DIŞ TİCARETE GİRİŞ

[İthalat + İhracat] şeklinde ifade edilebilen dış ticaret hacmi, ülkelerin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)’larına veya başka makroekonomik göstergelere oranlanarak ticari dışa açıklık, ithalata bağımlılık vb. gibi temel kavramların hesaplanmasına olanak sağlamaktadır.

Eğer ithalat ihracattan fazla ise “dış ticaret açığı”; ihracat ithalattan fazla ise “dış ticaret fazlası” şeklinde dış ticaret dengesizliği ortaya çıkmaktadır.

Temel Aktörler: İhracatçı (satıcı), ülke içindeki mal ve hizmeti ülke sınırları dışına çıkararak yurt dışına satan, gerçek veya tüzel şahıstır.

Politik Risk: Savaşlar, terörizm, iç ayaklanmalar, ideolojik farklılıklar, grevler, yabancı varlıklara el konulması, darbeler vb. durumlar politik değişimlere yol açabilmektedir.

İşlem riski, döviz kurlarında beklenmeyen değişiklikler (dalgalanmalar) nedeniyle ticari firmaların gelecekte oluşacak nakit giriş veya çıkışlarında (varlık ve yükümlülüklerinde) ortaya çıkan kayıp ve kazanç ihtimalini ifade etmektedir.

Katma Değer: Bir firmanın ürettiği malın değeri ile o malın üretiminde kullandığı girdilerin değeri arasındaki farktır.

Piyasa fiyatı 20 TL olan bir bisküvinin üretiminde 10 TL’lik un, yumurta vb. gibi girdi kullanılmışsa katma değer (20 TL - 10 TL =) 10 TL’dir

Spekülatif Ataklar: Bir ülkede sınırlı miktarda üretilen bir malın döviz geliri elde etmek için ihraç edilmesi, yurt içinde monopolcü eğilimlerin artmasına ve malların depolanmasına yol açabilir. Bu durum mal kıtlığına yol açarak tüketicilerin kalitesiz mallara yüksek fiyat ödemelerine ve enflasyona neden olabilir.

Proforma Fatura, ihracatçının sipariş sırasında ithalatçıya gönderdiği (sözleşme yapılmadığında sözleşme yerine geçen) teklif niteliğindeki ön faturadır.

Menşe Şahadetnamesi, dış ticarete konu olan bir malın hangi ülke sınırları içerisinde üretildiğini gösteren belgedir.

İnsan ihtiyaçlarını karşılama özelliğine sahip mal ve hizmetlerin ülkeler arasında
alım satımını içeren işlemlere dış ticaret denilmektedir. Doğru yanıt A'dır.

Cari fiyatlarla hesaplanan dış ticaret rakamları, ekonomik karşılaştırmalarda çeşitli yorum hatalarına yol açabilmektedir. Örneğin, ihracat miktarı ve fiyatı sabitken, ithalat miktarı azalır, ithalat fiyatı yükselirse dış ticaret hacmi artış gösterir. Ancak bu dış ticaret hacminin gerçek anlamda arttığını göstermiş olmaz. Doğru yanıt B'dir.

Uluslararası hizmet ticaretinin Mod'ları şu şekildedir;

Mod 1: Sınır Ötesi Ticaret

Mod 2 : Yurtdışında Tüketim

Mod 3: Ticari Varlık

Mod 4: Gerçek Kişiler

Tüzel kişiler Mod'larda yer almamaktadır. Doğru yanıt C'dir.

Ekonomik Risk: İthalatçının yerleşik olduğu ülkenin makro ekonomik koşullarındaki önemli değişimler dolayısıyla finansal durumunun kötüleşmesi, borçlarını ödeyebilme gücünün zayıflaması ve mal ve hizmet bedelinin ödenmemesi riskidir. İthalat yasakları, devalüasyonlar, yapay olarak faiz oranlarının değiştirilmesi, ekonomik yapı değişiklikleri, iç ve dış ekonomik dengesizlik durumları ekonomik risklerin ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Doğru yanıt D'dir.

• İç ticaretin yapıldığı ülkede alıcı ve satıcılar aynı yasal düzenlemelere tabi iken, dış
ticarette farklı düzenlemelerle karşı karşıya kalabilmektedirler.
• Dış ticarette ticari, mali ve fiziki engellerle karşılaşma ihtimali varken, iç ticarette bu
engellemelerle karşılaşılmamaktadır.

Yalnızca E seçeneği ortak olmayan yönleri anlatmaktadır. Doğru yanıt E'dir.

Ekonomik Mal ve Hizmet Yetersizliği: Dış ticaretin temel belirleyicilerinden biri belirli mal ve hizmetlerin bazı ülkelerde üretiminin olmaması ya da yurtiçi üretimin ulusal ihtiyaçları karşılayacak düzeyde olmamasıdır. Doğru yanıt A'dır.

Ülkeler arası fiyat
farklılıklarının temel nedenlerini aşağıdaki gibi
özetlemek mümkündür.
• Tüketici tercih ve gelir düzeyine uygun
mal-hizmetin ülke içinde olmaması veya
yabancı ülkelerde daha ucuz olması,
• Tüketici tercihlerinin bir ülkenin belirli bir
mal ve hizmet grubuna yönelmesi,
• Ülkelerin ölçek ekonomilerinden yararlanma düzeylerinin farklı olması,
• Bazı ülkelerin yatırım-sermaye malı temininde kolaylık yaşamaları,
• Yeni iş sahalarının açılması ve kamu desteklerinin ülkeler arasında farklı olması.

• Düşük katma değere sahip (gıda, tekstil ve
dokuma ürünleri gibi) malların standart nitelikte üretilmemesi,
• Büyük firmaların, yeni rakiplerin piyasaya
girişini engellemeleri veya mevcut rakipleri
piyasadan dışlamaları,
• Nihai mal ile birlikte kullanılması zorunlu
olan tamamlayıcı malların (yazıcı ile kartuş
gibi) üretilmesi,
• Nihai mal ile birlikte daha düşük fiyatlı yan
ürünlerin (ham petrol-petrol rafinesi-plastik-asfalt gibi) üretilmesi,
• Maliyeti aynı olan bir malın, talep esnekliklerine bağlı olarak yurtiçinde ve yurtdışında
farklı fiyatlardan satılması.

Doğru yanıt B'dir.

Proforma Fatura, ihracatçının sipariş sırasında ithalatçıya gönderdiği (sözleşme yapılmadığında sözleşme yerine geçen) teklif niteliğindeki ön faturadır. Bu belge üzerinde, faturanın düzenlenme tarihi, ihracatçı ve ithalatçının kimlik bilgileri, mal/hizmetin cinsi-miktarı-fiyatı-tutarı-ağırlığıebatı-ambalaj şekli, malların menşei, taşınma ve teslim şekilleri, sigorta ve yükleme tarihi, navlun ve sigorta prim tutarları, boşaltma yeri, teklif edilen fiyatın geçerlilik tarihi ve düzenleyenin imzası yer almaktadır. Proforma fatura hukuki açıdan hiçbir mali yükümlülük yaratmamaktadır.

Doğru yanıt C'dir.

Finansman Belgeleri: Bu belgeler; poliçe, rehin senedi, antrepo makbuzu, teslim emri gibi belgeleri içermektedir. Doğru yanıt D'dir.

Ödemeler Bilançosu Dengesizlikleri: Ekonomik ve siyasi açıdan dış ticarete (özellikle ithalata) bağımlı hâle gelen ülkelerde serbest dış ticaret, döviz giderlerini artırarak ödemeler bilançosu dengesizliklerinin oluşmasına ve/veya sürekli hâle gelmesine yol açabilir. Doğru yanıt E'dir.