Yurt İçinde Dış Ticarette Merkezî Üst Yönetimin (Hükûmetin) Yeri

T.C. Cumhurbaşkanı ile ilgili esaslar Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 8, 101, 103, 104, 105 ve 106’ncı maddelerinde belirtilmiştir.

1 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 20. Maddesinde Cumhurbaşkanlığı bünyesinde yer alan kurullar şu şekilde sıralanmıştır:

a) Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu

b) Eğitim ve Öğretim Politikaları Kurulu

c) Ekonomi Politikaları Kurulu

ç) Güvenlik ve Dış Politikalar Kurulu

d) Hukuk Politikaları Kurulu

e) Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu

f ) Sağlık ve Gıda Politikaları Kurulu

g) Sosyal Politikalar Kurulu

ğ) Yerel Yönetim Politikaları Kurulu

Türkiye Cumhuriyeti’nde “Yürütme” erkini yerine getiren ve T.C. Cumhurbaşkanı’nın başkanlık ettiği T.C. Hükûmeti ise şu bakanlıklardan oluşmaktadır:

1. Adalet Bakanlığı

2. Dışişleri Bakanlığı

3. İçişleri Bakanlığı

4. Millî Savunma Bakanlığı

5. Millî Eğitim Bakanlığı

6. Sağlık Bakanlığı

7. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

8. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

9. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

10. Tarım ve Orman Bakanlığı

11. Kültür ve Turizm Bakanlığı

12. Gençlik ve Spor Bakanlığı

13. Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı

14. Hazine ve Maliye Bakanlığı

15. Ticaret Bakanlığı

16. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

10.7.2018 tarihli 30474 Sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 No.lu “Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi”nin (1 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi) ilk üç maddesinde T.C. Cumhurbaşkanı’nın kimliği ve temel yetkileri şu şekilde ifade edilmiştir.

“Cumhurbaşkanı

MADDE 1- (1) Cumhurbaşkanı Devletin başıdır. Yürütme yetkisi Cumhurbaşkanına aittir.

(2) Cumhurbaşkanı, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder.

(3) Cumhurbaşkanı, yetkilerinden bir kısmını gerektiğinde sınırlarını yazılı olarak belirterek astlarına devredebilir. Ancak devrettiği yetkiyi, gerek gördüğünde kendisi de doğrudan kullanabilir.”

T.C. Hükûmetinde dış ticaretle doğrudan ilişkisi olan bakanlıklar şu şekilde sıralanabilir:

• Ticaret Bakanlığı

• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı

• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

• Hazine ve Maliye Bakanlığı

• Dışişleri Bakanlığı

• Tarım ve Orman Bakanlığı

Dâhilde İşleme İzin Belgesi, Hariçte İşleme İzin Belgesi, Yatırım Teşvik Belgesi, Kontrol Belgesi, Gözetim Belgesi, Ticari Kalite Denetim Yeterlik Belgesi, İthalat Uygunluk Belgesi KSS İhracat Uygunluk Yazısı Belgesi ve Bedelsiz İhracat İzni Belgesi T.C. Ticaret Bakanlığı tarafından verilmektedir.

Ayrıca T.C. Ticaret Bakanlığından alınan dış ticaretle ilgili diğer belgeler ise şunlardır: Gümrük Beyannameleri, Onaylanmış Kişi Statü Belgesi, Döviz Beyan Tutanağı, Ticari Kiralama Belgesi, Transit Ticaret Belgesi, Geçici İthalat İzni Belgesi, Nihai Kullanım İzin Belgesi, Gümrük Kontrolü Altında İşleme İzni Belgesi

9 Temmuz 2018 tarihli ve 30413 Sayılı Resmî Gazete’de (3. Mükerrer) yayımlanan 703 No.lu “Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” (703 No.lu KHK) ile T.C. Ekonomi Bakanlığı ve T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, yeni oluşturulan T.C. Ticaret Bakanlığı (TB) çatısı altında birleştirilmiştir.

Özellikle dış ticarete konu olan malların yurt dışına ve yurt içine taşınmasında T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının hem altyapı olanaklarının sağlanması ve geliştirilmesinde ve hem de kurallarının belirlenmesinde önemli rolü vardır. Bu-nun yanı sıra dış ticaretin sağlanmasında iletişim altyapısının işleyişinin yönlendirilmesi de bu Bakanlığın kontrolündedir.

Demir yolu ulaşımının Avrupa çapında entegre güvenliği için demir yolu- sanayi ortaklığını kapsayan Protectrail Projesi, Haziran 2014’te tamamlanmıştır.

Projenin amacı demir yolu mülkiyet alanlarında meydana gelen kazalar ile ihlalleri azaltmak ve bu olaylar sonucu meydana gelen hizmet aksamalarını ve aksayan hizmet sonucu oluşan mali kayıpları en aza indirmektir. 

Projenin amacı Yükte hafif, pahada ağır, zamana duyarlı ürünlerin taşımacılığında yeni teknoloji ve yöntemlerin geliştirilmesidir. 

Projenin amacı altyapı tasarımı, yük taşımacılığı, işletmecilik, kapasite kullanımı ve gelişmiş izleme teknolojileri için tutarlı, yenilikçi ve sürdürülebilir çözümler sunarak gelecek demir yolu sistemlerinin önünü açmaktır. 

STB’ye bağlı ve yurt dışında söz sahibi kuruluşlar ise şunlardır: TÜBİTAK, KOSGEB, TÜRK PATENT, Türk Standardları Enstitüsü, TÜBA, Türk Tasarım Konseyi. 

Bakanlığın verimlilik ile ilgili dört temel faaliyeti bulunmaktadır. Bunlar; 

-Politika Oluşturma ve Araştırma Hizmetleri 

-Verimlilik Uygulamaları Hizmetleri 

-Etki Analizi Hizmetleri 

-Girişimci Bilgi Sistemi Hizmetleri 

Bakanlığın üç temel sanayi bölgeleri faaliyeti bulunmaktadır. Bunlar; 

-Organize sanayi bölgeleri ve sanayi sitelerine yönelik hizmetler 

-Endüstri bölgelerine yönelik hizmetler 

-Kümelenme hizmetleri 

Dış İşleri Bakanlığı'nın 2018 yılı itibariyle 138’i Büyükelçilik, 13’ü Daimi Temsilcilik, 86’sı Başkonsolosluk, 1’i Ticaret Ofisi ve 1’i Konsolosluk Ajanlığı olmak üzere 239 dış temsilcilikleri vardır.

Dış ticaretle dolaylı olarak ilişkisi olan merkezî üst yönetimi oluşturan Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti içindeki bakanlıklar ise şunlardır.

• Sağlık Bakanlığı

• Kültür ve Turizm Bakanlığı

• Millî Eğitim Bakanlığı

• Millî Savunma Bakanlığı

• İçişleri Bakanlığı

• Gençlik ve Spor Bakanlığı

• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

• Çalışma, Sosyal Hizmetler ve Aile Bakanlığı

• Adalet Bakanlığı

SB, Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü aracılığı ile şu görevleri yerine getirmektedir; (1 No.lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Madde 360)

a) Sağlık alanında yabancı ülkelerle ve uluslararası kuruluşlarla ilişkileri yürütmek, geliştirmek ve bunlarla ilgili hukukî ve idarî düzenlemelere ilişkin çalışmaları yürütmek,

b) İkili ve çok taraflı anlaşma ve sözleşmelere ilişkin işlemleri yürütmek,

c) Avrupa Birliği ile ilişkileri, Bakanlığın ilgili birimleri arasında ve Bakanlık ile diğer kurumlar arasında koordinasyonu gerçekleştirmek suretiyle yürütmek

Sağlık Bakanlığı dış ticaretle dolaylı ilişkili merkezi üst yönetim birimlerinden birisidir. Turizm sektörünün geliştirilmesi, yönlendirilmesi ve düzenlenmesinde en önemli sorumluluk T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığına düşmektedir. Halı Ekspertiz Raporu ve Antika Hediyelik Eşya Ekspertiz Raporu, Kültür Yatırım Belgesi, Kültür Girişimi Belgesi, Ortak Yapım Belgesi, Çevreye Duyarlı Konaklama Tesisi Belgesi, Turizm İşletmesi Belgesi, Turizm Yatırım Belgesi T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından düzenlenmektedir.

PIGM İthal İzin Belgesi T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından verilmektedir.

Katı Yakıt İthalatçısı Kayıt Belgesi, Metal Hurda İthalatçı Belgesi, Pil-Akü Çevre Uyum Belgesi, Kullanılmış Lastik Tran-sit Geçiş İzni, Ulusal Atık Taşıma Formu, Tehlikeli Atık Ön Bildirim Formu, Tehlikeli Atık İhracatı İzleme Formu, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilmektedir/düzenlenmektedir. Ürünle-rin Ozon tabakasına zarar verip vermediğinin kontrolü de yine T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ve T.C. Tarım ve Orman Bakanlığının izinlerine tabidir.