DIŞ TİCARETTE BİLGİSAYAR UYGULAMALARI - Deneme Sınavı - 10

Mevzuat bilgi sisteminin alt başlıkları aşağıdaki gibidir:

E-devlet (elektronik devlet), kamu kuruluşları, vatandaşlar ve ticari kurumlar arasındaki bilgi, hizmet ve mal alışverişlerinde bilgi teknolojilerinin kullanılarak performans ve verimlilik artışını hedefleyen devlet modeli olarak tanımlanabilir.

E-Devlet ile amaçlanan hedefler aşağıdaki gibidir:
• Devletin şeffaflaşması,
• Devletin hızlı ve etkin bir şekilde işleyişinin sağlanması,
• Her düzeyde vatandaşın yönetime katılımının sağlanması,
• Kurumlar arası bilgi alışverişinin sağlanarak iş ve veri yinelenmesinin önlenmesi,
• Kamunun hizmet verdiği vatandaşların yaşamlarının kolaylaştırılması,
• Karar vericilerin bilgiye dayalı karar verme süreçlerinin geliştirilmesi ve hızlandırılması.

E-Devlet ile amaçlananların gerçekleştirilmesi durumunda sağlanacak yararlarda
özetle aşağıdaki gibidir:
• Zamandan kazanç, maliyetlerin düşmesi ve verimliliğin artarak ekonomik gelişmenin
desteklenmesi ve hayat kalitesinin artması.
• Sistemin elektronikleşmesiyle insan hatalarının ve beklemelerin en aza indirgenmesi.
• Hem devlet hem de vatandaş açısından karar alma hızını artması.

Pasif yurttaş, kağıt temelli iletişim, bölümlenmiş hizmet geleneksel devlet yapısı içerisinde görülen özelliklerken; etkileşimlilik e-devlet yapısı içerisinde görülen bir özelliktir.

Verimlilik yönetimi, düşük işlem maliyetleri ve katılım ilişkisi e-devlet yapısına ait özelliklerken; dikey yapılanma geleneksel devlet yapısına ait bir özelliktir.

E-devlet kapısı (veya devletin kısa yolu) adıyla hizmet veren portal www.turkiye.gov.tr
adresi üzerinden yayın yapmaktadır. İlgili portalın kurulması, işletilmesi ve yönetilmesi görevi Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından yürütülmektedir.

E-devlet kapısı (veya devletin kısa yolu) adıyla hizmet veren portal www.turkiye.gov.tr
adresi üzerinden 18 Aralık 20018’den beri yayın yapmaktadır.

E – devlet Kapısı’nın ana bölümleri şu başlıklardan oluşmaktadır.
• Sorgula
• Başvur
• Öde
• Öğren
• İletişime Geç

Türkiye.gov.tr adresinin başta ana kısımlarını oluşturan sorgula, başvur, öde, öğren, iletişime
geç bölümlerini ve diğer uygulamalarını kullanabilmek ve yapılan işlemlerin güvenliğini
sağlayabilmek için çeşitli şifreleme yöntemlerine gidilmiştir. Bunlar:
• E-devlet Şifresi,
• Mobil İmza,
• Elektronik İmza,
• T.C. Kimlik Kartı uygulamalarıdır.

Türkiye.gov.tr adresindeki en detaylı bölüm öğren başlığıdır.

Erişim Hızı: Büyük miktarda veri içeren dosyalar üzerinde işlem yapmak oldukça zaman alıcıdır. Özellikle işletmelerde uzun dönemde oluşan üretim, muhasebe, satış gibi veriler göz önüne alındığında veri dosyalarının işlenmesi oldukça güç ve zaman alıcı olabilmektedir.

Yedekleme ve Kurtarma: Dosya sistemleri kişisel bilgileri saklamak üzere tasarlandığından sağladığı kurtarma ve yedekleme olanakları önemli veri kaynakları için yetersiz kalabilmektedir. Elektrik kesilmesi, program hatası gibi nedenler veri kaybına neden olabilmektedir

Veritabanı yönetim sistemlerinin diğer bir önemli özelliği ise veriyi tanımlayan ve veriyi işleyen bir programlama diline sahip olmasıdır. Yapılandırılırmış Sorgu Dili (SQLStructured Query Language) olarak adlandırılan bu dil ilk olarak 1970’lerin başlarında ilişkisel veritabanı yönetim sistemlerinde verinin yönetilmesi için tasarlanmış özel amaçlı bir programlama dilidir.

Veritabanı yönetim sistemleri veri ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik farklı bileşenler içerirler. MS Access veritabanının sol kenarındaki gezinti bölmesinde verilerin depolandığı tablolar, verileri seçme, güncelleme ve silme işlemlerinin yapıldığı sorgular, kullanıcı ara-yüzü sağlamak için formlar, verinin farklı görünüşlerini yazdırmak için raporlar ve otomatikleştirilmiş işlemleri gerçekleştirmek için makro ve modüller yer almaktadır.

Veriyi işlemek üzere kullanılan sorgu türlerine eylem sorgusu adı verilir.

Rapor Üstbilgisi: Kullanımı isteğe bağlı olan bu bölüm, raporun başında sadece bir kez görüntülenir. Raporu tanımlayan bir başlık, şirket logosu, tarih bu alanda kullanılabilir. Rapor üstbilgisi sayfa üstbilgisinden önce yazdırılır.

Aşağıda MS Access yazılımı için en yaygın kullanılan veri türleri ve özellikleri aşağıda sıralanmıştır.

Metin: Karakterlerden oluşan değerler için kullanılan veri türleridir. Bazı durumlarda TC kimlik numarası gibi sayı olarak kullanılmayacak değerler metin veri türü ile saklanabilirler. Depolanacak veriye göre 1 ile 255 karakter arası bir uzunlukla sınırlanabilir.
• Sayı: Sayısal verileri saklamak için kullanılan veri türüdür. Sayının büyüklüğüne göre Bayt (0-255), Tamsayı (-32.768-32.767), Uzun Tamsayı (-2.147.483.648-2.147.483.647), Tek (-3,4 x 1038-3,4 x 1038), Çift (-1,797 x 10308 ile 1,797 x 10308),
Ondalık (-9,999 x 1027 ile 9,999 x 1027) isimlerinde farklı sayı türleri kullanılır. Tek, çift ve ondalık sayı türleri kesirli sayılar için kullanılır.
• Para Birimi: Parasal değerleri kaydetmek için kullanılır.
• Evet/Hayır: Sadece iki değerden birini içeren özellikler için kullanılır. Fatura ödenme durumu için bu veri türü kullanılabilir.
• Tarih/Saat: Tarih ve saat için kullanılan veri türüdür.
• Zengin Metin: Renk ve yazı türlerinin de metinle saklandığı veri türüdür.
• Hesaplanan Alan: Tablodaki diğer alanları kullanarak üretilen bir alandır. Örneğin bir fatura tablosunda “birim fiyat” ve “miktar” alanlarının çarpımını ifade eden bir formül, yeni bir alan olarak tabloya eklenebilir.
• Ek: Bu veri türündeki bir alana bir resim, hesap tablosu gibi desteklenen belgeleri saklamak için kullanılabilir. Örneğin fatura tablosunda teslim edilen ürünün fotoğrafı bu tür ile eklenebilir.
• Köprü: Metin olarak depolanan web sayfası adresi gibi köprü niteliğindeki verileri saklamak için kullanılır.
• Not: 255 karakterden uzun metin dizeleri için not veri türü kullanılır.
• Otomatik Sayı: Otomatik sayı her satırı bir diğerinden farklılaştırmak için her satır için otomatik sayı üreten bir veri biçimidir. Birincil anahtar olarak kullanılabilir.

Kullanıcıların veritabanı oluşturmayı ve veritabanını kullanmalarını sağlayan programlar topluluğuna veritabanı yönetim sistemi adı verilmektedir.

Veritabanlarının verileri organize etmede kullandığı temel modeller aşağıda sıralanmıştır.
• Düz (tablo) model
• Hiyerarşik model
• Ağ modeli
• İlişkisel model
• Çok boyutlu model
• Çok değerli model
• Nesne yönelimi model