plasentanın geçirgenligi sınırlıdır. "d" seçeneği doğru cevaptır.

Oluşabilecek yavru sayıları; Kedi: 4-6, köpek: 2-12, Kısrak: 1, Deve:1 ve inek: 1 olarak verilebilir. O sebeple "b" seçeneği doğrudur.

Hayvanda doğum sancılarını başlatan hormon oksitosin hormonudur. "b" şıkkı doğru cevaptır.

Gebeliğin sonunda doğumun yaklastığını belli eden anatomik, fizyolojik ve psikolojik bazı değişiklikler ortaya çıkar.
Anatomik olarak gebeliği koruyan serviks uteri, vajina ve vulvada hormonların, özellikle plasentadan salgılanan östrojen ve relaksin hormonlarının etkisi ile gevşeme ve açılma başlar. Doğumdan 1.5-2 ay önce kuruya alınan (sağımı durdurulan) ineklerde, memeler doğumdan sonra yeniden süt verimi için hazırlanırlar. Doğumdan birkaç gün önce
karın daha fazla sarkar. Açlık çukurluğu ve sağrı çöker.
Fizyolojik olarak gebe hayvanlarda beden ısısı 39.5-40 dereceye kadar artar. Doğumdan iki gün önce aniden 1.5-2 derece düşer. Kısraklarda omuz ve açlık çukurluğu terlemeye başlar. Bu terleme doğuma 3-4 saat kala başlar ve doğum sonuna kadar sürer. Kısraklarda 1 hafta önce meme baslarında inci tanesi gibi süt damlaları gözlenir.
Psikolojik olarak doğumu yaklaşan hayvanın huyu yumuşar ve hareketleri ağırlaşır.
Kedi ve köpekler sakin ve karanlık yerlerde kendilerine yuva yaparlar. Tavşanlar kendi göğüs tüylerini yolarak yavruları için yumuşak ve sıcak yatak yaparlar.
Doğum zamanı yaklaştıkça sancılar artar.

Gebeliğin sonunda hormonların etkisi ile gevşeyen serviks uteri, sancıların başlaması ile açılmaya başlar. Bu sancıları baslatan oksitosin hormonudur. Bu ağrılara bağlı olarak dişi acı çeker, huzursuzlaşır, yatar, kalkar, ahırda dolaşır. Yem yerken birden yemi bırakır, açlık çukurluguna bakar, ayakları ele yere vurur. Bu sancılar birkaç saniyeden 2-3 dakikaya kadar sürer. Doğum yaklaştıkça sancılar 15-10-5 dakika aralıklarla yinelenir ve siddetlenir. Bu sancıların etkisi ile serviks uteri açılır ve zarları ile birlikte yavru doğum kanalına itilir.  Kasılmalar sırasında gerilen koriyon yırtılır ve allantois sıvısı (birinci su kesesi) genital kanala akar. Bu sırada yavru çıkış pozisyonunu alır."d" seçeneği en doğru şekilde sıralamayı açıklar.

Gebeliğin sonunda,  Normal olarak yavru çıktıktan sonra 15-30 dakika içinde yavru zarlarının atılması gerekir. "e" seçeneği doğru cevaptır.

Ultrason ve laboratuvar tekniği hayvanda gebeliğin olup olmadığı konusunda çok daha kesin ve doğru sonuçlar verir. "a" şıkkı doğru cevaptır.

Ovumun yaşam süresi­ spermatozoonlarınk­inden çok daha kısadır. Ovumun döllenme yeteneği­n­in olduğu süre de farklı olup tavşanda 6 saattir.