DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ

Serbest bölgelerin kurulma
amaçları aşağıdaki gibi sıralanabilir:
• ihracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik
etmek,
• doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji
girişini hızlandırmak,
• işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek.

Türkiye’de serbest bölgelerin yer ve sınırlarını belirlemeye Cumhurbaşkanı yetkilidir. Serbest bölgelerin, kamu kurum ve
kuruluşlarınca, yerli veya yabancı gerçek
veya tüzel kişilerce kurulmasına, işletilmesine Cumhurbaşkanınca izin verilir.

Yerli veya yabancı gerçek veya tüzel kişiler Ticaret Bakanlığından ruhsat almak kaydıyla serbest bölgelerde faaliyette bulunabilirler.

Serbest
bölgede arazinin kullanımı, yapı ve tesislerin projelendirilmesi, kurulması ve kullanılmasıyla ilgili diğer
bütün izinler ve ruhsatlar bölge müdürlüğünce verilir ve denetlenir.

Serbest bölgelerin asayiş hizmetleri
polis tarafından yerine getirilir.

Serbest bölgelerdeki faaliyetlerle ilgili her türlü
ödemeler dövizle yapılır. Cumhurbaşkanı ödemelerin Türk Lirası olarak yapılmasına da karar verebilir.

Serbest bölgelerde faaliyette bulunan yatırımcı kullanıcılara Hazinenin özel mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve
binalar kiralanabilir veya bunlar üzerinde 49 yıla
kadar irtifak hakkı tesis edilebilir.

Türk mevzuatında serbest bölge tanımı, 4458
sayılı Gümrük Kanunu’na göre belirlenmektedir.

Türkiye’de serbest bölgeler, 6 Haziran 1985
tarih ve 3218 sayılı Serbest Bölgeler Kanunu ile
kurulmuştur.

Serbest bölgeler esas olarak yerel pazarı değil, dış ticareti geliştirmek amacıyla kurulmuştur.

Dünyada ilk olarak serbest bölge niteliğinde kabul edilebilecek uygulamalar, yaklaşık 200 yıl öncesinin eski Yunan ve Roma medeniyetlerine dayanmaktadır. Yunanistan’ın Pire ve Challis limanları bu örneklerin ilkini oluşturmaktadır.

Bugün serbest bölgelerin yoğunlugu açısından 123 serbest bölge ile Amerika kıtası, 25 serbest bölge ile Akdeniz Bölgesi ve 20 serbest bölge ile Asya ülkeleri dikkat çekmektedir.

Cumhuriyet’in ilk yıllarında, 22 Haziran 1927 tarihinde 1132 sayılı ‘Serbest Mıntıka Kanunu’ kabul edilmiştir.

TUİK verilerine göre (Tablo 7.2) Türkiye'de ihracat hacmi en yüksek serbest bölge Ege Serbest Bölge Güm. Md.'dir.

Serbest bölgelerin asayiş hizmetleri polis tarafından yerine getirilir.

Söz konusu avantajlı durum, ticaret kolaylığı olanağı sayesinde gerçekleşir.

Serbest bölgelerdeki ilgili her türlü ödemenin dövizle yapılması, gerçekçi bir enflasyon muhasebesi olanağı sağlar.

Serbest Bölgede faaliyette bulunmak isteyen gerçek veya tüzel kişiler, “Faaliyet Ruhsatı” almak zorundadır.

Serbest bölgelerde ihtiyaç duyulacak arazi ve tesisleri acele kamulaştırma kararı vermek, Cumhurbaşkanının yetkisi dahilindedir.

Serbest bölgelerin kurulma amaçları; ihracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek olarak sıralanabilir. Serbest bölgelerin ithalatı teşvik etmek gibi amacı bulunmamaktadır. Doğru cevap A'dır.