DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

Finansal Kiralamanın Unsurları
Kiralayan: Finansal kiralama işlemine konu olan ekipmanın hukuki mülkiyetini üzerinde taşıyan ve sözleşme ile önceden belirlenen kira ödemeleri karşılığında kullanım hakkını kiracıya devreden taraftır. Türkiye’de finansal kiralama işlemlerini katılım bankaları, finansal kiralama (leasing) şirketleri ile yatırım ve kalkınma bankaları gerçekleştirebilirler.
Satıcı: Finansal kiralama işlemine konu olan ekipmanı temin eden üretim veya pazarlama kuruluşudur.
Kira: Kiracının kiralayana, leasing konusu ekipmanın kullanım hakkı için yaptığı ve sözleşme ile önceden belirlenen periyodik ödemelerdir.
Sözleşme: Leasing işleminin dayandığı hukuki belgedir. Sözleşme ile finansal kiralama şirketi, hangi malı, hangi kiracıya, hangi koşulda kiraladığını ve uygulamanın nasıl yürütüleceğini belirtir. Sözleşmeye taşınır ve taşınmaz mallar konu olabilir. Patent gibi fikri ve sınai haklar bu sözleşmeye konu olamazlar.
Sözleşmenin Süresi: Aksi belirtilmedikçe 4 yıllık süre için düzenlenir. Teknolojik ömürleri, yararlanma süreleri kısa olan mallarda sözleşme süresi 2 yıldan kısa olmamak koşuluyla, 4 yıldan kısa düzenlenebilir. Sözleşme süresi 4 yıldan kısa olacak mallar Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenmektedir.
Sözleşmenin Şekli Tescili: Sözleşmeler noter huzurunda, düzenleme şeklinde imzalanır. Taşınır mala dair sözleşme, kiracının ikametgâhı noterliğinde özel sicile tescil edilir. Taşınmaz mala dair sözleşme ise taşınmazın bulunduğu tapu kütüğünün beyanlar hanesine, gemilere dair sözleşmeler ise gemi siciline şerh edilir. Tescil veya şerhten sonra, üçüncü kişilerin finansal kiralama konusu mal üzerindeki ayni hak iktisapları kiralayana karşı ileri sürülemez.
Kiracı: Finansal kiralama işlemlerinde ekipmanın kullanım hakkını sözleşme ile önceden belirlenen kira ödemeleri karşılığında satın alan taraftır. Hukuki işlem yapmaya yetkili her türlü kişi ya da kuruluş finansal kiralama işlemi yapabilir. Mevcut Finansal Kiralama Kanunu gereği gerçek kişiler leasingden yararlanamazlar.

Sözleşmenin Süresi: Aksi belirtilmedikçe 4 yıllık süre için düzenlenir. Teknolojik ömürleri, yararlanma süreleri kısa olan mallarda sözleşme süresi 2 yıldan kısa olmamak koşuluyla, 4 yıldan kısa düzenlenebilir. Sözleşme süresi 4 yıldan kısa olacak mallar Cumhurbaşkanlığı tarafından belirlenmektedir.

Kiracının hak ve sorumlulukları ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• Finansal kiralama konusu malı itina ile kullanmak zorundadır. Sözleşmede aksine hüküm yok ise kiracı, malın her türlü bakımından ve korunmasından sorumlu olup, bakım ve onarım masrafları kiracıya aittir.
• Sözleşme konusu mal; gayrimenkul/araç ise her yıl ödenmesi gereken vergilerden de kiracı sorumludur.
• Kiracı, sözleşme süresince finansal kiralama konusu malın zilyedi olup, sözle!menin amacına uygun olarak her türlü faydayı elde etmek hakkına sahiptir.
• Kiralayan şirket, mülkiyeti kendisine ait olan finansal kiralama konusu malı sözleşme süresince sigorta ettirmek zorundadır. Sigorta primlerinin ödenmesi kiracıya aittir.

Kullanım hakkının devridir.

Mali Raporlama: Leasing ile gerçekle!tirilen yatırımlar firmaların bilançolarında yer almaz. Bu
nedenle;
• Cari oran yükselir,
• Likidite oranı yükselir,
• Aktif karlılık oranı yükselir,
• Özkaynak karlılık oranı yükselir,
• Borçlanma oranı düşer.

Finansal kiralama işlemlerine yönelik olarak Tekdüzen Hesap Planında yer alan ve özellik gösteren bazı
hesaplar bulunmaktadır. Bu hesaplar ve açıklamaları aşağıdaki gibidir.
124 KAZANILMAMIŞ FİNASAL KİRALAMA FAİZ GELİRİ
224 KAZANILMAMIŞ FİNANSAL KİRALAMA FAİZ GELİRİ
301 FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR
302 ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ
401 FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR
402 ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ

Alacakların temliki ve ödeme aşaması ise aşağıdaki işlemlerden oluşur.
• Müşteri alacaklarını faktor'a temlik eder (Vadeli satışlarından doğmuş ya da doğacak faturalar).
• Müşteriden, temlik ettiği alacaklara ait teminatlar (senet, çek, vb.) alınır.
• Alacakların gerçek ticari alışverişten oluşup oluşmadığı incelenir.
• Faktor, düzenlenen faktoring sözleşmesi çerçevesinde alacakları satın alır.
• Faktor, müşteriye alacakları karşılığında günün ekonomik koşullarında ödemeyi yapar.

Türkiye İhracat Kredi Bankası AŞ (Türk Eximbank) 1987 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulmuştur

Nakdi Kredi/Teminat Mektubu Tutarı: Tutarı ve vadesi alıcı ve satıcı firmalar arasında imzalanansözleşme hükümleri dikkate alınarak proje bazında Türk Eximbank tarafından belirlenir. Ancak,kullandırılacak kredinin/düzenlenecek teminat mektubunun tutarı gemi kontrat bedelinin azami %85’idir. Vade: Azami 24 ay’dır. Mücbir sebep halleri ayrıca değerlendirilir.

KOBİ İhracata Hazırlık Kredileri Yasal statüsü ne olursa olsun, bir veya birden çok gerçek veya tüzel kişiye ait olup; 250 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden, yıllık net satış hasılatı ve / veya mali bilançosu yirmibeş milyon Türk Lirasını aşmayan, bağımsız işletme tanımına giren, imalatçı, imalatçı -ihracatçı özelliğine sahip mikro, küçük ve orta büyüklükteki işletmeler kısaca "KOBİ"ler, ihracat taahhüdü karşılığında ve malların serbest dövizle ihraç edilmesi koşulu ile kredilendirilir. Kredinin limiti 200.000.-Dolar, vadesi Türk Lirası Kredileri için 360 gün, Döviz kredileri için 540 gündür.

Lesse