DIŞ TİCARETE GİRİŞ

1999’da yaklaşık 26,6 milyar ABD Doları tutarında ihracatı ve 40,6 milyar ABD Doları tutarında ithalatı olan Türkiye, incelenen dönemin sonu olan 2010’da dönem başına göre 4,5 kat artarak yaklaşık 114 milyar ABD Doları tutarında ihracat ve 185,5 milyar ABD Doları tutarında da ithalat gerçekleştirmiştir.

Çin %10.36'lık pay ile dünya ihracatı içerisindeki payı en yüksek olan devlettir.

Türkiye’nin temel sektörler çerçevesinde ihracatı büyük oranda imalat sanayi tarafından gerçekleştirilmektedir. İncelenen dönemde 2002’de 33,7 milyar ABD Doları tutarında ihracat imalat sanayi sektöründen gerçekleştirilmiştir ki 2002 yılının toplam ihracatının 36 milyar ABD Doları tutarında olduğu düşünülürse bu toplam ihracatın neredeyse tamamına yakınını ifade eden %93’lük bir orandır. Bu oran hemen hemen tüm dönem boyunca bu şekilde sürerek, 2011 yılında 125,9 milyar ABD Doları düzeyine yükselmiştir. Mal ihracatın da temel sektörler içerisinde ikinci en büyük pay ise tarım ve ormancılık ürünlerine aittir. Tarım ve ormancılık ürünlerinin toplam ihracat içindeki payı 2002’de %4 iken 2011’de bu oran %3’e gerilemiştir.

Türkiye’nin ihracatını yaptığı mal çeşidi oldukça fazladır. Türkiye yaklaşık 12 bin çeşit mal ihraç etmektedir. Buna göre incelenen dönemde ilk üç sıra hiç değişmemiştir ve 2011 verileri ile ilk üç sıranın ulaştığı değerler şunlardır: 15,8 milyar ABD Doları ve %11,7’lik payla Motorlu Kara Taşıtları, Traktör, Bisiklet, Motosiklet ve Diğer ürünlerin yer aldığı fasıl ilk sırada, 11,5 milyar ABD Doları ve 120 %8,6’lık payla Nükleer Reaktörler, Kazan; Makina ve Cihazlar, Aletler, Parçaları ürünlerinin yer aldığı fasıl ikinci sırada ve 11,2 milyar ABD Doları ve %8,3’lük payla Demir ve Çelik ürünlerinin yer aldığı fasıl üçüncü sıradadır.

Bu tabloya göre incelenen dönemin başı olan 2005 yılında ihracatta en çok kullanılan ulaşım yolu %48,2 payla deniz yoluna aittir. Deniz yolunu %43 payla karayolu taşımacılığı izlemektedir. Dönem içerisinde inişli çıkışlı seyir izleyen oranlar 2011 yılında deniz yolu taşımacılığının için %54,5’e yükselirken, karayolunun için %37,3’e gerilemiştir. Dönem başında %5,4 olan hava yolu taşımacılığının payı 2011’de %8,6’ya yükselmiştir. Demir yolu taşımacılığının payı ise dönem boyunca sürekli azalarak %1’den %0,7 düzeyine gerilemiştir.

Motorlu Kara Taşıtları, Traktör, Bisiklet, Motosiklet ve Diğer en çok paya sahip olan sektördür.

1 Ocak 1996 da AB ile gümrük birliğinin oluşturulması sonucunda AB üyesi ülkelerle tarifeler tamamen sıfırlanmış ve Türkiye AB’nin üçüncü ülkelere Avrupa Birliği Ortak Gümrük Tarifesini uygulama yükümlülüğünün yanı sıra Avrupa Birliği Ortak Dış Ticaret Politikasını ve Avrupa Birliği Ortak Rekabet Politikasını uygulamayı kabul etmiştir. Ayrıca Dünya Ticaret Örgütü’nün uluslararası ticaretin serbestleştirmesi uygulamalarını da kabul eden Türkiye bu uygulamalara göre ithalatını yönetmeye başlamıştır.

incelenen 2009 – 2011 döneminde ilk üç sırayı alan fasıllar 2011 değerleri ile şunlardır: 54,1 milyar ABD Doları ve %22,5’lik payla Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları ve Mumların yer aldığı fasıl ilk sırada, 27,1 milyar ABD Doları ve %11,3’lük payla Kazan: Makina ve Cihazlar, Aletler, Parçaları ürünlerinin yer aldığı fasıl ikinci sırada ve 20,4 milyar ABD Doları ve %8,5’luk payla Demir ve Çelik ürünlerinin yer aldığı fasıl üçüncü sıradadır.

İncelenen üç yıllık dönem boyunca en çok ihracat yapılan ülke ortalama %10 payla Almanya olmuştur. Almanya’ya yapılan ihracatın miktarı 2009’da 9,7 milyar ABD Doları iken bu miktar 2011’de 13,9 milyar ABD Doları’na yükselmiştir. İkinci sırayı 2009’da %6,1’lik payla Fransa, 2010’da %6,4’lük payla İngiltere ve 2011’de %6,2’lik payla Irak almıştır. Ancak dönem boyunca en çok ihracat yapılan ilk beş ülke değişmemiştir (Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Irak)

İncelenen üç yıllık dönem boyunca en çok ithalat yapılan ülke 2009’da %13,8 pay ve 19,4 milyar ABD Doları, 2010’da %11,6 pay ve 21,6 milyar ABD Doları ve 2011’de %9,9 pay ve 23,9 milyar ABD Doları miktarla Rusya Federasyonu olmuştur. Rusya Federasyonu’ndan yapılan ithalatın önemli bir kısmını ham petrol ithalatı oluşturmaktadır. Türkiye’nin ithalatında ikinci sırayı ise ortalama %9,6’lık payla Almanya alırken, üçüncü sırada %9,1’lik payla Çin yer almaktadır. Türkiye’nin ithalatından en büyük pay alan dördüncü ülke ABD ve beşinci ülke ise İtalya’dır. İncelenen dönemde Türkiye’nin ithalatındaki ilk beş ülke ve sıralaması hiç değişmemiştir

En yüksek paya sahip ülke Çin'dir.

Almanya ilk sırada yer almaktadır. 2011 yılında gelen ziyaretçilerin %15,6 payla 929.890 kişisi Alman vatandaşıdır. Almanya’yı %10,2’lik pay ve 605.567 ziyaretçi sayısıyla İran ve %6,7’lik pay ve 401.665 kişi ile Bulgaristan takip etmiştir.

Mal Mukabili ödemedir.

1984’te kota listeleri tamamen kaldırılmış ve tüm ithalat 3 ayrı listede
toplanmıştır. Bununla birlikte ilk defa “İthali Yasak Mallar Listesi” hazırlanmıştır

Mineral Yakıtlar, Mineral Yağlar ve Müstahsalları, Mumlardır.

Denizyolu Taşımacılığıdır.

Peşin Ödemedir.

Almanya'dır.

Rusya Federasyonudur.

Almanya'dır.