DIŞ TİCARETTE RİSK YÖNETİMİ VE SİGORTACILIK

Navlun: Uluslararası ticaret işlemlerinde herhangi bir ulaşım yolu ile yapılan taşıma hizmeti karşılığında ödenen bedele denir.

Ziya: Ekonomik kayıp meydana getiren bir olay veya sigorta konusu şeyin kaybolması anlamında kullanılabilir.

Kloz: Poliçenin bir bölümü veya poliçeye ekli, özel şartları ifade eder.

Geminin Yanında Ücretsiz (FAS, Free Alongside Ship): Bu terim, satıcının yükümlülüğünün mallar geminin yanına rıhtıma veya belirtilen nakliye limanında ilgili yerlere yerleştirildiğinde bittiğini ifade eder. Alıcı, o andan itibaren malla ilgili
tüm masraf, kayıp veya hasar risklerini üstlenmek zorundadır.

Taşıma Giderlerinin Ödenmesi (CPT, Carriage Paid To): Taşıma işlemlerinin satıcının belirlemiş olduğu kişi veya taşıyıcı firmalar tarafından yapılarak, emtianın alıcı ile belirlenen noktaya kadar getirilmesidir. Bu süre içindeki masraflar satıcıya aittir.

Belirlenen Yerde Teslim (Ex-Work, Ex-Mill): Bu terim, satıcının, malı alıcı ile ismen belirlemiş oldukları bir yerde (fabrikada, depoda) teslim edilmesini öngörmektedir. Bu teslimat şeklinde, malların herhangi bir taşıma aracına yüklenmesi veya gümrükleme sırasında yapılan işlemlerin yerine getirilmesi gereği yoktur.

2017 yılında ilk kez yayımlanan OECD Uluslararası Nakliye ve Sigorta Maliyetleri veri tabanı, 180’den fazla ülke ve 1.000’den fazla ürün için nakliye ve sigorta maliyetleri hakkında ayrıntılı istatistikler sunmaktadır.

Sefer Esaslı Düzenlenen Poliçe: Taşıma araçlarında belirli bir sefer için düzenlenen poliçelerdir.

Süre Esaslı Düzenlenen Poliçe: Deniz ve kara araçlarında yıllık ya da başka bir süre için düzenlenen poliçelerdir.

Mamul ve yarı mamul maddeler için, malların yükleme yerinde ve yükleme zamanındaki bedeline navlun, sigorta ücreti ve yüzde on (%10) kâr payı ilave edildikten sonra ortaya çıkan değer dikkate alınmaktadır.

Sigortacılıkta en eski dal olan Nakliyat Sigortaları, bir yerden bir yere nakil araçlarıyla taşınan malların, taşınma esnasında uğrayabileceği hasarları ve güvence altına alan sigorta türüdür.

Kara, deniz ve hava taşıt araçları ile bir yerden başka bir yere nakledilen emtianın, nakil sırasında meydana gelebilecek hasar ve kayıplara yönelik yapılan sigortalara emtia nakliyat sigortaları denilmektedir. Emtianın taşıma sırasında oluşabilecek hasarlara karşı korunması amaçlanmaktadır

Ziya: Ekonomik kayıp meydana getiren bir olay veya sigorta konusu şeyin kaybolması anlamında kullanılabilir.

Geminin Yanında Ücretsiz (FAS, Free Alongside Ship): Bu terim, satıcının yükümlülüğünün mallar geminin yanına rıhtıma veya belirtilen nakliye limanında ilgili yerlere yerleştirildiğinde bittiğini ifade eder. Alıcı, o andan itibaren malla ilgili tüm masraf, kayıp veya hasar risklerini üstlenmek zorundadır. FAS terimi de satıcının malları ihracat için gümrükten geçirmesini gerektirir.

Direk (Kati) Poliçe: Bu poliçe kapsamında, sigortalı her sevkiyatta bulunan emtia ile ilgili bilgileri sevkiyattan önce sigorta şirketine bildirmektedir. Sigortalının emtiaların yükleme yerinden varış yerine kadar geçecek süreleri ve aşamaları kapsayacak şekilde bilgilendirme yükümlülüğü bulunmaktadır. Emtia ile ilgili bilgiler arasında ise, malın cinsi, ağırlığı, markası, ambalaj türü ve sayıları, varış yerleri, taşıyıcı araçlara ait bilgiler ve doğal olarak sigorta bedeli yer almaktadır. Sigortacı bu bilgilere istinaden poliçe tanzim edip prim tahakkuk ettirir.

 

Abonman Poliçe: Sigorta sözleşmesinde yer alan koşullar çerçevesinde belirlenen bir limite kadar sigortalıya teminat sağlanması durumudur. Sigortalı, sigorta süresince elinde bulunabilecek en yüksek mal miktarının değerini belirler ve bu üst sınır üzerinden bir abonman poliçesi alabilir. Bu üst sınır sigorta şirketi için en üst düzeydeki sorumluluk sınırını belirler.

 

Dar Teminat: Poliçe kapsamında belirtilen unsurlara bağlı olarak emtianın taşınması sırasında, taşıyıcı aracın hasar görmesi nedeniyle oluşan kayıp durumlarını kapsamaktadır. Sadece poliçe kapsamında teminat altına alınan riskler için geçerlidir.

 

Safra: Gemilerin belirli bir ağırlığın altında olmaları durumunda, denizde dengede durabilmeleri için aldıkları ağırlığa denmektedir. Genelde deniz suyu olabilir.

Tekne sigortalarının fiyatlandırılmasında; teknenin cinsi, teknenin sigorta bedeli, yaşı ve tonajı, teminatın kapsamı ve teknenin sefer sahası ve faaliyet alanı rol oynamaktadır.

 

Taşıyıcının Yurt Dışı Sorumluluk Sigortası- (CMR Sigortası;Convention Marchandise Routier)  : Uluslararası eşya taşımacılığında karayolunu kullanan taşımacılık şirketlerin sorumluluk sigortasıdır. CMR kapsamında olan bir taşıma için bazı koşulları sağlaması istenmektedir. Bu kapsamda, ücret karşılığı olan bir taşıma sözleşmesi, taşıma konusu olan emtia, taşımanın özellikle kara yolunda yapılması, alıcı ile satıcının farklı devletlerde olması ve bu taraflardan birinin CMR kapsamında olması gerekmektedir.