DIŞ TİCARETTE RİSK YÖNETİMİ VE SİGORTACILIK - Deneme Sınavı - 3

Lehdar, hayat sigortalarında lehine sigorta yapılan kişidir. Diğer bir deyişle, sigorta ettiren tarafından belirlenen hak sahibidir. Lehdar ile sigortalı aynı kişi olabilir.

Tam sigorta, sigorta bedelinin sigorta değerine eşit olduğu durumu ifade etmektedir ve ideal bir durumu temsil eder.

Prim, sigortalı ya da sigorta ettiren tarafından sigorta şirketine üstlendiği riskin bedeli olarak ödenen meblağdır. Sigorta priminin nakden ödenmesi esastır. Ancak ilk taksitin nakden ödenmesi şartıyla, sonraki primler için kambiyo senedi verilebilir; bu hâlde, ödeme kambiyo senedinin tahsili ile gerçekleşir. Sigortacının sorumluluğu başlamadan önce, sigorta ettirenin kararlaştırılmış primin yarısını ödemesi koşuluyla sözleşmeden cayma hakkı vardır.

Tahmini değerlendirme yöntemi bu yöntemler arasında en eskisidir ve genellikle hasar tahmininin yapılamadığı sigorta branşlarında kullanılmaktadır. Bu yöntemde, sigortacı, primi tecrübelerine dayanarak belirler ve istatistik yöntemlerine genelde başvurulmaz.

Türk sigorta sektöründe 1989 yılına kadar tanzim sistemi uygulanmıştır. 1990 yılından sonra ise serbest tarife sistemine geçilmiştir.

Zarar sigortaları, güvence altına alınan bir rizikonun ortaya çıkması durumunda, oluşan hasar nedeniyle sadece uğranılan somut zararın tazmin edildiği ve sigorta bedelinin ödenecek meblağda üst sınırı oluşturduğu sigorta türüdür

Can (meblağ) sigortalarında ise, sigorta şirketi tarafından tazminatın ödenmesi için rizikonun meydana gelmesi durumunda bir hasara yol açması, maddi bir zarar ortaya çıkması gibi koşullar aranmaz ve ödenecek tazminat tutarı zararla sınırlı olmaksızın sigorta bedeli kadardır. Hayat sigortaları, kaza sigortaları, hastalık ve sağlık sigortaları can sigortaları kapsamında değerlendirilir.

Tablo 4.4’ten görüleceği gibi, bir hasara neden olanların sorumluluğu dört farklı sınıfta ele alınmaktadır. Sorumluluğun olmadığı ilk durum için, bazı hayır kurumları örnek olarak verilebilir. İhmalkârlık sonucu ortaya çıkan sorumluluk türüne otomobil kazaları sonucu ortaya çıkan sorumluluk örnek verilmiştir. Kusursuz sorumluluk hâli, bir ihmalin dışında ortaya çıkan sorumluluktur ve işletmenin kusurlu ürünleri sonucu ortaya çıkması örnek olarak verilebilir. Son olarak, mutlak sorumlulukta sanık hiçbir şekilde sorumluluktan kurtulamaz ve dinamit kullanımı nedeniyle oluşan hasarlar nedeniyle sorumluluk mutlak sorumluluk için örnek olarak verilebilir.

Hayat sigortası, bir kişinin belirli bir süre içinde veya sözleşmede belirtilen şart ve hâller içinde ölümü veya o kimsenin sözleşmede belirtilen belli bir süreden fazla yaşaması ihtimalini ya da her iki ihtimali beraber teminat altına alan bir sigorta türüdür. Hayat sigortasında gelecek için yapılan bir tasarruf söz konusudur. Hayat sigortasını diğer sigorta türlerinden ayıran en önemli özellik, koruma ve tasarruf fonksiyonlarının ikisine de sahip olmasıdır.

Evrensel hayat sigortası, fiyat ve risk bakımından süreli hayat sigortası ile tüm hayat sigortası arasında yer almaktadır (Marcinko, 2005). Evrensel hayat sigortası, en basit şekliyle sigortalının süreli bir hayat sigortası aldığı sigorta şirketine ekstra bir tutar ödeyerek aynı zamanda yatırım yaptığı şeklinde uygulamaya sahip olan ömür boyu hayat sigortası türüdür. Poliçe sigortalının hem prim ödemelerinin sıklığını hem de tutarını belirleme imkânı sağlar.

Doğal olaylar sonucu ortaya çıkabilen, insan faktöründe veya ekonomiden kaynaklanabilen, işletme için beklenmedik bir kayba neden olabilen, finansal olmayan nitelikteki durumları ifadeye "Peril" adı verilir.

Risk kelimesinin kökeninin Arapça “risq” veya Latince “riscum” kelimesi olduğu düşünülmektedir.

Risk kelimesinin kökeninin Arapça “risq” veya Latince “riscum” kelimesi olduğu düşünülmektedir.

Riskin gerçekleşme olasılığı ve sıklığı yüksek veya düşük olabilmektedir. Bir riskin gerçekleşme olasılığı 0 ile 1 arasında bir değer alır ve bire yaklaştıkça, bu riskin gerçekleşme olasılığının arttığı anlamına gelmektedir.

Olumsuz sonuç olasılığı yaratan, peril ile ilgili bir kayıp meydana gelme olasılığını artıran duruma Tehlike (Hazard) adı verilir.

Kayıp olasılığını ya da etkilerin şiddetini artıran maddi nitelikteki tehlike türüne Fiziksel Tehlike adı verilir.

Kişinin karakterindeki dürüst olmayan eğilimler nedeniyle kayıp olasılığındaki artış olarak tanımlanan duruma Ahlaki Tehlike adı verilir.

Saf riske örnek olarak birçok işletmenin maruz kaldığı hırsızlık olayları gösterilebilir.

Spekülatif risk ise hem kayıp hem de kazanç olasılığının olduğu durumları tanımlayan bir risk türüdür. Kumar hem kazanma hem de kaybetme olasılığı barındırması sebebiyle spekülatif risklere bir örnektir.

Ekonomideki değişikliklerden kaynaklanan risklere Dinamik Risk adı verilir.