Dış Ticarette Girişimciliğin Temelleri

Girişim hukuki ve finansal kişiliğe sahip, kâr ya da benzer bir fayda sağlamak amacıyla belirli bir ücret karşılığında mal veya hizmet satmak için kurulan ve devamlılığı olan bir organizasyondur

Girişimin hukuki bir birim olarak nitelendirilmesi tüzel bir kişiliğe sahip olmasından kaynaklanmaktadır. Finansal niteliği ise, sahip olduğu varlıkları ve bu varlıklara sahip olmak üzere kullandığı yabancı kaynakları ve öz sermayeyi belirtmektedir. Bu bağlamda girişim, üretim faktörlerinin bir araya getirildiği ekonomik, hukuki ve teknik birimler olarak da tanımlanabilir. Bu tanıma bağlı olarak işletme ve girişim kavramları benzerlik gösterse de söz konusu kavramlar birbirlerinden farklı özellikler taşımaktadır. Temel olarak işletme, mal ya da hizmet üreten veya pazarlayan teknik bir birimdir. Aynı zamanda işletme, genellikle satış mağazası ya da büro gibi tek bir birimi ifade etmektedir. Girişim ise belirtilen özelliklerin yanında bir ya da daha fazla işletmeyi içeren organizasyonlar olarak tanımlanmaktadır.

Girişimci; piyasada benzeri bulunmayan, farklı kalitede yeni ürünler geliştirebilen, daha önce denenmemiş yeni üretim yöntemlerini hayata geçirebilen, yeni bir piyasa yaratabilen, yeni tedarik kaynakları bulabilen ve yeni organizasyon yapıları oluşturabilen inovatif düşünceye sahip kişidir.

Girişimci kavramı işadamı, patron, sermayedar, yönetici, vb. kavramlar ile sıklıkla karıştırılmaktadır. Ancak söz konusu kavramlar arasında önemli farklılıklar bulunmaktadır. İşveren, sahip olduğu iş yerinde çalışanları istihdam eden kişiyi ifade etmektedir. İşveren kavramını da kapsayan patron kavramı ise genellikle sermaye sahipliğini ifade etmektedir. Diğer bir tanıma göre patron, işletme sermayesinin çoğunluğuna sahip olan kişidir.

Sermayedar, temel olarak işletmenin kurulması için gerekli olan sermayeyi sağlayan kişidir. Daha geniş anlamda sermayedar, sadece işletmenin kurulması için değil, aynı zamanda mal ya da hizmet üretmek gibi belirli bir faaliyetin gerçekleştirilmesi amacıyla ihtiyaç duyulan üretim faktörlerine sahip olan bireyleri ifade etmektedir. Diğer yandan girişimci ise risk alarak sadece kendi kaynaklarını değil aynı zamanda başkalarının sermayesini de değerlendirebilmektedir. Sermayedarlar genellikle girişimcilerin fikirlerini finanse ederek girişimlere ortak olmaktadır. Bu bağlamda sermaye sahiplerinin hepsi girişimci olarak nitelendirilmez.

Yönetici; kâr ve risk başkalarına ait olmak üzere mal ya da hizmet üretmek üzere üretim faktörlerini bir araya getiren ve işletmenin amaçlarına ulaşması için sorumluluk üstlenen kişidir. Girişimci ise belirli bir mal ya da hizmet üretmek üzere sahip olduğu veya borçlanarak temin ettiği sermayeyi riske atmaktadır. Benzer bir farklılık risk algısında da mevcuttur. Örneğin; piyasadaki istikrarsızlıklar girişimciler açısından yeni sektörlere giriş yapabilme, birleşme, satın alma vb. iş fırsatları olarak değerlendirilirken, yönetici açısından girişimin devamlılığı konusunda olumsuz olarak değerlendirilmektedir. Diğer yandan sahip oldukları özellikler açısından da girişimci ve yönetici arasında farklılıklar bulunmaktadır.
Geleneksel anlamda bir girişimci aynı zamanda yöneticilik niteliğine de sahiptir. Ayrıca işletmenin kurulmasının ardından faaliyetlerin devamlılığı için yöneticilik de yapabilir. Ancak her girişimcinin yöneticilik yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Eğer girişimci işletmenin büyümesi ile birlikte yöneticilik yapmak istemiyorsa, işletme dışından profesyonel bir yönetici istihdam edebilir. Söz konusu yönetici ihtiyacı özellikle yeni pazarlara giriş ile birlikte dış ticaret faaliyetinin artmasına bağlı olarak artmaktadır.

Bireysel Beceriler: Girişimciliğin doğasında önemli düzeyde risk bulunmaktadır. Bu bağlamda girişimcinin en önemli özelliği risk alma becerisi ile ilgilidir. Girişimci gerektiğinde tereddüt etmeden risk almalı, gerektiğinde ise mevcut fikir ve yatırımlarını revize
etmelidir. Bu durum ise özellikle kontrol becerisine ve disiplinli davranmasında bağlıdır. Başarılı bir girişimcinin fırsatları değerlendirebilmesi yenilikçi, vizyon sahibi ve değişime açık olmasına bağlıdır. Girişimci gerektiğinde paydaşlarını ikna etmek üzere değişimi yönetebilme becerisine sahip olmalıdır.
Teknik Beceriler: Girişimci sadece işletmenin kurulma aşamasında değil her zaman çevresini izlemelidir. Bu durum ise özellikle güncel teknolojinin takip edilmesine bağlı olmaktadır. Bununla birlikte girişimcinin çevresi ile olan iletişimi de oldukça önemlidir.
Başarılı bir girişimci iletişim becerisine bağlı olarak gerektiğinde çevresini ikna edebilmelidir. Diğer yandan girişimci gerektiğinde yönetim şeklini değiştirebilmeli ve faaliyetlerin gerçekleştirilebilmesinde dinleme ve takım oyuncusu olma becerisini sergilemelidir. Özellikle girişimin gelişim aşamasında ise girişimcinin organize etme becerisi ön plana çıkmaktadır.
Yönetsel Beceriler: Girişimcinin yöneticilik yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Ancak girişimcini özellikle kurulma aşamasında planlama, kontrol ve karar verme becerilerine sahip olması gerekmektedir. Girişimin gelişmesi ile birlikte ise insan ilişkileri, müzakere ve büyümeyi yönetme becerileri ön plana çıkmaktadır. Diğer yandan hiçbir girişimin sonsuza kadar büyüme olanağı bulunmamaktadır. Özellikle küçük ölçekli girişimler de girişimci aynı zamanda yönetici sorumluluğunu üstlenmek zorundadır. Bu durumda ise başarılı bir girişimcinin muhasebe, finansman, pazarlama vb. geleneksel işletme yönetim becerilerine sahip olması gerekmektedir.

Girişimde bulunma ya da girişimci olma anlamına gelen girişimcilik, yeni yatırımların oluşturulması olarak ifade edilmektedir.

İcat yeni şeylerin ortaya konulmasını, inovasyon ise yeni şeylerin pratik kullanıma uygulanmasını ifade etmektedir.

Bireysel ve toplumsal refahın artmasında oldukça önemli bir rolü olan girişimcilik, birçok farklı şekilde sınıflandırılmaktadır. Literatürde ön plana çıkan ve yaygın olarak kullanılan girişimcilik türleri; bağımsız – orijinal – yenilikçi – yaratıcı girişimcilik, çevreci girişimcilik, internet girişimciliği (e-girişimcilik), fırsat girişimciliği, girişimci girişimciliği, iç girişimcilik, kamu – özel sektör girişimciliği, kurumsal girişimcilik, profesyonel girişimcilik (yönetici girişimciliği), sosyal girişimcilik, teknik girişimcilik ve tepkisel (takipçi) girişimcilik olarak sıralanabilir.

Girişimciler doğaları gereği diğer bireylerden farklı özelliklere sahiptirler. Sezgi, algı, yetenek vb. özelliklerine bağlı olarak risk alırlar ve harekete geçerler. Orijinal girişimcilik, temel olarak orijinal niteliği olan ve girişimcilerin ilk defa kurdukları girişimleri ifade etmektedir. Bununla birlikte bağımsız girişimcilik literatürde orijinal girişimcilik ile birlikte ele alınmakta ve orijinallik özelliği ile mevcut girişimlerden farklı olarak ilk defa oluşturulan yeni bir girişimciliği ifade etmektedir. Girişimcilerin vizyon sahibi olma, yenilikçi ve yaratıcı özelliklerinin ön plana çıktığı girişimcilik, yenilikçi girişimcilik olarak da ifade edilmektedir. Yenilikçi girişimcilikteözellikle yaratıcı özelliği bulunan girişimcilerin inovatif düşünce ve kararları ön plana çıkmaktadır. Benzer ve ilişkili bir girişimcilik türü olan yaratıcı girişimcilikte ise yeni bir icat ya da fikir orijinal bir üretim süreci ile somutlaştırılmaktadır. Ancak yaratıcı girişimciliğin konusu yalnızca ilk defa piyasa sunulan ürün ya da hizmetler değildir. Aynı zamanda mevcut olan bir mal ya da hizmet farklı açılardan geliştirilerek yeniden piyasa sürülebilir. Bu bağlamda yaratıcı girişimcinin temel özelliği değer üretmesidir. Yenilikçi ve yaratıcı girişimciliğin başarılı olabilmesi ise fırsatların değerlendirilmesi ve kaynakların etkin kullanılmasına bağlıdır. Tüketicilerin değişen taleplerinin karşılanması, nitelikli çalışanların bulunması ve mevcut çalışanların veriminin artırılabilmesi, rakiplere üstünlük kurulması vb. nedenler girişimcileri yenilikçi olmaya zorlamaktadır.

Çevreci girişimcilik, çevre ile ilgili olarak meydana gelen sorunlara çözüm bularak ortaya çıkan fırsatların değerlendirilmesidir

İnternet girişimciliği (e-girişimcilik), internet ağları başta olmak üzere elektronik araçlar kullanılarak gerçekleştirilmektedir.

Fırsat girişimciliği, mevcut piyasada diğer girişimcilerin fark etmediği fırsatları ve ileride ortaya çıkabilecek olası fırsatları değerlendirmek üzere tereddüt etmeden hızla hareket edilerek gerçekleştirilen girişimciliktir

Girişimci girişimcilik, girişimcilik tecrübesi bulunan girişimcilerin yeni girişim fırsatlarını değerlendirmesini ifade etmektedir.

İç girişimcilik, fırsatları fark etme süreci ve girişime artı değer sağlamak üzere üretim faktörleri arasındaki işlemleri yaratıcı bir şekilde organize etme faaliyetlerini ifade etmektedir.

Girişimcilik faaliyetlerinin kamu sektöründe yer alan kuruluşlar tarafından gerçekleştirilmesi kamu girişimciliği olarak ifade
edilmektedir.

Kurumsal girişimcilik, farklı büyüklükteki girişimlerin kendi aralarında küçük girişimleri organize etmesini ifade eden bir girişimcilik türüdür

Profesyonel girişimcilik (yönetici girişimciliği) beklenmeyen olaylar sonucunda girişimin gerek girişim içerisinden gerekse girişim
dışından başka bir girişimciye devredilmesi veya satılmasını ifade etmektedir.

Sosyal girişimcilik, bir girişimin bulunduğu çevrede var olan toplumsal bir sorunu çözebilme ya da ihtiyacı giderebilme amacıyla kalıcı çözümler üretmesi olarak ifade edilmektedir.

Teknik girişimcilik, genellikle teknoloji alanında yaratıcılık, inovasyon ve araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin finansal açıdan desteklenmesini ve yönetilmesini kapsayan bir ekip girişimciliğidir.

Tepkisel (takipçi) girişimcilik, sahip olunan girişimde yenilik ve değişimler yaratmak yerine diğer girişimcilerin inovatif fikirleri ve yenilikçi kararlarına göre faaliyetlerinin geliştirilmesini ifade etmektedir.

Girişimcilik kültürü organizasyonun girişimcilik stratejilerini, yapısını, insan kaynaklarını, yönetim biçimini ve politikalarını bir araya getiren bir unsurdur.

Küreselleşme ticaret, finans, bilgi ve teknoloji akımlarının serbestleşmesi ile birlikte dünya ekonomilerinin entegre hale gelmesini ifade etmektedir.