DOĞAL KAYNAKLAR ÇEVRE VE EKONOMİ KAVRAMSAL ÇEVRE

Çevre kavramının günlük yaşantıda kullanılması yaklaşık çeyrek yüzyılı geçmemiştir. Kavramın genişliği, kapsadığı alanların belli bir sınırının olmaması ve boyutlarının derinliği nedeniyle açık bir tanımlama yapmak zordur.

Fiziksel çevre aslında dünyayı ortaya koyan canlı ve cansız çevrenin bir bütünüdür.

Doğal çevre doğal etki ve güçlerin oluşturduğu, insanın oluşumuna katkıda bulunmadığı ve insan müdahalesi ile değiştirilemediği, insanın hazır bulduğu çevre ve doğal varlıklardır.

Yapay çevre insanlığın var olmasından bu yana ekonomik ve toplumsal değişim sürecinde çoğunlukla doğal çevreden yararlanılarak insan bilgi ve kültür birikimine dayalı olarak yarattığı tüm değer ve varlıklardan oluşan çevredir.

Fiziksel bir ortam içerisinde yaşayan ve insanların ekonomik, sosyal ve siyasal sistem içinde geliştirdikleri ilişkilerin bütünü toplumsal çevreyi oluşturmaktadır. 

Ekolojik sistem ya da kısaca “ekosistem, insan ve diğer canlı toplumların (popülasyonların) bir arada uyum ve denge içinde varlık ve gelişmelerini sürdürebilmeleri için gerekli ve var olan koşulların bütünü olarak tanımlanabilir”. 

Ekosistemin en önemli özelliği, tüm canlı populasyonların kendi içlerinde ve diğer canlı populasyonlarla olan ilişki ve etkileşimlerinde dinamik, dengeli ve düzenli bir işleyişin olmasıdır.

Kömür, yer altı madenleri, ham petrol, kayalar ve mermer yatakları bu tür yenilenemeyen kaynaklardır.

Tükenebilen kaynaklar, kendiliğinden insan müdahalesi olmadan ortadan kalkan kaynaklardır.

Çevre sorunlarını toplumlara tanıştıran ilk olay ise sanayileşmenin etkisiyle 1952 yılında Londra’da kirli hava nedeniyle bir hafta içinde 4000 kişinin yaşamını yitirmesidir.

“Ortak Geleceğimiz” olarak da bilinen bu rapor, çevre ve ekonomi ilişkisi açısından önemli bir rapor olurken aynı zamanda küresel platformda ilk defa yeni kalkınma anlayışını sürdürülebilir kalkınma kavramı çerçevesinde açıklayan bir çalışmadır.

insanların müdahalesi olmadan kullanılmadan yıllarca özelliğini ve varlığını koruyup kalabilen kaynaklardır.

Kritik noktası olan doğal kaynaklar, insanların müdahalesi sonucunda kritik noktaları olduğu için varlıkları ve nesilleri tehlikede olan kaynaklardır.

Kritik noktası olmayan doğal kaynaklar, insanların müdahalesi sonucunda kritik noktaları olmadığı için varlıkları ve nesilleri tehlikede olmayan kaynaklardır.

Tükenmeyen doğal kaynaklar ise kullanıldıkça tükenmeyen fakat kalite ve özellikleri değişebilen kaynaklardır. Su, toprak bu anlamda tükenmeyen doğal kaynaklar kapsamında yer alan kaynaklardır. Özellikle su ve toprak gibi tükenmeyen doğal kaynaklar ise günümüzde zamanla çeşitli nedenlerle nitelikleri bozulup tekrar kullanılamaz duruma gelmektedirler. 

Petrol ve kömür. 

Doğal kaynaklar homojen değildir, doğal kaynakların iyi çalışan bir piyasası yoktur, doğal kaynaklar yöreseldir, doğal kaynaklar ortak kullanıma açık kamusal (sosyal) mallardır. 

Günümüzde artık ekonomik ve ekolojik sistem içerisinde, çevre ve doğal kaynakların kıtlığı, sürdürebilirliği korunması, doğal kaynak ve enerji krizleri ve savaşlar vb. sorunlar insanın sürdürebilirliği için üzerinde düşünülmesi ve uğraşılması gereken çok önemli konular olmaktadır.

Ekolojik sistem içinde en büyük enerji kaynağı güneştir ? 

Ekonomik sistem içerisinde oluşan üretim ve tüketim süreçleri aynı zamanda ekolojik sisteme bırakılan ve ekolojik süreci tehdit eden atık maddeler ve emisyonlar da üretmektedir. Atık maddeler, emisyonlar ve oluşan bu birikintiler, evsel atıklar, ağır metaller, ısı, gürültü, zararlı kimyasallar, petrol atıkları, zararlı çözücüler, organik bileşikler, sülfürdioksit vb. birçok katı sıvı ve gaz şeklinde maddelerden oluşmaktadır.