DIŞ TİCARET İŞLEMLERİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ - Deneme Sınavı - 20

İhracat Rejimi: Serbest dolaşımda bulunan eşyanın ihraç amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkışına ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir.

Döviz Alım Belgesi (DAB): İhracat bedellerinin ve ihracatçının bankası tarafından talep edilen banka komisyonlarının alışı yapılırken düzenlenen belgeye denir.

İthalat

İthalat, ithalatı serbest olan bir malın ithalat ve gümrük mevzuatına uygun olarak ithala­tının yapılması, ithalat bedelinin ise kambiyo mevzuatına göre transfer edilmesi işlemine denir. İthalata, dış alım da denilmektedir. İhracatın karşıtıdır ve onunla birlikte bir ülke­nin dış ticaret dengesini oluşturur.

Diğer bir tanımı ise bir ülkenin başka ülkelerde üretilmiş malları yürürlükteki mevzu­at çerçevesinde satın alma işlemi olarak da tanımlayabiliriz.

Bedelsiz İhracat

Kambiyo Mevzuatı çerçevesinde yurda getirilmesi gerekli olmaksızın yurt dışına mal çıka­rılması bedelsiz ihracat olarak tanımlanmaktadır.

Dış Ticaret Hacmi: Bir ülkenin belirli bir dönemde gerçekleştirdiği ihracat ve ithalatın toplamıdır.

Efektif: Banknot şeklindeki bütün yabancı ülke paralarını ifade eder.

İthalatçı vasfının kazanılabilmesi için;

Konsinye İhracat

Satışı sonradan yapılmak üzere ithalatçılara, komisyonculara, ihracatçının yurt dışındaki şube temsilciliklerine mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracat biçimidir. Satılmak üzere gönderilen malları teslim alan kişi veya kuruluşlar malı rayiç değerinden satar, komisyon vb. giderleri satış gelirinden düşer ve kalan tutarı yetkili banka aracılığıyla döviz cinsinden ihracatçıya transfer eder. Bu ödeme biçimi genellikle yeni üretimi yapılan, pazara yeni sürülen ve ya tanıtım ihtiyacı duyulan ürünlerde benimsenir.

Firmalar Arası E- Ticaret İşlemleri (B2B-Business To Business)

B2B’nin İşlevleri

Katalog Hizmeti: B2B siteleri, firmalara kendilerini ve ürünlerini tanıtıcı gerçek hayattaki potansiyel müşterilere ileteceği katalog, yazılı ve görsel basın, tanıtım cd’lerinden farklı olmayan sanal broşürleri e-mail ve spam yolu ile iletir.

Alım Hizmetleri: B2B sitelerinin önemli bir bölümü, üyelerine kendi aralarında on­line ticaret ile proforma teklif sürecini hazırlar. Ürün teslim aşamasına geldikten sonra teslim şekli belirlenerek ithalat veya ihracatla ilgili gümrük rejimi belirlenir. Alıcı ve satıcı arasındaki iletişim kurma olanağı sağlayarak alıcı ile satıcı şirket arasındaki alışveriş şekli belirlenir. Bu sürecin tümü elektronik ortamda gerçekleşir.

Müzayede İşletmeleri: B2B Sitelerinin birçoğu tıpkı bireysel tüketicilere yönelik açık artırma sitelerinde olduğu gibi açık artırma (ya da eksiltme) yapılmasına imkân tanır. B2B firmadan firmaya gerçekleşen açık artırma ile firmaların stoklarında kalan ürünleri sat­ma, ya da toptan ticarete yönelik özel kampanyalar ve yapma fırsatını tüketicilere sunar.

Değiş Tokuş Hizmeti: B2B sitelerinin en temel işlevi ise bu siteler aracılığıyla bir araya gelen firmaların birbirlerini alım satım taleplerinden elektronik olarak haberdar etmeleri­dir. Bu niteliğiyle sektörlere yönelik şeffaflığı artıran elektronik pazar yerleri, fiyat seviye­lerinin de optimum biçimde oluşmasını sağlarlar. Trade merkezleri, alım ve satım siteleri incelenerek teklif süreci değerlendirme başlar.

İthal Edilmiş Malın İhracı

Gümrük mevzuatı çerçevesinde serbest dolaşıma girmiş yeni veya kullanılmış malın ihracı genel esaslar çerçevesinde yapılır. Ancak, ihracatın desteklenmesine yönelik mevzuat, yatırım mevzuatı ile gümrük mevzuatının mahrecine iade hükümleri saklıdır.

• Ülkelerin kaynak donanımlarının farklılığı (Mukayeseli avantajlar)

• Ülkelerin bazı ürünlerin üretiminde uzmanlaşmaları (Kalite ve fiyat avantajı)

• İç ve dış fiyatlar arasındaki farklılık (Ölçek ekonomisi, maliyet avantajı)

• İhtiyaç fazlası ürünlerin değerlendirilmesi

• Yatırım mallarının temininde kolaylık

• Sermaye birikiminin sağlanması

• Farklılaştırılmış ürünler ve talepler

• Yeni istihdam alanlarının açılması

• Çesitli teşvik ve yardımların sunulması.

a. Yurtta bir takvim yılında 6 aydan fazla kalmamış olmaları kaydıyla Türkiye gümrük bölgesi dışında en az 24 ay (Türkiye’de bir takvim yılında 45 güne kadar kalışlar yurt dışındaki ikamet süresinden sayılır) ikamet ettikten sonra kanuni ikametgâhlarını kesin olarak Türkiye’ye nakledenler,

b. Kararname ile yurt dışındaki milli veya milletlerarası kadrolara atanıp da bu görevlerinden dönen kamu görevlileri (Bunlar için Türkiye gümrük bölgesi dışında en az 24 ay ikamet şartı aranmaz),

c. İkametgâhlarını naklettikleri son giriş tarihinden en az 6 ay öncesinden beri yurt dışında bulundukları ülkede adlarına kayıtlı ve adlarına kaydının yapıldığı yıl itibariyle (kayıt, model yılı dâhil) 3 yıldan eski olmayan kullanılmış motorlu veya motorsuz özel kara nakil vasıtaları gümrük vergilerinden muaf olarak ithal edebilirler.

d. Türk vatandaşlığına geçmek suretiyle ikametgâhlarını Türkiye’ye nakledenler kişiler,

e. Türk vatandaşlığına geçmek suretiyle kanuni ikametgâhını yabancı bir ülkeden Türkiye gümrük bölgesine kesin olarak nakleden kişilerin (evlilik suretiyle Türk vatandaşlığına geçenler hariç) ikametgâhlarının naklinden önceki Türkiye’ye son giriş tarihinden en az 6 ay öncesinden beri yurt dışında bulundukları ülkede adlarına kayıtlı ve adlarına kaydının yapıldığı yıl itibariyle (kayıt ve model yılı dâhil) 3 yıldan eski olmayan kullanılmış motorlu veya motorsuz özel kara nakil vasıtalarının ithalinde gümrük vergileri aranmaz. Bunların Türkiye gümrük bölgesi dışında 24 ay ikamet etmeleri şart değildir.

f. Veraset yoluyla ithalat,

g. Türkiye gümrük bölgesi dışında yerleşik kişilerin ölümü ile Türkiye’de ikamet eden veya Türkiye’ye kesin olarak dönen Türk uyruklu mirasçılarına intikal eden kullanılmış bir adet motorlu veya motorsuz özel kara nakil vasıtası ithalinde gümrük vergileri aranmaz.

h. Muafiyet, mücbir sebepler saklı kalmak kaydıyla, ölene aidiyetinin ve namlarına gelenlere intikalinin kanaat verici resmi belgelerle ispatı şartıyla, veraset ilamı tarihinden itibaren 12 ay içinde getirilen motorlu veya motorsuz özel kara nakil vasıtası için tanınır.

i. Türkiye gümrük bölgesi dışında sürdürülen ekonomik bir faaliyetin Türkiye gümrük bölgesine nakli,

k. Türkiye gümrük bölgesi dışında sürdürülen ekonomik bir faaliyetin Türkiye gümrük bölgesine nakli dolayısıyla ithal edilen sermaye malı ve diğer malzeme gümrük vergilerinden muaftır.

k. Faaliyet deyimi, madencilik, tarım, serbest meslek faaliyeti ve benzeri faaliyetler de dâhil olmak üzere üreticilerin, tüccarların veya hizmet sunan kişilerin her türlü ekonomik faaliyeti anlamına gelir.

Hatalardan kaynaklanan zararları en aza indirgemek için mevzuatlardaki küçük detaylara bile dikkat edilmelidir. Bu zararlardan korunabilmek için: • Gümrüklerdeki ve mevzuatı bilen gümrük müşavirleri ile çalışmalıdır.

• İthal edilecek ürüne uygulanabilecek gümrük rejimleri önceden araştırılmalıdır.

• İthalat konusu ürün analiz edildikten sonra ödeme yapılmalıdır.

• İthalata konu olan ürün için alınması gereken izin belgelerinin olup olmadığı araştırılmalıdır. (TSE, analiz, kontrol belgesi, vb.)

• İthalatı yapılacak ürünlerin başka kuruluşlar tarafından ithal edilip edilmediği araştırılmalıdır.

• Vesaik mukabili, mal mukabili, kabul kredili ödeme şekilleri ile çalışılması tercih edilmelidir.

• Yükleme detayı konusunda nakliyeci kuruluş ile koordineli bir şekilde çalışılmalıdır.

• Yükleme yapılan ülkede kontrolör bir kuruluş ile çalışılmalıdır.

Günümüzde küresel düşünmek, tüm dünyayı bir pazar olarak görmek gerekmektedir. İhracatın başlıca yararları şunlardır:

• İstihdam sağlanır.

• Devalüasyona karşı korur.

• Ürün çok sayıda müşteriye ulaşılır.

• Firmaya düzenli para akışı, yeterli işletme sermayesi sağlar.

• İş süreçlerini kolaylaştırır.

• İşi büyütmenin en iyi yoludur.

• Karlılık artar.

• Makroekonomik krizlere karşı daha dayanıklı olunur.

• Marka tanıtılır.

• Mevsimsel satışlardaki dalgalanmalar dengelenir.

• Pazar çeşitlendirmesiyle risk dağıtılır.

• Rakiplerin küçülttüğü iç pazara bağımlı kalınmaz. Tüm pazarlarda rekabet edebilirliğiniz artar.

• Satışlar artar.

• Teknoloji ve inovasyon (yenilikçilik) kapasitesini sürekli artırma imkânı sağlar.

• Uluslararası iş dünyasının bir parçası olmayı sağlar.

• Üretim kapasitesini tam kullanarak birim maliyetlerini düşürür.

• Ürünlerin yaşam süresi uzar.

Ödeme yöntemlerine göre ihracat aşağıdaki şekilde sınıflandırılabilir.

• Konsinye İhracat

• Transit Ticaret

• Sınır Ticaret Merkezleri (STM)

• Ön İzne Bağlı İhracat

• Kayda Bağlı İhracat

• İthal Edilmiş Malın İhracı

• Serbest Bölgelere Yapılacak İhracat

• Bedelsiz İhracat

• Zamandan ve maliyetten tasarruf sağlar,

• Hataların azaltılması sağlar,

• Kağıt kullanımı ve arşiv yükünün azaltılması sağlar,

• Eşgüdüm sağar, • Müşteri sadakatinin artırır,

• Sipariş süresinin kısaltır,

• Nakit akışın hızlandırır,

• Stok kontrolünün optimizasyonu sağlar,

• Karar almayı etkinleştirir,

• Karlılığın artırır