DIŞ TİCARETLE İLGİLİ KURUMLAR VE KURULUŞLAR - Deneme Sınavı - 2

Lozan Üniversitesinden Prof. Leon Morf ’un katkılarıyla Merkez Bankası yasa tasarısı hazırlanmıştır. Tasarı, Türkiye Büyük Millet Meclisinde 11 Haziran 1930 tarihinde kabul edilerek “1715 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu” adı ile 30 Haziran 1930 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanmıştır. Merkez Bankası, farklı kurum ve kuruluşlarca yürütülen işlevlerin tek elde toplanmasını takiben 3 Ekim 1931 tarihinde faaliyetlerine başlamıştır

“Dış ticarete yönelik politikaların belirlenmesi” anlamında katkıları daha fazla olan kurullar:
• Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulu
• Ekonomi Politikaları Kurulu'dur. Doğru yanıt C'dir.

I ve II'de verilen bilgiler Ekonomi Politikaları Kurulu görev ve yetkileri kapsamındadır. III. seçenek Bilim, Teknoloji ve Yenilik Politikaları Kurulunun görev ve yetki alanındadır. Doğru yanıt D'dir.

T.C. Hükümetinde dış ticaretle doğrudan ilişkisi olan bakanlıklar şu şekilde sıralanabilir:
• Ticaret Bakanlığı
• Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
• Hazine ve Maliye Bakanlığı
• Dışişleri Bakanlığı
• Tarım ve Orman Bakanlığı 

Doğru yanıt A'dır.

T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, merkez, taşra ve yurt dışı yapılanması bulunan ve STB’nin direkt olarak dış ticarete yönelik politika ve uygulamalarında söz sahibi olan ve çalışma
alanı kapsamında dış ticaretin önemli yer tuttuğu merkez yapılanması içindeki birimleri şunlardır:
• Sanayi ve Verimlilik Genel Müdürlüğü,
• Ar-Ge Teşvikleri Genel Müdürlüğü,
• Sanayi Bölgeleri Genel Müdürlüğü,
• Metroloji ve Standardizasyon Genel Müdürlüğü,
• Sanayi Ürünleri Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü,
• Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü
• Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü
• Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü,
• Strateji Geliştirme Başkanlığı. Doğru yanıt E'dir.

Büyük ve kalabalık kentlerde ulaşım hizmeti veren kuruluşlar için toplu taşımanın güvenliğini artıracak sistemler sunmak amacıyla geliştirilen Secur-ed Projesi, başarıyla
tamamlanmıştır. Doğru yanıt D'dir.

Sanayi Ürün Güvenliği ve Denetimi Faaliyetleri
1) Piyasa Gözetimi ve Denetimi Hizmetleri
2) Strateji ve Planlama Hizmetleri
3) Kamuoyunu ve Üreticileri Bilinçlendirme Hizmetleri'dir. Doğru yanıt C'dir.

PIGM İthal İzin Belgesi T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından verilmektedir. Doğru yanıt B'dir.

TCMB’nın temel amacı fiyat istikrarını sağlamaktır. TCMB, fiyat istikrarını sağlamak için uygulayacağı para politikasını ve kullanacağı para politikası araçlarını doğrudan kendisi belirlemektedir. Banka, fiyat istikrarını sağlama amacı ile çelişmemek kaydıyla Hükûmetin büyüme ve istihdam politikalarını destekler. 14 Ocak 1970 tarihinde çıkarıldıktan sonra zaman zaman revizelere uğrayan 1211 Sayılı Kanunun 4. Maddesinde TCMB’nin görevleri şu şekilde sıralanmıştır:

• Para politikasını yönlendirmek için açık piyasa işlemleri yapmak,

• Hükûmetle birlikte Türk lirasının iç ve dış değerini korumak için gerekli tedbirleri almak ve yabancı paralar ile altın karşısındaki muadeletini tespit etmeye yönelik kur rejimini belirlemek, Türk lirasının yabancı paralar karşısındaki değerinin belirlenmesi için döviz ve efektiflerin vadesiz ve vadeli alım ve satımı ile dövizlerin Türk lirası ile değişimi ve diğer türev işlemlerini yapmak,

• Bankaların ve TCMB tarafından uygun görülecek diğer mali kurumların yükümlülüklerini esas alarak zorunlu karşılıklar ve umumi disponibilite ile ilgili usul ve esasları belirlemek,

• Reeskont ve avans işlemleri yapmak,

• Ülke altın ve döviz rezervlerini yönetmek,

• Türk lirasının hacim ve tedavülünü düzenlemek, ödeme ve menkul kıymet transferi ve mutabakat sistemleri kurmak, kurulmuş ve kurulacak sistemlerin kesintisiz işlemesini ve gözetimini sağlamak ve gereken düzenlemeleri yapmak, ödemeler için elektronik ortam da dahil olmak üzere kullanılacak yöntemleri ve araçları belirlemek,

• Finansal sistemde istikrarı sağlayıcı ve para ve döviz piyasaları ile ilgili düzenleyici tedbirleri almak,

• Mali piyasaları izlemek,

• Bankalardaki mevduatın vade ve türleri ile özel finans kurumlarındaki katılma hesaplarının vadelerini belirlemektir.

1211 Sayılı Kanunun 4. Maddesinde TCMB’nin temel yetkileri ise şu şekilde sıralanmıştır;

• Türkiye’de banknot ihracını gerçekleştirmeye,

• Devlet ekonomi politikası ve stratejileri doğrultusunda para politikasının uygulanmasını gerçekleştirmeye,

• Fiyat istikrarını sağlamak amacı doğrultusunda para politikasını yönlendirmeye,

• Olağanüstü hallerde ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun kaynaklarının ihtiyacı karşılamaması durumunda, belirleyeceği usul ve esaslara göre bu Fona avans sağlamaya,

• Son kredi mercii olarak bankalara kredi verme işlerini yürütmeye,

• Bankaların ödünç para verme işlemlerinde ve mevduat kabulünde uygulayacakları faiz oranlarını, belirleyeceği usul ve esaslara göre bankalardan istemeye,

• Mali piyasaları izlemek amacıyla bankalar ve diğer mali kurumlardan ve bunları düzenlemek ve denetlemekle görevli kurum ve kuruluşlardan gerekli bilgileri istemeye ve istatistiki bilgi toplamaya yetkilidir

1211 Sayılı Kanunun 4. Maddesinde TCMB’nin temel yetkileri ise şu şekilde sıralanmıştır;

• Türkiye’de banknot ihracını gerçekleştirmeye,

• Devlet ekonomi politikası ve stratejileri doğrultusunda para politikasının uygulanmasını gerçekleştirmeye,

• Fiyat istikrarını sağlamak amacı doğrultusunda para politikasını yönlendirmeye,

• Olağanüstü hallerde ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunun kaynaklarının ihtiyacı karşılamaması durumunda, belirleyeceği usul ve esaslara göre bu Fona avans sağlamaya,

• Son kredi mercii olarak bankalara kredi verme işlerini yürütmeye,

• Bankaların ödünç para verme işlemlerinde ve mevduat kabulünde uygulayacakları faiz oranlarını, belirleyeceği usul ve esaslara göre bankalardan istemeye,

• Mali piyasaları izlemek amacıyla bankalar ve diğer mali kurumlardan ve bunları düzenlemek ve denetlemekle görevli kurum ve kuruluşlardan gerekli bilgileri istemeye ve istatistiki bilgi toplamaya yetkilidir

1211 sayılı TCMB Kanunu uyarınca, TCMB hisse senetleri (A), (B), (C) ve (D) olmak üzere dört sınıfa ayrılmış olup (A) sınıfı hisse senetleri münhasıran Hazineye, (B) sınıfı hisse senetleri Türkiye’de faaliyette bulunan milli bankalara, (C) sınıfı hisse senetleri 15.000 hisseyi geçmemek üzere milli bankalar dışında kalan diğer bankalarla imtiyazlı şirketlere, (D) sınıfı hisse senetleri ise Türk ticaret müesseselerine ve Türk vatandaşlığını haiz tüzel ve gerçek kişilere tahsis edilmiştir.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası AŞ’nin sermayesi 25.000 Tl olup 250.000 adet hisseye ayrılmıştır.

1211 Sayılı Kanunun II. Kısmında ve 13. Maddesinde ise T.C. Merkez Bankasının teşkilat yapısı ise şu şekilde ifade edilmiştir:

• Genel Kurul,

• Banka Meclisi,

• Para Politikası Kurulu,

• Denetleme Kurulu,

• Başkanlık (Guvernörlük),

• Yönetim Komitesi.

Genel Kurul; Cumhurbaşkanlığı tarafından atanan T.C. Merkez Bankası Başkanının başkanlık ettiği T.C. Merkez Bankası Genel Kurulunun görev ve yetkileri, 1211 Sayılı Kanunun I. Bölümünde ve 14. ve 15. Maddelerinde açıklanmıştır. Genel Kurul, Banka Meclisi tarafından verilen yıllık rapor ile Denetleme Kurulu raporunun incelenmesi, Bankanın bilanço, kâr ve zarar hesabının tetkiki ile karara bağlanması, Banka Meclisi üyelerinin ve Denetleme Kurulunun ibrası, sermayenin artırılması, Esas Mukavelede değişiklik yapılması ve Bankanın tasfiyesi hakkında karar verilmesi görevlerini yerine getirmektedir.

1992 yılında kurulan TİKA’nın kuruluşunda amacı Türk Cumhuriyetlerinin kendi sosyal yapısını üretmesi, kendi kimliğini sağlıklı bir şekilde inşa etmesi, kültürel ve siyasi hakların gelişmesi, teknik altyapı konusunda eksiklerin giderilmesi olarak belirlenmiştir.

İş birliğinde bulunulması hedeflenen ülke ve toplulukların iktisadi gelişim sürecinde İhtiyaç duyacakları ekonomik altyapı araçlarını ve destek programlarını hazırlamak, ekonomik büyüme, yatırım ortamının hazırlanması ve geliştirilmesi, işsizliğin ve yoksulluğun azaltılması, eğitim seviyesinin yükseltilmesi, iyi yönetişim, kadın ve ailenin toplumsal yaşamda ve kalkınmadaki rolü, bilgi teknolojileri transferi, çevre ve doğal kaynakların yönetimi, enerji, altyapı, sürdürülebilir kalkınma gibi alanlarda katkı temin etmek, bu ülkelere kurumsal, insan kaynakları ve benzeri alanlarda kapasite geliştirme destekleri sağlamak gibi görevler TİKA'nın görevleri olarak 15.07.2018 tarihli 4 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 522. Maddesinde sıralanmıştır.

YTB’nin çalışma alanının uluslararası boyutlu olması ve yaptığı faaliyetler dolayısıyla Türkiye’nin, iş birliği yapılan ülkelerle kültürel ve sosyal olarak bir bağ oluşmasını sağlaması, bu ülkelerle ekonomik ve ticari ilişkilerin gelişmesi açısından da bir ortam hazırlamaktadır.

Yatırım yapmayı kararlaştıran yatırımcıların projelerini tanıtma sürecinde (basın bülteni hazırlama ve dağıtma, açılış ve temel atma törenleri, halkla ilişkiler faaliyetleri) destek olmak proje lansman hizmetlerindedir.

Yunus Emre Enstitüsü (YEE), bir kamu vakfı olan Yunus Emre Vakfına bağlı bir kuruluş olarak 05.05.2007 tarihli ve 5653 Sayılı Yunus Emre Vakfı Kanunu’nun 1. Maddesinde belirlenen Vakfın “Türkiye’yi, kültürel mirasını, Türk dilini, kültürünü ve sanatını tanıtmak, Türkiye’nin diğer ülkeler ile dostluğunu geliştirmek, kültürel alışverişini artırmak, bununla ilgili yurt içi ve yurt dışındaki bilgi ve belgeleri dünyanın istifadesine sunmak, Türk dili, kültürü ve sanatı alanlarında eğitim almak isteyenlere yurt dışında hizmet vermek” amaçlarını gerçekleştirmek üzere kurulan YEE, yurt dışında oluşturmuş olduğu Yunus Emre Türk Kültür Merkezleri aracılığı ile yabancılara Türkçe öğretimi çalışmalarının yanı sıra Türkiye’nin tanıtımı amacıyla kültür ve sanat faaliyetleri yürütmekte, ayrıca bilimsel çalışmalara destek vermektedir.