DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ

Sınır Ticaret Merkezi (STM): Türkiye’nin yaşam standartlarının düşük ve işsizliğin ciddi boyutlarda olduğu Doğu ve Güneydoğu Anadolu coğrafi bölgelerinde, ekonomik, sınaî ve ticari faaliyetlere ivme kazandırılması, bölgedeki esnaf ve tacirler için komşu ülkelere ticaret merkezleri vasıtasıyla ticaret yapılarak ihracatın arttırılması ve vergi kolaylıkları sağlanarak il ihtiyaçları dâhiline ithalat yapılması imkânı veren münhasır bir ticaret modelidir. Artvin, Ardahan, Kars, Iğdır, Ağrı, Van, Hakkâri, Şırnak, Mardin, Şanlıurfa, Kilis, Gaziantep ve Hatay illeri, bu kapsamda yer almaktadır.

Menşe: Bir eşyanın ekonomik milliyetini belirtir.

Uluslararası ticaret politikasının amaçları şöyle sıralanabilir:

* Hazineye Gelir Kazandırmak

*  İktisadi Kalkınma

* Cari Açığın Önlenmesi

* Ülke Sanayisini Dış Rekabetten Koruma

* Yurt İçi Fiyat İstikrarının Korunması

* Piyasadaki Aksaklıkların Önlenmesi

*  Sosyal Etkenler

* Uluslararası İlişkilerin İyileştirilmesi

* Uluslararası Ticarette Tekelcilikten (monopol gücünden) Faydalanmak

* Kendi Kendine Yeterli Olma İsteği (Otarşi): Ülkeyi idare edenler dış ticaret işlemlerini, benimsemiş olduğu araçlarla (para politikası, maliye politikası, vergiler, kotalar ve sübvansiyonlar gibi) asgari düzeye indirebilirler. Neticesinde ülke kaynaklarını kullanarak sanayi, tarım, hizmet ve teknoloji üretimi gibi önceden belirlenmiş sektörlerde gelişmeyi benimseyebilir. Bu amaçla ithalat işlemlerinde sınırlayıcı ya da yasaklayıcı politika uygulayabilir.

İthalatı aşağıdaki gibi sınıflandırabiliriz.
* Akreditifli ithalat 
* Mal karşılığı ithalat 
* Belge (Vesaik) karşılığı ithalat 
* Kredili İthalat 
* Geçici Kabullü ithalat 
* Ankonsinyasyon ithalat

Kanunda ayrıca bedelsiz ithalat hakkından yararlanamayacak kimseler sıralanmıştır. Bunlar;
• Evlilik nedeniyle ikametgâhlarını Türkiye’ye nakledenler
• Çifte vatandaşlık statüsüne haiz vatandaşlar

Bedelsiz ithalat için bazı yetkili gümrük idareleri bulunmaktadır. Bunlar: Ankara Bedelsiz ve Naklihane Gümrük Müdürlüğü, İstanbul Yeşilköy Otomotiv
İhtisas Gümrük Müdürlüğü, İzmir Gümrük Müdürlüğü ve Gebze Otomotiv
İhtisas Gümrük Müdürlüğü’dür.

Konsinye İhracat:  Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, şube ve temsilciliklere mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracat biçimidir.

İhracata yönelik pazarlamada bir örgütleme biçimi olarak Türkiye’de ilk olarak “Dış Ticaret Sermaye Şirketleri” bir model olarak benimsenmiş ve 1980 yılında resmî olarak uygulamaya konularak devletçe de desteklenmiştir.

Dış ticaret işlemlerinden kastedilen, ürün ve hizmet hareketleriyle ilişkili işlemlerdir. Başka bir deyişle ithalat ve ihracat işlemleri ile bu ithalat ya da ihracat işlemlerinin parasal karşılıkları ifade edilmektedir. İmalatçı - ihracatçılar; işlem görmüş ürünün tamamını veya bir kısmını üreten ve bu ürünün ihracatını kendi ve/veya aracı ihracatçı vasıtasıyla gerçekleştiren firmalardır. Doğru cevap A'dır.

Dış ticaret açığı; bir ülkenin ithalatının ihracatından fazla olmasıdır. Ülkenin diğer ülkelere sattığı malların toplam değeri diğer ülkelerden satın aldığı malların değerinden az olmasıdır. Bu durumda aradaki açık ya diğer gelirlerden ya da borçla karşılanmaktadır. Doğru cevap D'dir.

Kur; ulusal para değerinin yabancı paralar karşısındaki değeridir. Alış kuru ve satış kuru olmak üzere iki farklı değeri ifade eder. Alış kuru, dövizin veya nakdin alışı sırasında kullanılan fiyattır. Yani döviz bürosu ya da bankalardan Türk Lirası veya farklı para birimi karşılığında döviz alındığında uygulanan kur alış kurudur. Satış kur ise; dövizin ya da nakdin satışında kullanılan fiyattır. Bu kurlar dış ticaret işlemleri muhasebesinde önem arz etmektedir. Çünkü muhasebenin temel ilkeleri arasında yer alan para ile ölçme ilkelerine göre muhasebe kayıtlarında Türk Lirası para birimi kullanılır. Doğru cevap E'dir.

Dış ticaret işlemlerinde, Uluslararası ticaret politikasının amaçlarını şöyle sıralayabiliriz:

1. Hazineye gelir kazandırmak

2. İktisadi kalkınma

3. Cari açığın önlenmesi

4. Yurt içi fiyat istikrarının korunması

5. Ülke sanayisini dış rekabetten koruma 

6. Piyasadaki aksaklıkların önlenmesi

7. Sosyal etkenler

8. Uluslararası ilişkilerin iyileştirilmesi

9. Uluslararası ticarette tekelcilikten faydalanmak

10. Kendi kendine yeterli olma isteği

Doğru cevap B'dir.

İthalat, özel ya da tüzel kişilerce kamu iktisadi kuruluşları ya da devlet tarafından doğrudan yapılabilir. İthalatı;

1. Akreditifli ithalat

2. Mal karşılığı ithalat

3. Belge karşılığı ithalat

4. Kredili ithalat

5. Geçici kabullü ithalat ve ankonsiyasyon ithalat olarak sınıflandırabiliriz.

Kredili ithalat; bedeli daha sonra ödenmek üzere yapılan vadeli ithalattır. Doğru cevap C'dir.

Kanunda bedelsiz ithalat hakkından yararlanamayacak kimseler açıkça sıralanmıştır. Bunlar:

1. Evlilik nedeniyle ikametgahlarını Türkiye'ye nakledenler

2. Çifte vatandaşlık statüsüne haiz vatandaşlar

Doğru cevap A'dır.

İhracat işlemlerini yerine getirebilmek için bazı işlemleri yerine getirmek gereklidir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir:

1. İhracatçı sıfatının kazanılması

2. İthalatçının bulunması

3. Dış ticaret anlaşmasının yapılması ya da proforma teyit metninin imzalanması

4. İhracat ödeme şekillerine göre ihracat bedelinin tahsilinin yapılması

5. İhracata konu olan ürünlerin hazırlanması

6. Vesaiklerin hazırlanması

7. İhracat konusu ürünlerin nakliyeciye teslimi 

8. İhracatçı birliği onayı

9. Gümrük işlemlerinin yapılması

10. Taahhütlerin kapatılması

Doğru cevap C'dir.

İhracat türleri içerisinde; ön izne bağlı ihracat, bazı malların ihracatı, uluslararası anlaşma, kanun, kararname ve ilgili sair mevzuat uyarınca belli bir merciin öz iznine bağlıdır( örn: harp ve silah mühimmatı, gübreler, tohumlar vb. ). Bu gibi durumlarda ilgili merciiden izin alındıktan sonra ihracat mevzuatı hükümleri uygulanır. Doğru cevap D'dir.

Türkiye ile arasında ticaret ve ödeme anlaşması olmayan ülkelere ihraç edilen eşyanın Türkiye Gümrük Bölgesinden çıkarılması o tarihte yürürlükte bulunan ticaret politikası önlemlerine ile birlikte ilgili ticaret anlaşması hükümleri uygulanır. Gümrük Antrepo Rejimi uygulamasında Özel Antrepo; sadece antrepo işleticisine ait eşyanın konulabildiği gümrük depolarıdır. Genel antrepo eşyanın konulması için herkes tarafından kullanılan gümrük antrepolarıdır. Doğru cevap A'dır.

İhracata yönelik pazarlamada bir örgütlenme biçimi olarak Türkiye'de ilk olarak Dış Ticaret Sermaye Şirketleri bir model olarak benimsenmiş ve 1980 yılında resmi olarak uygulamaya konularak devletçe de desteklenmiştir. Söz konusu bu karar hükümleri, imalatçı olmayan ancak dış pazarlamada ihtisaslaşmış ihracatçı sermaye şirketleri vasıtasıyla ihracatın geliştirilmesi ve arttırılması esaslarını düzenlemektedir.Doğru cevap C'dir.