DIŞ TİCARETE GİRİŞ - Deneme Sınavı - 7

Klasik dış ticaret teorilerine göre dış ticaretin temel nedeni fiyat/maliyet farklılıklarıdır. Bu durum faktör donanımları birbirine benzemeyen gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde farklı malların, farklı fiyatları olduğu için ticaret yapıldığını göstermektedir. Farklı mal ticareti kapsamında örneğin gelişmekte olan ülke emek yoğun tekstil ürünü (kumaş) ihraç etmekte ve karşılığında gelişmiş ülkenin sermaye yoğun sanayi ürününü (otomobil) ithal etmektedir.

Proforma Fatura, ihracatçının sipariş sırasında ithalatçıya gönderdiği (sözleşme yapılmadığında sözleşme yerine geçen) teklif niteliğindeki ön fa­turadır.

Ticari belgeler kapsamında; proforma fatura, ticari fatura, navlun faturası, konsolosluk faturası, çeki listesi, gemi ölçüm raporu, koli belgesi, kont­rol (gözetim)/uygunluk belgesi ve imalatçı analiz belgesi yer almaktadır.

Poliçe, ithalatçı ile ihracatçının aralarında anlaştıkları mal bedelinin belirli bir tarihte ihracatçıya ödenmesi için ithalatçının anlaşmalı olduğu bankaya vermiş olduğu bir ödeme emridir.

İnsan ihtiyaçlarını karşılama özelliğine sahip mal ve hizmetlerin ülkeler arasında alım satımını içeren işlemlere dış ticaret denilmektedir

Dış ticarete konu olan mallar, genellikle tüketim malları, hammadde ve ara mallar ile yatırım (sermaye) malları şeklinde ele alınmaktadır. Tüketicinin ihtiyaçlarını doğrudan karşılayan yiyecek, giyecek vb. gibi her türlü nihai mala tüketim malı denilmektedir. Doğadan elde edildikten sonra işleme tabi tutulmayan ve şekil değişikliğine uğratılmayan hammaddeler, işlemden geçirildikten sonra ara mala dönüşmekte ve nihai mal (son ürün) üretiminde kullanılmaktadır. Örneğin; buğdayun-ekmek, ağaç-kereste-mobilya vb. gibi. Yatırım (sermaye) malları ise insan ihtiyaçlarını karşılayan malların üretiminde kullanılan makine-teçhizat gibi üretken mallardır. Bir mal kullanım şekline göre yatırım ya da tüketim malı niteliğine sahip olabilir. Örneğin; un evde kullanıldığında tüketim malı, bisküvi fabrikasında kullanıldığında üretim malı konumundadır.

Sınır Ötesi Ticaret: Hizmeti sunan ve hizmetten yararlanan kişilerin ülke sınırları dışına çıkmadan gerçekleştirdikleri hizmet alışverişidir. Burada ülkeler arasında hareket eden hizmetin kendisidir. Sınır ötesi ticaret kapsamında uzaktan online eğitim, yazılım satışı, e-posta ve telefon gibi teknolojilerle verilen hukuki ve mali danışmanlık hizmeti, çağrı merkezi hizmetleri vb. gibi hizmetler bulunmaktadır.

Dış ticaret aktörleri;

Temel aktörler

Aracı aktörler

Diğer aktörler

İşlem riski, döviz kurlarında beklenmeyen değişiklikler (dalgalanmalar) nedeniyle ticari firmaların gelecekte oluşacak nakit giriş veya çıkışlarında (varlık ve yükümlülüklerinde) ortaya çıkan kayıp ve kazanç ihtimalini ifade etmektedir. İşlem riski, döviz üzerinden yapılan vadeli alım-satım, dövize dayalı borçlanma ve borç verme gibi işlemlerin yapılması durumunda ortaya çıkmaktadır

Dış ticaret teorileri bağlamında ülkelerin dış ticaret yapmalarının nedenlerindendir?

Dış ticaretin avantajları;

Dış Ticaretin Dezavantajları;

Ticari belgeler kapsamında;

Menşe Şahadetnamesi, dış ticarete konu olan bir malın hangi ülke sınırları içerisinde üretildiğini gösteren belgedir. Malı üreten firma tarafından hazırlanan bu belgenin ticaret odalarına onaylatılması gerekmektedir.

F Grubu (Ana Taşıma Ödenmemiş Olarak): Malın, satıcının ülkesinde alıcının belirlediği yer, taşıyıcı veya kişiye teslimini içeren gruptur.

FOB (FREE ON BOARD/Gemide Masrafsız): Deniz ve iç su yolu taşımacılığında kullanılan bu teslim şeklinde satıcı, ihracat gümrüklemesini tamamladığı malları, ya yükleme limanında ya da alıcının gösterdiği yükleme noktasında, alıcının seçtiği gemiye (güvertesinde) yükleyerek ya da bu şekilde teslim edilen malları temin ederek teslim etmekte ve satıcının teslim yükümlülüğü sona ermektedir.

C Grubu (Ana Taşıma Ödenmiş Olarak)
• CFR (COST AND FREIGHT/Masraflar ve Navlun)
• CIF (COST, INSURANCE AND FREIGHT/Masraflar, Sigorta ve Navlun)
• CPT (CARRIAGE PAID TO/Taşıma Ödenmiş Olarak)
• CIP (CARRIAGE AND INSURANCE PAID TO/Taşıma ve Sigorta Ödenmiş Olarak)

Alıcının Yükümlülükleri

• Satım sözleşmesine göre mal bedelini ödemek, • Her türlü ithal iznini veya diğer resmî izinleri almak ve tüm ithal gümrük işlemlerini yapmak,
• Satıcı tarafından yapılması durumu hariç, malların belirtilen yere taşınması için taşıma sözleşmesi yapmak,
• Satıcıya karşı sigorta sözleşmesi yapma zorunluluğunun olmaması,
• Öngörüldüğü şekilde teslim edilen malları almak,
• Teslim aldığı andan itibaren mallara ilişkin tüm kayıp ve hasarı üstlenmek,
• Teslim aldığı andan itibaren mallara ilişkin tüm kayıp ve hasarı üstlenmek ve gerekli masrafları ödemek,
• Geminin adını, yükleme noktasını ve tarihini satıcıya bildirmek,
• Satıcının sağladığı teslim kanıtını kabul etmek,
• Yükleme öncesi gerekli olan muayene masraflarını ödemek,
• Satıcının kendisine yardım amacıyla karşıladığı bütün masrafları ve harçları tazmin etmek,
• Güvenliğe ilişkin herhangi bir bilgi gerekliliği hâlinde bunu satıcıya zamanında bildirmek.

Satıcının Yükümlülükleri

• Satım sözleşmesi uyarınca malları, ticari faturayı veya sözleşmenin gerektirebileceği diğer uygunluk kanıtlarını sağlamak,
• Her türlü ihraç iznini veya diğer resmî izinleri almak ve tüm ihraç gümrük işlemlerini yapmak,
• Taşıma sözleşmesi yapmak veya böyle bir taşıma sözleşmesini tedarik etmek,
• Alıcıya karşı sigorta sözleşmesi yapma yükümlülüğünün olmaması,
• Malları kararlaştırılan tarihte ya gemide ya da zaten bu şekilde teslim edilmiş malları tedarik ederek teslim etmek,
• Malların teslim edildiği ana kadar o mallara ilişkin bütün zayi ve hasarı üstlenmek, mallara ilişkin bütün masrafları ödemek,
• Kararlaştırılan taşıma için gerekli olağan taşıma belgesini veya belgelerini alıcıya sağlamak,
• Malların teslimi için gerekli kontrol işlemlerini, ambalajlama ve işaretleme işlerini yapmak,
• Malların ithali için alıcının gerek duyduğu her türlü bilgi ve belgeyi alıcıya sağlamak.

D Grubu (Varış): Malın alıcının belirttiği varış yerine kadar satıcı tarafından taşınması ve her türlü masrafın satıcıya ait olmasını içeren gruptur.