DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ

Günümüzde kambiyo işlemleri denilince; yabancı paralar üzerinden düzenlenen ticari senetler, çek, bono ve poliçe gibi belgeler anlaşılmaktadır. Döviz ve kambiyo işlemleri eş anlamda kullanılmaktadır.

Dış Ticaret Dengesi: Bir ülkenin herhangi bir dönemde (genellikle bir yılda) yaptığı ihracat toplamının ithalat toplamı ile karşılaştırılmasıdır.

Vesaik: Dış ticaret işlemlerinde kullanılan her türlü mali ve ticari belgedir.

Geçici Kabullü ithalat: İhraç etme amacıyla yapılan ithalattır.

Bedelsiz İhracat: Kambiyo Mevzuatı çerçevesinde yurda getiril- mesi gerekli olmaksızın yurt dışına mal çıkarılması bedelsiz ihracat olarak tanımlanmaktadır.

Dâhilde İşleme Rejimi; ihraç ürünün elde edilmesinde kullanılan girdilerin ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmaksızın gümrük muafiyetli olarak ithal edilmesidir.

İhracat rejimi, serbest dolaşımda bulunan eşyanın ihraç amacıyla Türkiye Gümrük Bölgesi dışına çıkışına ilişkin hükümlerin uygulandığı rejimdir.

Konsinye İhracat: Kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, şube ve temsilciliklere mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracat biçimidir.

Ankonsinyasyon ithalat: Satışın yapılması ve belirli bir vade sonunda mal bedelinin transfer edilmesi şartıyla yapılan ithalattır.

Parite (Çapraz Kur): İki ülke para biriminin birbirine çevrilebilme oranına denir.

Cari Kur: Kambiyo piyasalarında arz ve talebe göre oluşan ve her işlem gününde fiyat cetvelleri ile ilan edilen döviz fiyatlarına cari kur denir.

Uluslararası ticaret politikasının amaçları arasında: 'Ülke idaresi; kamu ahlakını,
kamu güvenliğini, canlıların sağlığını olumsuz yönde etkileyen malların ithalatını kısıtlamak eğilimindedir.'cümlesi; Sosyal Etkenler başlığı altında incelenir.

Dış ticaret işlemlerinin ülke içi ticaret işlemlerinden bir çok farklı yönü vardır.

• Bankacılık sistemi yer alır.
• Bürokrasi fazladır.
• Çok çeşitli taşıma sistemleri kullanılır.
• Genellikle yabancı para birimleri kullanılır.
• Hataların telafisi yüksek maliyetlidir.
• Ödeme sistemleri farklılık gösterir.
• Örf, adet, farklı kültür, ticari ahlak gibi faktörler
dâhil olur.
• Uluslararası anlaşmaları uygulanır.
• Risk yüksektir.

İhracat işlemlerini yerine getirebilmek için bazı işlemlerin yerine getirilmesi gereklidir. Bunlar ise
aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• İhracatçı sıfatının kazanılması,
• İthalatçının bulunması,
• Dış ticaret anlaşmanın yapılması ya da proforma teyit metninin imzalanması,
• İhracat ödeme şekillerine göre ihracat bedelin tahsilinin yapılması (ya da akreditifin gelmesi vb.)
• İhracata konu olan ürünlerin hazırlanması,
• Vesaiklerin hazırlanması,
• İhracat konusu ürünlerin nakliyeciye teslimi,
• İhracatçı birliği onayı,
• Gümrük işlemlerinin yapılması,

Bir gümrük rejimine tabi tutulmak istenilen eşya; bu rejime uygun şekilde yetkili gümrük idaresine beyan edilir. Gümrük Bölgesinden çıkıncaya veya imha edilinceye ya da gümrük beyannamesi iptal edilinceye kadar gümrük gözetimi altında kalır.

Transit rejimi İthalat vergileri ve ticaret politikası önlemlerine tabi tutulmayan serbest dolaşıma
girmemiş eşya ile ihracatla ilgili gümrük işlemleri tamamlanmış eşyanın, gümrük gözetimi altında
Türkiye Gümrük Bölgesi içinde bir noktadan diğerine taşınması hükümlerini kapsar.

Günümüzde hem Türkiye’de hem diğer ülkelerde özellikle 1980’lerin başından beri hayli yoğun biçimde işletmelerin uluslararası pazarlara açılması, yani globalleşme eğilimi görülmektedir. Bu gelişmelerin başlıca nedenleri arasında;
• iç pazarların durgunluğu,
• ülke içinde sınırlamalar veya dış pazarlara açılmaya verilen teşvikler,
• dış ülkelerde yabancılara konulan ticari engellerin gitgide azalması ve
• pazarların globalleşme eğilimi sayılabilir.

Ödenmiş sermayeleri en az 2 milyon olan ve bir önceki takvim yılında gümrük beyannamesi bazında;
en az 100 milyon ABD doları veya eş değerdeki fiili ihracatı gerçekleştiren (transit ve bedelsiz ihracat hariç) anonim şirketlere, her yılın ocak ayının son gününe kadar başvurulması kaydıyla “Dış Ticaret Sermaye Şirketi” statüsü verilebilir.

Mücavir İl uygulaması, STM kurulması öngörülen illere komşu olan Erzurum, Muş, Bitlis, Siirt, Batman, Diyarbakır ve Adıyaman illerini kapsayan ve bu komşu illerin de STM’lerden yapılacak ticaretten belli şartlar dâhilinde yararlanmasını öngören uygulamadır.

Kambiyo Türkçede iki ülke parasının birbiriyle değiştirilmesi işlemidir. Günümüzde kambiyo işlemleri denilince yabancı paralar üzerinden düzenlenen ticari senetler, çek, bono ve poliçe gibi belgeler anlaşılmaktadır. Döviz ve kambiyo işlemleri eş anlamda kullanılmaktadır. Kambiyo ile ilgili işlemlerde en çok kullanılan tanımlar; döviz, döviz alım belgesi, döviz satım belgesi, döviz tevdiat hesabı, konvertibl dövizler, efektif, Türkiye'de yerleşik kişiler, dışarıda yerleşik kişiler,  Türk parası, Türk parası ile ödemeyi sağlayan belgeler, yetkili müesseseler, kur, cari kur, parite, aval, banknot, ciro, ciranta, deklarasyon belgesi, LIBOR'dur.