DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ VE BELGELERİ - Deneme Sınavı - 10

Uluslararası kara taşımacılığının kolaylaştırılmasını sağlayan bir gümrük transit belgesidir. TIR Karnesi ile hareket noktasındaki gümrük idaresinden, varış noktasındaki gümrük idaresine kadar bir prosedür altında taşınır. TIR karnesi olmadan uluslararası karayolu taşımacılığı yapılamaz. Tır Karnesi, 4, 6, 14 ve 20 yapraktan oluşan formlarda satılmaktadır. Malların hareket ettiği ülkeden tır karnesi sahibinin yerleşik olduğu veya ikamet ettiği ülkede verilir. Karneyi veren kurumun öngördüğü süre içerisinde, gümrük kontrolünden geçmesi kaydıyla hareket gümrüğünden varacağı gümrüğe kadar geçerlidir. Doğru cevap A'dır.

DDU, DES, DEQ ve DAF terimleri çıkarılarak; DAT ve DAP terimleri eklenmiş, terim sayısı 13’den 11’e indirilmiştir.

Incoterms 2000’de terimlerin 4 grup altında toplanması sisteminden vazgeçilmiş ve ikili ayrıma gidilmiştir (Tüm taşıma türlerini kapsayan kurallar ile deniz ve iç su taşımalarına özgü kurallar oluşturulmuştur).

DAP (delivered at Terminal), "Belirtilen Noktada Teslim" demektir.

Mal bedelini satış sözleşmesinde belirtildiği şekilde öder. Risk ve masrafları kendisine ait olmak üzere gerekli ithal iznini ya da diğer resmi yetki belgelerini almak; malların ithali için gerekli bütün gümrük işlemleriyle birlikte eğer gerekli ise bu malların bir başka ülkeden transit geçişini sağlayacak işlemleri tamamlamak zorundadır. Malların belirtilen yerden taşınması için masrafları kendisine ait olmak üzere sözleşme akdetme ve mallar kendisine teslim edildiği andan itibaren mallarla ilgili her türlü kayıp ve hasar riskini üst- lenmek yükümlülüğü vardır.

İşyerinde teslim; malların satıcı tarafından satıcının kendi kuruluşunda (fabrika, depo vb.) alıcı için hazır hale getirilmesiyle satıcının yükümlülüklerinin sona ermesini ifade eder. Satıcı sözleşmede belirtilen tarihte ve şekilde malları hazır şekle getirerek alıcıya teslim etmek üzere bilgi verir. İthalatçı malların sevkiyatı ile ilgili işlemleri tamamlayarak ithalatı gerçekleştirir. Şayet aksine bir hüküm bulunmuyorsa satıcı, malları alıcının sağlamış olduğu araca yüklemek ya da gümrük çıkış işlemlerini yerine getirmek zorunda değildir. Mallar satıcının iş yerinden alınarak istenilen yere taşınması ile ilgili bütün masraf ve riskler alıcıya aittir.

Taşıma ücreti ödenmiş olarak teslim terimi, malların belirlenen varış yerine taşınmasın- da navlunun satıcı tarafından ödendiğini ifade eder. Malların taşıyıcıya aktarılmasından sonra mallarla ilgili kayıp ve hasar riski, ayrıca bu teslim işleminden sonra meydana gelebilecek olayların yarattığı bütün ek masraflar satıcıdan alıcının üzerine geçer.

Uluslararası Ticaret Odası (International Chamber of Commerce-ICC) tarafından yayım- lanan “Incoterms–2010”, uluslararası ticaret hareketlerinde anlaşmazlıkları, uyuşmazlıkları ve hukuksal ihtilafları ortadan kaldırmak ve böylece alıcı ile satıcının gereksiz yere para ve zaman kaybını önlemek amacıyla alım-satım işlemlerine bazı kurallar getirmiş ve bu düzenlemeleri ilk kez 1936’da “Incoterms” adıyla yürürlüğe koymuştur.

Incoterms 2010’da teslim şekilleri 13’den 11’e düşürülmüştür. Dört teslim şekli yürürlükten kaldırılmış, buna karşılık iki yeni teslim şekli oluşturulmuştur. Yeni teslim şekilleri DAP (Yerinede Teslim - Delivered At Place) ve DAT (Terminalde Teslim - Delivered At Terminal)’dır.

Gemi doğrultusunda masrafsız teslim terimi, belirlenen yükleme limanında malların gemi doğrultusunda rıhtıma ya da mavnaya yerleştirilmesiyle satıcının teslim yükümlülüğünün yerine getirildiği anlamına gelir. Kısaca satıcı malları geminin yanına kadar getirmekle sorumludur. Bu durumda, bu andan itibaren mallara ilişkin herhangi bir kayıp ya da hasarın bütün masraf ve riskleri alıcıya aittir. Bu andan itibaren malla ilgili bütün masraflar ve navlun alıcı tarafından karşılanır. Bu teslim şeklinde ihracat ile ilgili tüm belgeler alıcı tarafından hazırlanır. Gümrük işlemleri de alıcı tarafından yapılır.

FAS terimi, malların ihraç işlemlerinin alıcı tarafından tamamlanmasını öngörür. Alıcının bu tür işlemleri doğrudan doğruya ya da aracı kullanarak dolaylı biçimde tamamlanmasının mümkün olmadığı durumlarda bu terim kullanılmamalıdır. Ayrıca bu terim, yalnızca deniz ya da iç su taşımacılığında kullanabilir.

İhracat konusu malları belirtilen tarihte ya da öngörülen süre içerisinde, belirlenen bir limanda alıcı tarafından belirlenen bir yükleme yerinde ve söz konusu limanda geçerli olan uygulamalar çerçevesinde, geminin bordasında teslim eder.

Malları ve faturayı ya da ona eşdeğer bir elektronik mesajı satış sözleşmesi uyarınca sağlamak, yine sözleşme tarafından gerekli görülen başka herhangi bir belgeyi hazır bulundurur. Alıcının talebi üzerine ve onun risk ve masraf alanına girmek üzere, kendisine, malların ihracı için gerekli herhangi bir izni ya da yetkiyi almada yardımcı olma yükümlülüğü vardır.

Taşıma ücreti ödenmiş olarak teslim terimi, malların belirlenen varış yerine taşınmasında navlunun satıcı tarafından ödendiğini ifade eder. Malların taşıyıcıya aktarılmasından sonra mallarla ilgili kayıp ve hasar riski, ayrıca bu teslim işleminden sonra meydana gelebilecek olayların yarattığı bütün ek masraflar satıcıdan alıcının üzerine geçer.

Taşıyıcı, bir taşıma sözleşmesi çerçevesinde malların demiryolu, karayolu, denizyolu, havayolu, nehir ya da bunlardan bazılarının bir arada kullanılmasıyla taşınması işlemini bizzat üzerine alan ya da bunu sağlama taahhüdünde bulunan herhangi bir şahsı tanımlar. Eğer malların belirlenen varış yerine ulaştırılması için birbiri ardına taşıyıcılar kullanılıyorsa, malların bunlardan ilk taşıyıcıya aktarılmasıyla birlikte risk de devredilmiş olur. CPT terimi, malların gümrük çıkış işlemlerinin satıcı tarafından tamamlanmasını öngörür. Bu terim, çok vasıtalı olanlar da dâhil her tür taşımacılıkta kullanabilir.

11 adet teslim şekiline yer verilmiştir. Bu teslim şekilleri, Ticari İşletmede Teslim (EXW), Taşıyıcıya Teslim (FCA),Gemi Doğrultusunda Teslim (FAS), Gemi Bordasında Teslim (FOB), Mal Bedeli veyaNavlun (CFR), Mal Bedeli, Sigorta ve (CIF), Taşıma Ücreti Ödenmiş Olarak Teslim(CPT), Taşıma Ücreti ve Sigorta Ödenmiş Olarak Teslim (CIP), DAP Yerinede Teslim(DAP), Terminalde Teslim (DAT) ve Gümrük Resmi Ödenmiş Olarak Teslim (DDP)

İlk kez 1936’da “Incoterms” adıyla yürürlüğe koymuştur

CFR-Cost and Freight Mal Bedeli ve Navlun Ödenmiş Olarak
CIF-Cost, İnsurance And Freight Mal Bedeli, Sigorta ve Navlun Ödenmiş Olarak
FAS-Free Alongside Ship Geminin Yanına Teslim
FOB-Free On Board Gemiye Yükleyerek Teslim

CIF ve CIP şartlarında, alıcı, satıcının minimum kapsamlı bir sigorta yapmakla yükümlü olduğunun bilincinde olmalıdır.

DDU, DES, DEQ ve DAF terimleri çıkarılarak; DAT ve DAP terimleri eklenmiştir.

CIP-Carriage and Insured Paid To Navlun ve Sigorta Ödenmiş
CPT-Carriage Paid To Navlun Ödenmiş
DAP-Delivered At Place (Yeni) Belirtilen Noktada Teslim
DAT-Delivered At Terminal (Yeni) Terminalde Teslim
DDP-Delivered Duty Paid Gümrük Vergileri Ödenmiş Olarak
EXW-Ex Works Fabrikada Teslim
FCA-Free Carrier Taşıma Vasıtasının Yanında Teslim

Mal bedeli ve navlun (CFR) teslim şeklinde, satıcı tüm masraf ve riskleri üstlenerek malları yükleneceği limana kadar getirir.

Taşıma ücreti ödenmiş olarak teslim terimi (CPT), malların belirlenen varış yerine taşınmasında navlunun satıcı tarafından ödendiğini ifade eder.

Terminalde teslim kuralı (DAT),
satıcının malları belirlenen varma
yerinde veya limanında belirlenen
terminalde gelen taşıma
aracından boşaltılmış bir şekilde
alıcının tasarrufuna bırakmakla
malları teslim ettiğini ifade eder.