DIŞ TİCARETTE RİSK YÖNETİMİ VE SİGORTACILIK - Deneme Sınavı - 4

Nakliyat sigortaları; emtia, tekne, navlun ve hukuksal sorumluluk sigortaları olmak üzere temel başlıklara ayrılabilir. Kara, deniz ve hava taşıt araçları ile bir yerden başka bir yere nakledilen emtianın, nakil sırasında meydana gelebilecek hasar ve kayıplara yönelik yapılan sigortalara emtia nakliyat sigortaları denilmektedir.

Navlun: Uluslararası ticaret işlemlerinde herhangi bir ulaşım yolu ile yapılan taşıma hizmeti karşılığında ödenen bedele denir.

Geminin Yanında Ücretsiz (FAS, Free Alongside Ship): Bu terim, satıcının yükümlülüğünün mallar geminin yanına rıhtıma veya belirtilen nakliye limanında ilgili yerlere yerleştirildiğinde bittiğini ifade eder. Alıcı, o andan itibaren malla ilgili tüm masraf, kayıp veya hasar risklerini üstlenmek zorundadır. FAS terimi de satıcının malları ihracat için gümrükten geçirmesini gerektirir.

Satıcının Terminale Getirmesi (DAT, Delivered At Terminal):

Malların daha önceden belirtilen bir mekâna (rıhtım, depo, demir yolu, hava kargo istasyonu vb.) satıcı tarafından getirilip, boşaltılıp alıcıya teslim edilmesini ifade eder. İlgili mekân üstü açık veya kapalı olabilir. Malların ilgili yere getirilmesi, taşınması, boşaltılması sırasındaki riskler olası ziya ve hasarların sorumluluğu satıcıya aittir.

Süre Esaslı Düzenlenen Poliçe: Deniz ve kara araçlarında yıllık ya da başka bir süre için düzenlenen poliçelerdir. Bu poliçeler, sigorta konusu olacak unsurları belirli bir süre için teminat kapsamına almaktadır. Diğer birçok poliçede olduğu gibi, genel uygulamada bu süre 12 aydır.

Dar Teminat: Poliçe kapsamında belirtilen unsurlara bağlı olarak emtianın taşınması sırasında, taşıyıcı aracın hasar görmesi nedeniyle oluşan kayıp durumlarını kapsamaktadır. Sadece poliçe kapsamında teminat altına alınan riskler için geçerlidir. Taşıma sırasında farklı araç kullanılması durumunda emtia nakliyat sigortalarının teminat kapsamlarında değişiklik olmakla birlikte, genelde üç çeşit poliçe türüne rastlanmaktadır. Bunlar tam ziya, dar ve geniş teminatlardır.

Sefer Esaslı Düzenlenen Poliçe: Taşıma araçlarında belirli bir sefer için düzenlenen poliçelerdir.

Uluslararası ticarette uygulanan Enstitü Yük Klozları kapsamında incelendiğinde, emtia nakliyat sigortası tarafından sağlanan teminatların kapsamı; A, B ve C maddeleri olarak ifade edilmektedir. Enstitü Yük Klozları C Maddesi: Temel risklerde güvence sağlayarak sınırlı bir teminat listesi içerir. Yangın, emtianın tehlike anında boşaltılması, patlama, batma, alabora olma, raydan çıkma, çarpışma vb. olaylara karşılaşan sevkiyatları kapsamaktadır.

Emtia nakliyatını ve ulaşım aracı seçimini etkileyen faktörler vardır. Uluslararası ticaret maliyetleri zamanla ilgili olan ve olmayan şeklinde ikiye ayrılabilir. Zamanla ilgili maliyetler; faiz, depolama ve amortisman giderleridir. Zamanla ilgili olmayan maliyetler ise, aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir. • Taşıma maliyeti (malların bir uluslararası konumdan diğerine taşınmasının maliyeti) • Sigorta • Değişimin finansal maliyetleri • Diğer (yasal maliyetler, transit prosedürleri için ücretler, yasal veya yasa dışı kolaylaştırma ödemeleri vb.)

Nakliyat sigortası kapsamında abonman poliçesi yapılmış ise, sigortalı o süre zarfında yapacağı bütün sevkiyatları ilgili sigorta şirketine yaptıracağını belirtmektedir. İşlemin gerçekleşebilmesi için, sigortalının yapmış olduğu en az 5 sevkiyatın ilgili sigorta şirketi tarafından sigortalanması ve bu kapsamda da belirli bir prim miktarının ödenmiş ya da ödeme taahhüdünde bulunulmuş olması gerekir. Sigortalı, sigorta süresince elinde bulunabilecek en yüksek mal miktarının değerini belirler ve bu üst sınır üzerinden bir abonman poliçesi alabilir.

 

Emtia (mal) sigortası “Kargo Sigortası” olarak da ifade edilebilir.

Navlun: Uluslararası ticaret işlemlerinde herhangi bir ulaşım yolu ile yapılan taşıma hizmeti karşılığında ödenen bedele denir.

Ziya: Ekonomik kayıp meydana getiren bir olay veya sigorta konusu şeyin kaybolması anlamında kullanılabilir.

Kloz: Poliçenin bir bölümü veya poliçeye ekli, özel şartları ifade eder.

Özel Şartlar: Sigortalının ve sigorta şirketinin üzerinde anlaşmaya vardığı ve sigortalının çıkarları göz önünde bulundurularak genel şartlara ilave edilen koşullardır.

Safra: Gemilerin belirli bir ağırlığın altında olmaları durumunda, denizde dengede durabilmeleri için aldıkları ağırlığa denmektedir. Genelde deniz suyu olabilir.

Gaip: Nerede olduğu bilinmeyen anlamında kullanılmaktadır.

Sigorta Brokeri: Sigorta güvencesi satın almak isteyen tarafı temsil eden sigorta aracısıdır.

Klas Kuruluşu: Geminin teknik durumu hakkında bilgi veren, gemiyi denetleyen ve kontrol altında tutan kurumdur.

Konteyner: Nakliyat sırasında taşıma araçlarına ürünleri yükleyebilmek için kullanılan, içinde taşındığı ürüne göre düzenleme yapılabilen, kapak sistemleri bulunan büyük kaplardır.