DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ

Mal ihraç eden işletmelerde Alıcılar hesabı “satış tarihindeki”, hizmet ihraç eden işletmelerde “fatura tarihindeki” döviz alış kuru ile borçlandırılır.

Satışın yapıldığı yıl ortaya çıkan aylık kur farkları “satış indirimleri” hesabına kaydedilmek suretiyle satışlardan indirilir.

Bu kalemlerden Mal bedeli ihracatçı tarafından ödenmez.

Yurt dışı gündelikler cari döviz veya efektif satış kuru ile Türk Lirasına çevrilir.

KDV iadesi için hizmetten yurt dışında yararlanılması gerekir.

Müşterinin satış bedelini havale ettiği tarihteki kur düşüklüğü işletmenin satış hasılatını azaltan bir unsur olduğu için Satış İndirimleri hesabına kaydedilmelidir. Tahsilat işlemi söz konusu olduğu için Alıcılar hesabı alacaklandırılıp, Bankalar hesabı borçlandırılır.

40.000+ 25.000= 65.000 hesaplanan KDV, 65.000- 50.000= 15.000 ödenecek KDV’dir. İhraç kaydıyla yapılan satışlara ilişkin KDV 25.000 lira ödenecek KDV 15.000 liradan büyük olduğu için 15.000 lira tecil edilecek ve 10.000 iade edilecek KDV hesaplanır. Bu durumda I ve IV doğrudur.

500x25 € = 12.500 € ; 12.500x 2.80= 35.000 lira, 35.000 x %18= 6.300 İhraç kaydıyla yapılan satışlara ilişkin KDV; 6.300- 1.800= 4.500 tecil edilen KDV; 1.800 lira iade edilecek KDV’dir.

İhracatçılar genel giderlerine ilişkin olarak indiremedikleri KDV’yi de iade alırlar.

İhracatta KDV iadesi talebi ancak mal gümrük bölgesini geçtikten sonar yapılabilir.

İhracat ile ilgili kayıtlarda kullanılan Alıcılar, Yurtdışı Satışlar, Satışlardan İndirimler, Kambiyo Kârları/Zararları, Katma Değer Vergisi ve Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri (İhracat Giderleri) ile ilgili hesaplardandır.

601. YURTDIŞI SATIŞLAR
601.01. Doğrudan Satışlar
601.01.001.
601.01.002.
601.02. İhraç Kaydıyla Satışlar
601.02.001.
601.02.002
601.03. Hizmet Satışları
601.04. Kambiyo Kârları
601.04.001.
601.04.002.

Yapılan ihracat ile ilgili olarak yıl sonuna kadar olan alacakların değerlemesi sonucu ortaya çıkan aleyhte kur farkları 612. Satış İndirimleri hesabına kaydedilir (656. Kambiyo Zararları hesabına kaydedilmez). Gelir tablosunda yurtdışı satışlardan, satış indirimleri çıkartıldığında net satışlar bulunur.

Taşıma ücreti: CIF satışlarda taşıma ücreti (deniz taşımacılığında navlun olarak ifade edilir.)ihracatçı tarafından ödenir. Taşıma bedeli ihracatçı için “Pazarlama Satış ve Dağıtım” gideridir.
Uluslararası taşıma KDV’den istisnadır.
• Sigorta Gideri: CIF satışlarda sigorta ihracatçı tarafından yaptırılır ve bedeli ihracatçı tarafındanödenir. Sigorta bedeli, taşıma ücreti gibi fiyatın içindedir. Sigorta, Banka ve Sigorta MuameleVergisi’ne tabidir, KDV’ye tabi değildir.
• Banka Giderleri: Bankaların ödemeler ile ilgili olarak ihracatçıdan aldıkları giderlerdir. Bankakomisyonları, muhabir banka masrafları, işlem masrafları bu giderlere örnektir. Banka giderleri,Banka ve Sigorta Muamele Vergisine tabidir, KDV’ye tabi değildir.
• Gümrük Müşaviri Ücreti: Gümrükte ihracat işini takip eden gümrük müşavirinin ücretidir.Gümrük müşavirleri genellikle şirket olarak hizmet verdiklerinden fatura düzenlerler. Hizmet KDV’ye tabidir, faturada ayrı gösterilir.
• Gümrük Müşavirinin Harcamaları: Gümrük müşavirleri gümrükleme işlemlerini sürdürürkenyaptıkları harcamalara ait belgeleri iş bitiminde dekontları ekinde ihracatçıya iletirler. Taksiücreti, yükleme boşaltma giderleri, varsa gümrükleme giderleri bunlara örnektir. Bu belgelerin ihracatçı adına düzenlenmiş olması gerekir.
• İhracat Komisyonları: Varsa ödenen veya ödenecek komisyonlar da bu gruba girer.
• Diğer İhracat Giderleri: Menşe şahadetnamesi gideri, konsolosluk harcı, gözetim şirketigiderleri, tartı analiz giderleri, radyoaktivite belgesi giderleri, İhracatçılar Birliği harçları bu türgiderlere örnektir.

Üretici tarafından tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, Vergi Dairesi’nce tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur. Söz konusu malların ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.

Mal ihracatı yukarıdaki bölümde belirtildiği şekilde KDV’den istisna olduğu gibi hizmet ihracatı da aşağıdaki şartların gerçekleşmesi halinde KDV’den
istisnadır. Bu şartlar;
• Hizmetin Türkiye’de yurtdışındaki bir müşteri için yapılmış olması,
• Hizmetten yurtdışında faydalanılmalıdır.

Hizmet ihracatında KDV iadesi alabilmek için;
• Hizmet Türkiye’de yurtdışındaki bir müşteri için yapılmış olmalıdır
• Fatura yurtdışındaki müşteri adına düzenlenmelidir:
• Hizmet bedeli döviz olarak Türkiye’ye getirilmelidir:
• Hizmetten yurtdışında yararlanılmalıdır.

760. Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı
760.03. Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
760.03.001. Taşıma
760.03.002. Sigorta
760.03.003. Banka Giderleri
760.03.004. Gümrük Müşaviri Ücreti
760.03.005. Gümrük Müşaviri Giderleri
760.03.006. İhracat Komisyonları
760.03.007. Diğer

Diğer İhracat Giderleri: Menşe şahadetnamesi gideri, konsolosluk harcı, gözetim şirketi
giderleri, tartı analiz giderleri, radyoaktivite belgesi giderleri, İhracatçılar Birliği harçları bu tür giderlere örnektir.

Diğer Dönen Varlıklar
190. Devreden KDV
191. İndirilecek KDV
192. Diğer KDV
193. Peşin Ödenen Vergiler