DIŞ TİCARET VE BİLGİ TEKNOLOJİLERİ

Bilgisayar, kendisine girişi yapılan bilgiler üzerinde aritmetiksel, mantıksal ve karşılaştırmalı işlemler yapabilen, kıyaslamalardan sonuçlar çıkarabilen, yüksek kapasitede veri depolayan elektronik cihazlar topluluğudur. Bilgisayarlar veri giriş birimleri sayesinde kullanıcıdan aldıkları verileri işleyerek bilgi haline getirmekte ve bu bilgiler çıkış birimleri sayesinde kullanıcılara sunulmaktadır; Ayrıca bu bilgiler tekrar kullanılmak üzere bilgisayarın depolama aygıtlarında saklanabilmektedirler.

Bilgisayarlar donanım ve yazılım olmak üzere iki bileşenden meydana gelmektedir.
a. Donanım: Bilgisayarı oluşturan fiziksel parçalara donanım (Hardware) denir. Klavye, fare, ekran, yazıcı, kasa, hoparlör gibi gözle görülebilen parçaları ve görülemeyen kasa içerisinde bulunan “işlemci, ana kart, sabit disk, ram, ekran kartı gibi ana ya da modem ses kartı gibi çevre” donanım parçalarını da içerir.
b. Yazılım: Bilgisayarın donanımını etkin bir şekilde kullanmamızı sağlayan programlara da yazılım (Software) denir. Hem bilgisayar sistemini oluşturan donanım birimlerinin yönetimini hem de kullanıcıların işlerini yapmak için gerekli olan kodlarla oluşturulmuş programlardır. Yazılım olmaksızın bir bilgisayar sistemi, bir takım elektronik kartlar, kablolar ve mekanik bazı parçalardan ibaret bir cihazdır. Bir bilgisayar sistemi, üzerine işletim sistemi (operating systems) ve onun üzerine de diğer yazılımların yüklenmesi ve çalıştırılmasından sonra gerekli işlevleri yerine getirebilmektedir.

Sistem Yazılımları (System Software); bilgisayarın kendisinin işletilmesini sağlayan, işletim sistemi, derleyiciler (compilers) (Yazılım programında, yazılan programı makine diline çeviren program), çeşitli donatılar (facility) gibi yazılımlardır.

Uygulama Yazılımları (Application Software); bu kullanıcıların işlerine çözüm sağlayan örneğin çek, senet, stok kontrol, bordro, kütüphane kayıtlarını tutan programlar, bankalardaki müşterilerin para hesaplarını tutan programlar vs. gibi yazılımlardır.

Bilgisayarlar, sunucu bilgisayarlar, kişisel bilgisayarlar, istemci bilgisayarlar olarak üç temel çeşide ayrılırlar.
1. Sunucu Bilgisayarlar (network/ağ bilgisayarları)
Büyük kuruluşlar, İnternet servis sağlayıcıları, eğitim ve öğretim kurumları, teknoparklar, büyük şirketler gibi geniş ölçekli ağ yönetimi gerektiren sistem ile çalışan kuruluşlarda kullanılmaktadır. Sunucu bilgisayarlar ağ yönetimi, veri erişimi ve paylaşımı, veritabanı yönetimi ve veritabanının paylaşımı sağlamak amacıyla oluşturulmuş güçlü bilgisayarlardır.
2. Kişisel Bilgisayarlar
PC (personel computer-kişisel bilgisayar) olarak da bilinmektedir. Mini ya da dizüstü bilgisayarlar da bu grupta sayılabilir. Günümüzde en çok kullanılan ve en fazla pazarlama payına sahip olan tür, budur. Kullanım alanı oldukça geniştir. Ev, ofis uygulamaları, multimedya bileşimli uygulamalar, iş istasyonu, internet erişimi, eğlence, yazılım geliştirme, tasarım, mühendislik, veritabanı kullanımı, web uygulamaları gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
3. İstemci (Client) Bilgisayarlar
Bir ağ sistemi içerisinde çalışacak şekilde tasarlanmış bilgisayarlardır. İstemci bilgisayarlar, kişisel bilgisayarlar kadar gelişkin bir yapıya sahip değildirler. Maliyetlerin düşük olması için, yapacakları iş genelde uygulama yazılımlarını kullanarak veritabanına veri  yüklemek ve verileri işlemekle sınırlı tutulmuştur. Fazla bir donanım öğesine sahip olmadıkları için çeşitleri sınırlıdır. Genellikle veri
depolamak için ana bilgisayardaki sabit diski kullandıklarından kendi sabit diskleri yoktur.

İnternet, Dünya kapsamında birçok bilgisayar sistemi TCP/IP protokülü ile birbirine bağlayan ve gittikçe büyüyen genel bir iletişim ağıdır. İngilizce, inter (arasında) ve net (ağ) sözlerinden oluşan bu birleşik söz, bilgisayar alanında “bilgisayar ağlarının birbirine bağlanması sonucu ortaya çıkan, herhangi bir sınırlaması ve yöneticisi olmayan uluslararası bilgi iletişim ağı” anlamına gelmektedir.

Bilişim teknolojilerinin ortaya çıkmasında ve gelişmesinde kısaca “kuantum mekaniği, enformasyon kuramı, moleküler biyoloji, oşinografi, çevrebilim ve uzay bilimleri” etkili olmuştur. Başlangıçta bilgisayar sözcüğü hesaplama sürecini kolaylaştıran nesnelere verilen bir isimdi. İ

lk dönemin bilgisayar örnekleri arasında sayı boncuğu (abaküs) ve AntiKitira Makinesi (M. Ö. 150-100) sayılabilir. Yüzyıllar sonra, Orta Çağ sonundaki yeni bilimsel keşifler ışığında, Avrupalı mühendisler tarafından geliştirilen bir dizi makinesel hesaplama aygıtlarının ilki ise, Wilhelm Schickard'a (1623) âittir; Ancak, yazılımlanabilir (veya kurulabilir) olmamalarından dolayı bu aygıtların hiç biri günümüz bilgisayar tanımına uymamaktadır. 1801 yılında Joseph Marie Jacquard'ın dokuma tezgâhındaki işlemi otomatikleştirmek adına ürettiği delikli kartlar ise bilgisayarların gelişme sürecindeki, kısıtlı da olsa, ilk yazılımlanabilme (kurulabilme) izlerinden sayılır. Kullanıcının sağladığı bu kartlar sayesinde, dokuma tezgâhı kart üzerindeki delikler ile tarif edilen çizime işleyişini uyarlayabiliyordu. Bilgisayarın, ilk ticari anlamda satışa sunulan formu olan UNIVAC, 1952 yılında yapılmıştır.

Bilgisayar teknolojilerindeki tarihsel ilerlemeleri ifade edecek şekilde beş kuşak tanımlanmaktadır. Bunlar:

• Vakumtüplü (1946-1959);
• Transistörlü (1959-1964);
• Entegre devreli (1964-70);
• Mikroişlemcili (1970-…) ve
• Yapayzekâlı (1990-?) tiplerindeki bilgisayarlardır.

Yapay zekâlı bilgisayarları diğerlerindn ayıran temel özellik kendi kendilerini denetleyebilen ve daha akıllı robot tipinde bilgisayarlar olmalarıdır.

Enformasyon: İşlenmiş, düzenlenmiş, ilişkilendirilmiş, anlam katılmış, alıcısında fark yaratan yeni etkilere zemin hazırlayan veridir. Enformasyonda potansiyel bilgi gizlidir.

Eğer enformasyondaki veri, sonuçlara çıkar ya da anlam kazanırsa “bilgi” adını alır.

Pensilvanya Üniversitesinde John Mauchly ile ENIAC (elektronik sayısal hesaplayıcı ve doğrulayıcı) isimli ilk sayısal elektronik bilgisayarı 1946 yılında tamamladı. Yapımında
18,000 adet elektronik tüp kullanılan ENIAC; 150 kwatt gücünde idi ve 50 ton ağırlığıyla 167 m2 yer kaplıyordu; saniyede 5000 toplama işlemi yapabiliyordu. 1937 yapımı Mark-I’den 1000 kat daha hızlıydı. Eniac askeri amaçla üretildi ve top mermilerinin menzillerini hesaplamak için kullanıldı. Sonrasında DEVAC ve ilk ticari uygulama UNIVAC (1952) yapılmıştır.

Teknoloji; “iş görme sürecinde araçlara, aygıtlara bağımlı olarak girdileri, çıktılara dönüştüren ya da bu oluşumda etkili olan karmaşık mekanizma” olarak tanımlanır. Bilgi teknolojileri ise, kapsamı açısından;
• bilginin ortaya çıkartılması,
• ortaya çıkartılan tüm bilgilerin toparlanması,
• toparlanan bilgilerin biriktirilmesi,
• biriktirilen bilgilerin, gerekli şekillerde işlenmesi,
• bir araya gelen bilgilerin işlenmesinin ardından elde edilen bilgi bütününün yeniden kontrolden geçirilerek toparlanması,
• toparlanan bilginin gerekli yerlere yayılması,
• yayılan bilgilerin saklanıp, korunması şeklindeki tüm bu işlemlerin gerçekleştirilmesinde kullanılan araçların bütününe verilen genel addır.

Tüm bunlar Bilgi teknolojilerinin işlevlerini oluştururlar

Dijitalleştirme tekniği, her türlü ses, yazı, belge, görüntü, hareketli obje dijital kameralar aracılığıyla görüntülü konferans vb. her türdeki veriyi önce 0 ve 1 değerlerinden oluşan bilgisayar bayt-bitlerine dönüştürmek ve daha sonra telekomünikasyon teknolojisi yardımıyla başka bir yere göndermek anlamına gelmektedir.

Yeni ekonomide belli bir mekâna yerleşik olmadan, ticarethaneler, mağazalar, büyük işyerleri açmaksızın sadece İnternet üzerinden mal ve hizmet pazarlayan ticaret ve hizmet şirketlerinin ve bunlardan yararlanacak büyük bir talep kitlesi bulunması, dijitalleşmenin önemini vurgulamaktadır.

BİT’lerin en önemli özelliğinin, teknolojik yeteneklerinin sürekli artması ve maliyetlerinin de sürekli olarak düşmesi olduğu kabul edilmektedir.

Bu ilişkiyi ifade eden üç kural vardır. Bunlar:
1. Moore Kuralı: Fiyatına göre ürünün kullanım hızı daha fazla artmaktadır. Örneğin; bilgisayarların gün geçtikçe artan işlem güçlerine ve hızlarına karşın fiyatları giderek
düşmektedir.
2. Gilder Kuralı: Birim fiyat değişmeden iletişim sistemlerinin toplam bant genişliği her yılda bir 13’e katlanmaktadır.
3. Metcalfe Kuralı: Bir iletişim ağının değeri ağdaki düğüm (node) sayısının karesiyle orantılıdır. Dolayısıyla bir ağa bağlı olmanın değeri üssel olarak artarken, kullanıcı başına fiyatı sabit kalmakta hatta azalmaktadır.

Bilgi teknolojileri ilgili alanları itibariyle, bilgisayarlar, mikro elektronik (ve tümleşik devreler), iletişim teknolojisi, multimedya ve biyoteknoloji olmak üzere genel olarak beş farklı alanda ortaya çıkmaktadırlar. 

İnsanlık tarım ve sanayi devrimlerinden sonra 20. yüzyılın son çeyreğinde bilgi teknolojileri devrimini yaşamıştır. İlkel toplumdan tarım toplumuna geçişte “saban ve yel değirmeni” araç ve toprağın işlenmesi amaç iken; sanayi devriminin temel özelliklerini buharlı makine, kömür-çelik, montaj hattı ve fabrikalar oluşturmuştur ve amaç yine üretimin ancak bu sefer kitlesel üretimin arttırılması olmuştur.

Bilgi ekonomisini geleneksel ekonomiden ayıran temel fark, bilginin temel üretim faktörü haline gelmesinin yanı sıra, bilginin bilişim sistemleri yardımıyla yeniden üretilmesi ve kullanılmasının yaygınlaştırılmasıdır. Bilgi üretim faktörü olarak kullanılırken, üretimde “azalan verimler kanunu” yerine “artan verimler kanunu” geçerli olmaktadır. Bilişim teknolojisinin bilgi üretimini hızlandırması sonucu bilginin hem hacmi hem de göreceli önemi artırmıştır. Hem bilgiye sahip olmak hem de bilgiyi üretmek ve kullanmak (bazıları için ayrıca, bilgiyi satmak) temel olgular haline gelmiştir. Bilgi ve iletişim teknolojileri ile geleneksel üretim daha verimli kılınırken, bilgi ekonomisinde sayısal mal ve hizmet üretimi gerçekleştirilerek üretim kavramının kapsamı genişlemektedir. Bilgi bölünebilme, kendi kendini besleme, kullanıldıkça değerinin azalmaması; tersine değerinin artması gibi diğer üretim faktörlerinin sahip olmadığı farklı ve üstün özelliklere sahiptir

Bilgi Toplumu, küresel çapta kabul gören tek bir bilginin kendisinin veya bilginin üretilmesine, işlenmesine, dağıtılmasına yönelik faaliyetlerin ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel alanlarda temel girdi ve güç kaynağı olarak kabul edildiği toplumları tanımlayan bir terimdir.

Teknolojik gelişmeler üç temel aşamayı oluştururlar. Bunlar: buluş, yenilik, yayılma. Buluş yeni bir fikrin yaratılmasını; Yenilik, buluşun kullanıma geçirilmesini yani ticarileşmesini ve Yayılma ise, yeniliğin firmadan firmaya ve kullanıcıdan kullanıcıya aktarılması ve kullanımının benimsenmesini ifade eder. Teknolojik gelişmenin çeşitli niteliklerinden belki de en önemli olanını sözkonusu ikinci aşama oluşturmaktadır. Yeniliğin yayılması daha önceki üretim yöntemi ve tekniğinin avantajının ağırlığına, varolan ekonomik koşullara göre değişik süreler alabilir. Örneğin, daha kârlı yeniliklerin daha hızlı yayıldığı söylenebilir.

Bilgi ekonomisi, “bilginin başlatmış olduğu ve bu bilginin gittikçe yoğunluk kazanan iletişim ağları aracılığıyla iletildiği küresel bir ekonomi” olarak tanımlanmaktadır. Başka bir tanımlama ise, bilgi ekonomisinin, “bilgi birikim sürecinin anlaşılması ve insanların başkalarının bildiklerini keşfetme ve anlama girişimlerinin teşvik süreci ve yeni teknolojilerin keşfedilmesine ve geliştirilmesine götüren bilimin ve mühendislik sürecinin ekonomik analizi” şeklinde daha geniş içeriklidir. Bilgi ekonomisi, bir süre bilgisayar vurgusunu yapan “e-ekonomi”, “dijital ekonomi” veya teknoloji vurgusunu yapan “Te-konomi” olarak adlandırıldıktan sonra, 1990’ların ortalarından itibaren internetin yaygınlık kazanıp ticari alana taşınmasıyla “yeni ekonomi” olarak da anılmaya başlanmıştır.

Her geçen gün yaşanan gelişmeler neticesinde sayıları çoğalabilecek ya da kapsamı veya sınırları genişletilebilecek olan bu özellikler şunlardır:
1. Sınırsızlık
2. Dijitallik
3. Küresellik
4. Bilgelik
5. Hızlılık
6. Verimlilik
7. Bağlılık
8. Teknolojik ve Rekabetçi Yenilik

Geleneksel ekonomi ile bilgi ekonomisini karşılaştırdığımızda başlıca üç temel özellik söz konusudur. Bunlar:
1. Bilgi toplumunda bilgisayar, sanayi toplumunun temsili üretim aracı olan buhar makinasının yerini almıştır.
2. Zihinsel emek, fiziksel emeğin yerini almıştır. Bilgi toplumunun merkezinde toprak, sermaye gibi maddi varlıklar değil, aksine nitelikli ve eğitimli insanlar yer almaktadır.
3. Bilgi ve teknoloji üretimi fiziksel üretimin yerini almıştır

Bell (1973), bilgi toplumunun beş boyutu bulunduğunu belirterek, söz konusu özellikleri farklı bir sınıflama ile ele almaktadır.

• Birinci, boyut, mal üretiminden hizmet sektörüne doğru bir değişimin yaşandığı ekonomi ile ilgilidir.
• İkinci boyut, çalışma alanı içinde ortaya çıkan ve yapılan işin türünde teknik ve profesyonel sınıfın üstünlüğü lehine bir değişme vardır.
• Üçüncü boyut, sanayi sonrası toplumun, toplum için gerekli yeniliklerin sağlanmasında ve siyasal kararların alınmasında “kuramsal bilginin” merkezi rol almasıdır.
• Dördüncü boyut, teknoloji ve teknolojik değerlerin kontrolü anlamında geleceğe yöneliktir.
• Beşinci ve son boyut ise, karar almayı ve yeni bir entelektüel teknolojinin yaratılmasını içermektedir

Bir ekonominin bilgi ekonomisine geçiş sürecindeki konumunu belirlemek amacıyla imalat sanayi için, OECD tarafından yapılan bir sınıflama önerisinde sektörlerdeki Ar-Ge yoğunlukları esas alınarak 4 farklı sektörel grup
tanımlanmaktadır. Bunlar:
• İleri teknoloji (Havacılık ve Uzay, Bilgisayar, Elektronik-haberleşme ve İlaç Sektörleri),
• Orta-İleri teknoloji (Mesleki, Bilim ve ölçüm cihazları, Taşıt araçları, Makine, İlaç hariç Kimyasallar),
• Orta-Düşük Teknoloji (Lastik, Plastik ürünler, Demir-çelik, Metal eşya, Metalik olmayan mineraller, Petrol rafinerileri),
• Düşük Teknoloji (Dokuma-giyim, Gıda-içki-tütün) olarak sıralanmaktadır.

Bir ülkenin sahip olduğu bilgi altyapısı, ilk olarak Japonya’da yapılan araştırmalarda ölçülmeye çalışılmıştır. Japon Haberleşme ve Ekonomi Araştırma Kurumu (Research Institute of Telecommunications and Economics-RITE), Japonya’nın bilgi toplumu olma yolunda kaydettiği ilerlemeyi belirlemek, bunu diğer ülkelerle karşılaştırmak amacıyla çeşitli parametre ve endeksler geliştirmiştir. RITE tarafından geliştirilen “bilgi oranı” bilgiyle ilgili faaliyetler için yapılan harcamaların toplam harcamalar içindeki payını gösterirken; “bilgi endeksi”, bilgi oranı da dahil olmak üzere bilgi altyapısına ilişkin diğer alt göstergelerin toplamından oluşmaktadır. Artık birçok resmi ya da özel kurum ya da kuruluş tarafından bilgi ekonomisine ilişkin göstergelerle hesaplanan endeksler kullanılmaktadır. Geçmişte sözkonusu endekslerin hesaplanmasında yararlanılan göstergelerin en başında B.İ.T. özellikle de internet verileri kullanılmakta iken, artık kullanılan gösterge sayısı ve çeşidi her geçen gün artmaktadır.

Bilgi ekonomisinin ölçümünde bilgi endeksi ile benzer alt göstergelere sahip olması nedeniyle ağırlıklı olarak kullanılan bir diğer araç, teknoloji endeksleridir.

D. Archibugi ve A. Coco tarafından oluşturulan ArCo Teknoloji Endeksinde teknolojik yetenek olgusu, “teknoloji yaratımı”, “teknolojik altyapılar” ve “beşeri yeteneklerin gelişimi” biçiminde üç bileşene dayandırılmıştır. Bu üç bileşen, bir ülkenin teknolojik yeteneklerinin oluşumunda rekabetçi rol oynuyor ve bir bütün olarak ArCo Teknoloji Endeksi bu üç bileşenin eşit ağırlıktaki etkisiyle oluşuyor. Endeks değerlerine göre, 162 ülke teknolojik yetenekleri açısından dört grup altında sınıflandırılmaktadır:

• (1-25) arası Lider Ülkeler;
• (26-50) arası Potansiyel Liderler;
• (51-111) arası Geç Gelenler ve
• (112-162) arası Marjinaller olarak nitelendirilmektedir.

Ayrıca, endeksin üç temel bileşenini belirleyen sekiz alt-endeks daha söz konusudur; İlk iki alt endeks teknoloji yaratımı, daha sonraki üç alt endeks teknolojik altyapı ve son üç alt endeks ise beşeri yeteneklerin gelişimiyle ilişkilidir.

Bu üç bileşeni belirleyen, sekiz temel alt-endeks şunlardır:

A. a1) Patent, a2) Bilimsel makaleler,
B. b1) İnternet yaygınlığı, b2) Telefon yaygınlığı, b3) Elektrik tüketimi,
C. c1) Üçüncü düzey (Tertiary) bilim ve mühendislik kayıt oranı, c2) Ortalama eğitim süresi, c3) Okur-yazarlık oranı

Bu endeksin hesaplanmasında kullanılan temel değişkenler genel başlıklarıyla;
• Bilgiye dayalı işler (Yönetim, Profesyonel ve Teknik İşler, Eğitimli İşgücü, İmalat sanayindeki işgücünün eğitim seviyesi);
• Küreselleşme (İmalat sanayi İhracatı, Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Korumacılık);
• Ekonomik dinamizm (İş yayılımı, Başlıca Kamu Teklifl eri, Verimlik düzeyi, Risk sermayesi),
• Dijital ekonomi (Online nüfus, Yerelticari İnternet kayıtları, Teknoloji okulları, Dijital hükümet, Dijital tarım, Dijital imalat);
• Yenilik (Inovasyon) kapasitesi (Yüksek-teknik İşler, Bilim adamları ve Mühendisler, Patentler, Arge-Ge sanayi yatırımları, Teşebbüs sermayesi) olarak sıralanmaktadır.

Dünya Ekonomik Forumu (WEF)’nun Ağa Hazırlık Endeksi (NRI), 2001 yılından beri düzenli olarak her sene kamuoyuna arz edilen ağ hazırlık ve dijital uçurumun belirlenmesinde etkin rol oynayan bir unsurdur. Bu endeks ülkelerin bilgi ve iletişim teknolojilerinin sağladığı olanaklardan yararlanabilmesi için eğilimlerini birden çok parametreyi kullanarak ölçmektedir.

Bu endeks, ekonomilerin internet tabanlı bilgi ekonomisine hazır olma durumu ölçülmektedir. Hazırladığı-Küresel Bilgi Teknoloji Raporu’nda bilişim teknolojilerini ilgilendiren sosyal ve ekonomik parametreler ışığında, bir ülkenin rekabet gücünü etkileyen Birbiriyle Bağlantılı Olmaya (Şebekeler/Ağyapılar İçinde Olmaya) Hazırlık Endeksi (Networked Readiness Index-NRI) temelinde bir sıralama yapılıyor.

NRI, 4 adet alt endeksten oluşmaktadır. Bunlar; 1. çevre koşulları, 2. hazırlıklı olma, 3. kullanım, 4. yaratılan etki şeklinde sınıflandırılmıştır.

Bilgi teknolojilerinin girişimciliğe başlıca etkilerinin; bilgi sağlama, iletişim, maliyet azaltma, rekabet avantajı yaratma ve pazarlara erişim olduğunu söyleyebiliriz.

E-ticaret, internet ortamında gerçekleştirilen sanal ya da gerçek ürünlerin alım satımıdır. Başka bir değişle, ticaretin elektronik ortamda ağ üzerinden gerçekleşen şeklidir. E-ticaret iletişim, ticari, iş süreci, hizmet, öğrenme ve işbirlikleri yaklaşımlarına göre farklı şekilde tanımlanmakla birlikte, genel olarak elektronik ticaret, “internetin içinde olduğu bilgisayar ağları aracılığıyla mal, hizmet ve bilginin alınıp satılması, transfer edilmesi” olarak tanımlanabilir. Eticaret, Dünya Ticaret Örgütü’nce, “Mal ve hizmetlerin üretim, reklam, satış ve dağıtımlarının telekomünikasyon ağları üzerinden yapılması” olarak tanımlanmaktadır.

Elektronik ticareti genel olarak, ticari faaliyetlerin geleneksel dağıtım kanallarından, bilgisayar ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin bir ürünü olan yeni (elektronik) dağıtım kanallarına kaydırılması olarak tanımlayabiliriz. Bunun dışında; telefon, faks, televizyon, elektronik fon transferi (EFT), elektronik veri iletişimi (EDI) gibi araçlar, halen ticari uygulamalarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Örnek olarak, telefonla sipariş verme, kredi kartı ile ödemede bulunma gibi işlemler tanımı gereği birer elektronik ticaret uygulamalarıdır.

İnternet üzerinden gerçekleştirilen ticari faaliyetlerde karşılaşabilecek en önemli sorun güvenliktir. Güvenlik sorunlarından bazıları şunlardır:

• Giriş yetkisi verilmeyen ağ kaynaklarına giriş,
• Bilgi ve ağ kaynaklarını imha etmek, zarar vermek,
• Bilgiyi değiştirmek, karıştırmak veya bilgiye yeni şeyler eklemek,
• Yetkisiz kişilere bilginin iletilmesi,
• Bilgi ve ağ kaynaklarının çalınması,
• Alınan hizmetleri ve gönderilen veya alınan bilgiyi inkar etmek,
• Ağ hizmetlerinin kesilmesine ve bozulmasına neden olmak,
• Almadığı veya göndermediği bilgileri aldığını veya gönderdiğini iddia etmek

E-dış ticaret, “Yurt içi ve yurt dışındaki alıcı, satıcı, ülke, ürün veya pazar araştırması ve bununla birlikte şirketler arası, şirket tüketici arası, şirket kamu kuruluşları arası gerçekleşen ticari işlemlerin tamamının veya bir bölümünün elektronik ortamda basit, hızlı, verimli şekilde yapılması ve gerçekleştirilmesine” denmektedir