DIŞ TİCARETTE BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 14

BİLGE Sistemi’nin oluşturulması süreci AB’nin ortak tarife ve ticaret mevzuatının derlenmiş, özgün ve yeknesak bir şekilde kodlanmış hali olan TARIC otomasyon sistemine dayanmaktadır. 1 Aralık 1996’da Türkiye – AB gümrük birliğinin oluşturulmasıyla AB Komisyonu Türkiye’ye TARIC Sistemi’ne uyuma yönelik olarak çalışmaların yapılması yönünde tavsiyede bulunmuştur. Bu kapsamda karşılıklı ziyareteler gerçekleştirilerek ihtiyaç tespiti ile birlikte uyum için gerekli düzenlemeler tartışılmıştır. Diğer seçenekler ise aşağıdaki gibi açıklanmıştır.

GİMOP: Türk Gümrük İdaresi, Gümrük İdaresinin Modernizasyonu Projesi.

CELEX:AB cari mevzuatının kayıtlı olduğu sistem.

EDİ: Elektronik Veri Değişimi.

CASCU: (Customs Automation System – Customs Union) Gümrük İdareleri Otomasyon Projesinin bir alt projesi olarak düşünülen sistem (iptal edilmiştir).

Doğru cevap A'dır.

Dünya Bankası tarafından finanse edilen GİMOP kapsamında, AB’deki uygulamalara da uyumlu olacak şekilde Fransız gümrük idaresinin ortak olduğu bir firmadan satın alınan "SOFIX" (Système d’Ordinateurs Pour le Fret International Sous UNIX) adlı gümrük otomasyon sisteminin, Türk gümrük idaresinin gereksinimleri doğrultusunda uyarlanmasıyla otomasyon sürecinin uygulaması başlamıştır. Söz konusu uyarlanan yazılım “Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri” uygulamasının başlığının kısaltılması suretiyle “BİLGE” olarak adlandırılmış ve pilot bölge olarak seçilen Atatürk Hava Limanı gümrüklerinde 1998 yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Doğru cevap C'dir.

BİLGE sistemi içerisinde yer alan modüller şunlardır:

Doğru seçenek Risk Analizleri ve Seçme Kriterleri olacaktır diğer seçenekler ise BİLGE sistemi içersindeki modüllere eklenen yazılımlardır.

Bu yazılımlar (BİLGE Sistemini daha fonksiyonel ve zengin hale getirmek amacıyla oluşturulmuştur) aşağıdaki gibidir:

Doğru cevap E'dir.

BİLGE Sisteminin gümrükleme işlemlerinde kullanılmasıyla birlikte sağladığı en önemli avantaj gümrükleme süresinin kısalması olmuştur. Bu sistem sayesinde gümrükleme işlemlerinde gümrük beyannamesi düzenlemeleri BİLGE sistemi kapsamında gerçekleşirken, gümrükleme işlemleri de çok kısa sürelerde gerçekleşir hale gelmiştir. Doğru cevap C'dir.

Gümrük işlemlerine eşyanın gümrükten geçişi sürecinde dört ayrı hat vardır. Eşyalar bu hatlardan birine tabi tutulur, bu hatlar aşağıdaki gibidir:

Doğru cevap B'dir.

Aslında BİLGE Sistemi içerisinde 7 temel modül vardır. Ancak, yükümlüler BİLGE Sistemi içerisinde bunlardan sadece ÖB, TCGB ve ÖBTC modülünü görebilmekte ve işlem yapabilmektedirler. Diğer modüller ise gümrük idareleri tarafından gümrükleme sürecinde görev alan görevlilere sorumlulukları çerçevesinde tanımlanarak kullanım izni verilmektedir. Örneğin; taşıyıcı kimliği ile kullanıcı kodu ve şifre alan yükümlü TCGB Modülü’nü kullanamaz; Benzer şekilde muayene memuru kimliği ile kod ve şifre almış görevli özet beyan yaratamaz. Doğru cevap C'dir.

BİLGE Sistemi içindeki modüllerde doldurulan alaların (kutuların) aldığı renkler önemli bazı ifadeler içermektedir. Buna göre;

Doğru cevap E'dir.

Özet Beyan ile ilgili eşya bilgilerinin girilebilmesi için öncelikle Özet Beyan “Genel Bilgiler” bölümünün doldurulması gerekir. Bunun için Özet Beyan Modülü açıldıktan ekranın üst kısmından araç çubuğundan “İşlemler” menüsü tıklanarak açılır ve açılan menüden “Yeni Özet Beyan” komutu mause ile tıklanarak verilir. Buradan da Özet Beyan ile ilgili genel bilgilerin girildiği beş bölüm mevcuttur:

Doğru cevap D'dir.

Transit Beyan Modülü–NCTS (Özet Beyan TC) modülünde işlem yapılırken ortak transit uygulamasında T1, T2 ve T2F rejimleri kodları kullanılır.

Doğru cevap A'dır.

24 Ağustos 2011 tarihli ve 28035 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Ortak Transit Yönetmeliği’nin 20. Maddesinde teminat uygulamasının amacı şu şekilde belirtilmiştir: “Asıl sorumlu, eşya ile ilgili doğabilecek gümrük vergilerinin ve diğer amme alacaklarının ödenmesinin sağlanması için teminat verir.”

Aynı Yönetmeliğin 22. Maddesi’nde ise “Nakit; Bankaların verecekleri teminat mektupları; İşlem tarihinde T.C. Merkez Bankası tarafından ilan edilecek değerler üzerinden kabul edilen hazine tahvil ve bonoları; T.C. Merkez Bankası tarafından kabul edilen ve bu Bankanın belirlediği efektif alış kuru üzerinden hesaplanan dövizler”in teminat olarak kabul edilebileceği belirtilmiştir.

Ancak; havayoluyla, boru hattıyla, demiryoluyla (Gümrük Yönetmeliğinin 33 no.lu ekinde yer alan eşya hariç), deniz yoluyla yapılan taşımalarda teminat aranmaz. Doğru cevap C'dir.

TCGB Giriş Ekranı'nda Detaylı Beyan ile ilgili doldurulması gereken 4 bölüm mevcuttur.

Rejim: Gümrük Yönetmeliği’nin eklerinde belirtilen rejim kodları girilir.

İşlem Niteliği: Ticari sözleşmelere ilişkin kod yazılır. Örneğin; “34” yazıldığında “Telafi edici hükümler içermeyen mülkiyetin devrine yönelik (geçici olmayan) ticari işlemlerde diğer işlemler” işleminin yapılmak istendiğini ifade etmektedir.

Beyan: Beyan bölümü yan yana üç kutucuğu vardır.

Firma/Kişisel Bilgiler ekranı Gönderici/İhracatçı, Alıcı/İthalatçı, Beyan Sahibi/temsilci, M. Müşavir S. Muhasebeci, Asıl Sorumlu, İmza sahibi alt bölümlerindne meydana gelmektedir.

İmza Sahibi alt bölümü, Firma/Kişisel Bilgiler bölümünün altında yer almaktadır.

Muhasebe Modülü, Entegre Tarife Modülü, Referans Tabloları Modülü, Lisans ve Kota Takipleri Modülü, Risk Analizleri ve Seçme Kriterleri Modülü bilge sistemi modüllerindendir. İstatistiki Modül adlı bir modül bulunmamaktadır.

Bu kapsamda önemli uygulamalardan biri de kısaca EDI olarak adlandırılan “Elektronik Veri Değişimi” (ELECTRONIC DATA INTERCHANGE) uygulamasıdır.

GÜVAS’nin hedefleri ise şöyle sıralanabilir.
• Daha etkin bir Merkezi Yönetim
• Daha etkili bir Denetim
• Performans Ölçümü
• Dış Ticaret İstatistikleri Analizi
• Kıymet ve Kaçakçılık Veri Bankası oluşturulmasıdır.

Entegre Tarife Modülü, yükümlünün beyanname düzenleme sürecinde BİLGE Sistemi’ne girdiği bilgileri baz alarak beyan edilen eşya için tahsili gereken vergiler ile o eşyanın ülkeye giriş veya çıkışı için gerekli olan ithalat izni, ithalat lisansı, kontrol belgesi gibi belgeleri oluşmasını sağlayan ve BİLGE Sistemi içerisinde arka planda çalışan bir sistemdir. Bu işlemler yükümlü tarafından sisteme girilen 12 haneli GTİP numarası (Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu) ve rejim kodlarına göre Entegre Tarife Modülü
tarafından yapılmakta ve beyannamenin ilgili alanlarına (kutular) yansıtılmaktadır. Böylece yükümlü yapmış olduğu ticaret sonucu ödemesi gereken vergiler ile ilgili de bilgi sahibi olmaktadır.