Dış Ticaretin Mal ve Ülke Bazında Çeşitlendirilmesi

Uluslararası rekabetle
yüz yüze gelen firmaların, endüstrilerin,
bölgelerin, ulusların ve ülkeler üstü bölgelerin,
nispeten yüksek gelirin, istihdam
seviyesinde ve üretim faktörlerindeki yüksek
dönüşüm oranlarında sürekliliğin sağlanması
ile üretim yapabilme yeteneğidir.

Porter rekabet gücü sağlama açısından maliyet liderliği, farklılaşma ve odaklanma gibi üç
temel strateji tanımlar. Böylece günümüz piyasa şartlarında rekabette üstünlüğün; maliyetleri düşürme,
çeşitlendirmeyi sağlama ve temel yeteneklere odaklanma gibi piyasaya yönelik yeni stratejilerin
geliştirilmesine bağlı olduğu gerçeği karşımıza çıkar.

Bir üretim sürecindeki çıktı
ile girdi arasındaki farktır.

Gelişmekte olan ülkeler başta olmak üzere dünya
ülkelerinde politika yapıcılar dış ticarette
birkaç mal ya da ülke üzerinde ileri derecede
bağımlı olmanın yarattığı olumsuzluklardan
dolayı bunları çeşitlendirmeye önem verirler.

Bir ülkenin üretim
yelpazesinde ne kadar farklı bilgi ve
yetkinlik kullanılarak oluşturulmuş ürünler
olduğunu, dolayısıyla ülkelerin ekonomik
üretim yapılarının bileşenleri olan bilgi ve
yetkinliği ifade eden bir kavramdır.

Ülkelerin dış ticaretinde mal ve hizmet çeşitlendirmesi ya da yoğunlaşması düzeylerindeki farklılığın sebepleri ekonomik gelişmişlik düzeyi, sanayileşme derecesi, ülkenin coğrafi konumu ve ekonomik büyüklüktür. 

Belirli bir endüstri
kapsamında, birbirinden farklılaştırılmış
yapıdaki ürünlerin eş zamanlı olarak ihraç
ve ithal edilmesidir.

Bu katsayı, bir
ülkenin ihracatındaki ya da ithalatındaki mal ya da
ülke dağılımının hangi oranda olduğunu gösterir.

Endeks, bir ülkenin ihracatçı sektördeki mallarda
uzmanlaşma derecesine dair bilgi sunar ve malın
ülke toplam ihracatı içindeki payının, aynı malın
belli bir piyasa veya ticaret ortağına yapılan toplam
ithalattaki payı olarak hesaplanabilir.

Bu endeks değerinin 1’den büyük olması, rekabet
gücünün yüksekliğine işaret eder.

Açıklanmış
Karşılaştırmalı Üstünlükler Endeksi; ülkenin
belli bir sektör ihracatının, ülkenin toplam ihracatına
oranının, aynı sektörün dünyadaki ihracatının dünya
toplam ihracatına oranı olarak açıklanabilir.

Ekonomide teknolojinin,
bilgi stokunun artırılması amacıyla
gerçekleştirilen her türden yaratıcı nitelikteki
sistematik aktivitedir.

Finansal derinleşme, finansal sistemde
meydana gelen inovatif gelişmelerin,
finansal hizmet ve araçlardaki çeşitliliğin
artışıdır.

Kurumsal yapı, ekonominin ve piyasaların
işleyişini düzenlemek amacıyla mülkiyet
hakları, makroekonomik istikrar, sosyal
güvenlik ve anlaşmazlıkların çözümü için
oluşturulmuş kurumlar ile düzenleyici ve
denetleyici kurumlardan oluşan organizasyonlar,
kurallar ve uygulamalar bütünüdür.

Dış ticaret politikası,
bir ülkenin doğrudan doğruya bir
ticaretin sınırlandırılması, engellenmesi
ile yapılış, uygulanış biçimlerinin belirlenmesine
yönelik sistematik olarak almış
olduğu yöntem ve kararları oluşturur.

• Hızlı ekonomik büyüme gerçekleştirilir.
• Geleneksel üretim teknikleri yerine, yeni
üretim tekniklerinin ortaya konması ile verimlilik
ve sermaye stoku artışı sağlanır.
• Yeni endüstriler ortaya çıkar ve mevcut sektörler
genişler.
• Üretim artışı çıktı düzeyine önemli katkı
sağlar.

• İhracatçı sektör sayısındaki artış, sektörler
arası ileri geri bağlantılar yoluyla ortaya çıkabilecek
muhtemel riskler sektörler arasında
dağıtılmış olur.
• Dış ticaret kanalıyla irtibatlı olunan ülke
sayısında artış sağlayarak, ülkeler arasındaki
ekonomik bağın kuvvetlenmesinde önemli
rol oynar.
• Ekonominin sahip olduğu kaynakların daha
etkin ve daha verimli kullanımını sağlar.
• Sektörel çeşitliliğin artması yoluyla finansal
gelişmişlik düzeyinin artması da beklenir.
• Farklı bölgeler, sektörler ve nüfus düzeyi dış
ticaretin kazanımlarından yararlanabilir.

Dünya Ticaret Örgütüne göre, ticaretin kolaylaştırılması “uluslararası ticarette malların hareketi için gerekli bilgilerin toplanması, sunulması, iletilmesi ve işleme konulmasını kapsayan uluslararası ticaret prosedürlerinin basitleştirilmesi ve uyumlaştırılması”dır

İhracatta çeşitlendirmenin yapılması, ihracat
gelirlerindeki dengesizliği azaltıp ihracat gelirlerini
artırma ve katma değeri yükseltme gibi birçok
kanaldan büyümeyi artırma potansiyeline sahiptir. Ayrıca ihracatta çeşitlendirme
yapan ülkelerin çeşitlendirme yapmayan ülkelere
göre kişi başına düşen milli gelirlerinin daha yüksek
olduğu kanıtlanmıştır

Mikroekonomik açıdan rekabet gücü, firma
düzeyinde rekabeti ve rekabetin piyasadaki etkilerini inceler. Makroekonomik açıdan ise ülkelerin uluslararası rekabetteki pozisyonlarının belirlenmesi yoluyla rekabet gücüne dair analizler gerçekleştirilir.

Krugman’ın uluslararası ticaret teorisine
yaptığı temel katkı, günümüzde ülkelerin benzer
teknoloji, üretim maliyeti ve benzer tercihleri olsa
bile, uluslararası ticaretin yapılabileceği ve serbest
ticaretin ülkelere kazançlar sağlayacağı yönündedir.