DIŞ TİCARETTE RİSK YÖNETİMİ VE SİGORTACILIK

Ters seçim, asimetrik bilgi nedeniyle ortaya çıkmaktadır

Sigorta poliçeleri pek çok yönden farklı olmakla birlikte, genel olarak hepsinde mevcut olan altı temel bölüm bulunmaktadır. Bu bölümler aşağıdaki gibidir:

- Beyanlar
- Tanımlar
- Sigorta sözleşmesi

- İstisnalar

- Koşullar
- Diğer hükümler

Bir sigorta poliçesinde dört taraf bulunmaktadır. Bunlar:
• Sigortalı
• Sigorta şirketi (sigortacı)
• Sigorta ettiren
• Lehdardır.

Sigorta şirketinin ödeyeceği tazminat aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır:

Tazminat tutarı = Hasar tutarı x (Sigorta Bedeli/Sigorta Değeri)

Muhtemel tazminat tutarının toplanan primlere eşitliğini gerçekleştirecek prim tutarına risk primi adı verilmektedir.

Net prim metodunda, risk primine sabit (SM) ve değişken masraflar (DM) eklenerek brüt prim (BP) (tarife fiyatı) hesaplanmaktadır

Can sigortaları kapsamına Hayat Sigortaları, Kaza Sigortaları ve Hastalık ve Sağlık Sigortaları girmektedir.

Genişletilmiş Kasko, poliçede verilen teminatların tamamı ve ek sözleşme ile teminat kapsamına dahil edilebilecek risklerden bir kısmı için teminatın verildiği kasko türüdür

İhmal olmasa da sanığın sorumlu bulunduğu ve savunma ile sorumluluktan kurtulabileceği duruma Kusursuz Sorumluluk adı verilir.

Her türlü hastalıklı hal ferdi kaza sigortası kapsamında yer almamaktadır.

Sigorta sözleşmesi bölümünde, sigorta şirketinin vermiş olduğu taahhütler yer almaktadır. Örneğin, sigorta şirketi teminat verdiği tehlikenin ortaya çıkması durumunda oluşan zararı ödeyeceğini taahhüt etmektedir.

Sigorta poliçesinde diğer hükümler bölümü sigorta türlerine göre değişen bazı hükümleri içermektedir. Örneğin bir mal ve kaza sigortasında, iptal etme, hasar durumunda yapılması gerekenler gibi hükümler yer alırken bir hayat sigortasında poliçenin yenilenmesi gibi hükümler yer alabilir.

“Sigortacı gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişiliğe sahip bir şirket olarak da kurulabilir.” ifadesi yanlıştır çünkü sigortacı, gerçek kişi olamaz. Tüzel kişiliğe sahip şirket olarak kurulabileceği gibi, kooperatif olarak da kurulabilir.

Sigortalının güvence altına almak istediği durum olan risk, sigorta poliçesinin önemli unsurlarından biridir. Bir riskin sigortalanabilmesi için sahip olması gereken özellikleri bulunmaktadır. Birincisi, risk poliçe düzenlendiği anda gerçekleşmemiş olmalıdır. Aksi takdirde, poliçe geçersiz olacaktır. İkinci özellik, risk olası olmalıdır. Gerçekleşmesi kesin olan ya da gerçekleşmeyeceği kesin olan bir durum risk olarak kabul edilemez. Üçüncü özellik, risk belirsiz olmalıdır. Gerçekleşip gerçekleşmeyeceği ya da ne zaman gerçekleşeceği belirsiz olmalıdır. Dördüncü özellik, risk, tarafların iradesinin dışında olmalıdır. Beşinci özellik ise kanuna, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı bir fiilden doğacak risk için sigorta yaptırılamamasıdır.

Sigortacının sorumluluğu başlamadan önce, sigorta ettirenin kararlaştırılmış primin yarısını ödemesi koşuluyla sözleşmeden cayma hakkı vardır.

Tazminat tutarı=100.000*(400.000/500.000)=80.000 TL

Eksik sigorta olduğu için, sigorta şirketi 100.000 TL tutarındaki bir hasar için 80.000 TL tazminat ödemesi yapacaktır.

Hasar Frekansı=10000/200.000= 0.05

Hasar Şiddeti= 500.000.000/ 10000=50.000

Risk Primi=50000*0.05=2500 TL

(%50- %70)/%700 = - %28

Sonucun negatif olması hasar oranında bir düşme eğiliminin olduğunu göstermektedir ve bu durum fiyatlamaya yansıtılmalıdır. %28’lük değer, mevcut primin %28 gibi bir oranda yüksek belirlendiğini ortaya koymaktadır.

Kasko sigortasında bazı hâller nedeniyle ortaya çıkan hasarlar tamamen teminat dışında bırakılmıştır. Örneğin, her türlü savaş olayında askerî hareketler sonucu ortaya çıkan hasarlar, nükleer yakıt, atıklar ya da radyasyon bulaşmalarının doğuracağı hasarlar, aracın sürücü belgesine sahip olmayan bireyler tarafından kullanımı esnasında karşılaşılan hasarlar, aracı kullanan bireyin alkollü olduğu bir durumda karşılaşılan hasarlar, sigortalının birlikte yaşadığı kişiler tarafından araca kasten verilen hasarlar ya da aracın bu kişilerce kaçırılması durumunda ortaya çıkan hasarlar, aracın zorunlu taşınması, çekilmesi sonucunda oluşan ve teminat kapsamındaki hasarlar dışında kalan aracın kendi gücü dışında taşınması esnasında uğrayacağı hasarlar, araç ruhsatında yazılan taşıma kapasitesinin üzerinde yük ve yolcu taşınması durumunda meydana gelen hasarlar, terör eylemleri sonucunda meydana gelen biyolojik ve kimyasal kirlenme, bulaşma zehirlenme nedeniyle ortaya çıkan hasarlar ve zorunlu hâllerin dışında sürücünün kimliğinin tespit edilmemesi için kaza yerini terk etmesi gibi durumlar teminat kapsamı dışında bırakılmıştır.

Ömür boyu hayat sigortalarının, tüm (sıradan) hayat sigortası, evrensel hayat sigortası, değişken hayat sigortası, değişken evrensel hayat sigortası gibi türleri bulunmaktadır. Kademeli süreli hayat sigortası ise süreli hayat sigortalarındandır.