DIŞ TİCARET İŞLEMLERİ VE BELGELERİ - Deneme Sınavı - 6

Güvence Fonksiyonu: Tarafların mal bedelini alması, taahhüt edilen malın sözleşmedekine uygun olması gibi, dış ticarette risk oluşturabilecek unsurlarda güven veren bir mekanizmadır.

Dispozisyon Fonksiyonu: Taşıma belgeleri ile ilgili bir fonksiyon olan dispozisyon kavramı malı gönderen tarafa, teslimat yerinin değiştirilmesi, malın geri getirilmesi, nakliye işleminin durdurulması, malın alıcıdan başkasına teslimini istemek gibi haklar elde etmesine yardımcı olur.

Fatura kapsamı dâhilinde malların cins ve türlerini, çeşitli ağırlıktaki kaplara konulması halinde, her kapta bulunan malların miktarını göstermek için düzenlenir. Çeki listesi fatura ile birlikte ihracatçı firma veya malı gönderen tarafından veya beyan sahibi tarafından hazırlanabilir. Genellikle dökme mallar için hazırlanmaktadır.

A.TR belgesi, serbest bölgelerden AB ülkelerine malların gönderilmesi durumunda düzenlenmektedir. Türkiye veya AB ülkelerinde serbest dolaşımda bulunan eşyanın anlaşmalar uyarınca tercihli rejimden yararlanabilmesini sağlamak üzere, gümrük idaresince ya da bu idare tarafından yetki verilmiş kişi ve kuruluşlarca düzenlenip gümrük idaresince vize edilen belgedir. Diğer belgeler taşıma belgeleridir.

Ürünün teşhis edilmesini sağlamak üzere gerekli tüm ayrıntıları taşıyan şahadetnamede şu bilgilerin bulunması zorunludur:

Koşer Belgesi: Musevilik inanışının hâkim olduğu yerlere yapılan ihracat işlemlerinde, ithalatçıların talep etmiş olduğu, gerekli özenin gösterildiğini ortaya koyan sertifikalardır. Bazı Musevi bölgelerinde, hayvansal ürünlerin yanı sıra elektrikli eşya, temizlik ve tekstil ürünlerinde de Koşer Sertifikası talep edilmektedir.

Helal belgesi: Müslüman ülkelere veya Müslüman nüfusun yoğunlukta olduğu yerlere yapılan, özellikle et ve türevlerinden oluşan hayvansal nitelikli ürünlerin, İslami kurallara uygun olarak hazırlandığını gösteren sertifikalardır.

Dış ticareti düzenleyen devlet kurumlarında hızlı ve doğru bilişim teknolojileri kullanarak malların dolaşım süresini azaltacak, zamanın etkin bir şekilde kullanılmasına ve maliyetlerin düşmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca yasal prosedürlerin çok daha hızlı bir şekilde tamamlanmasına yardımcı olarak ekonomik performansa ciddi katkılar sağlayacaktır.

E-belge kullanımı ile;

İhracat işlemlerini yapabilmek için öncelikli olarak ihracatçı sıfatı elde edilmelidir. İhracatçı olabilmek için;

Direkt (Dolaysız) İhracat; bu ihracat türünde ihracatçı işletme hiçbir aracı kullanmaksızın ihracat işlemlerini gerçekleştirmektedir. Bu sayede yaptığı ihracat işlemlerinde daha çok kontrol sahibi olabilmektedir. Karlılıkların daha yüksek olması, pazarlama faaliyetlerini kontrol etme isteği gibi nedenlerle dolaysız ihracat tercih edilmektedir. Ancak, riskinin yüksek oluşu, özel örgütlenme gerektirmesinden dolayı maliyetleri yükseltmesi gibi dezavantajları da vardır.

Konsinye ihracat, dış pazarlara yeni giren işletmelerin, reklam maksatlı ve piyasada tanınıp tutunabilmesi için, müşteriye satışı halinde kesin ihracatının yapılmasını öngören şartlı ihracat sözleşmeleri bu kapsamda yer almaktadır. Konsinye ihracat başvuruları da kesin satışı daha sonra yapılmak üzere dış alıcılara, komisyonculara, şube ve temsilciliklere mal gönderilmesi şeklinde yapılan ihracat biçimidir.

İhracat yaparak işletmeler;

• Satış ve karlarını artırırlar,
• Dünya piyasalarından pay alırlar,
• İç pazara olan bağımlılıklarını azaltarak daha rekabetçi hale gelirler,
• Talep dalgalanmalarını daha çok kontrol altına alabilirler,
• Yurt içi pazarlar için olan fazla üretim kapasitelerini satma şansı elde ederler,
• Rekabet güçlerini arttırırlar,
• Faaliyet gösterdikleri ülkelerin cari açıklarının kapanmasına yardımcı olurlar,
• Teknolojik bilgi transferi elde etme imkanı bulabilirler

Direkt (Dolaysız) İhracat; bu ihracat türünde ihracatçı işletme hiçbir aracı kullanmaksızın ihracat işlemlerini gerçekleştirmektedir. Bu sayede yaptığı ihracat işlemlerinde daha çok kontrol sahibi olabilmektedir. Karlılıkların daha yüksek olması, pazarlama faaliyetlerini kontrol etme isteği gibi nedenlerle dolaysız ihracat tercih edilmektedir. Ancak, riskinin yüksek oluşu, özel örgütlenme gerektirmesinden dolayı maliyetleri yükseltmesi gibi dezavantajları da vardır.

Dolaylı ihracatta ihracatçı işletme ihracat işlemlerini kendisinden bağımsız aracı bir işletme vasıtası ile gerçekleştirmektedir. Dış ticarette aracıların ortaya çıkmasına sebep olan ihracat türü dolaylı ihracattır. Pazar bilgisinin olmaması veya az olması, ihracat prosedürlerini bilmeme, nitelikli eleman eksikliği, riski üstlenmek istememe gibi sebeplerle dolaylı ihracata başvurulur. Bu ihracat türünde risk üstlenilmezken kârlar göreceli olarak daha düşüktür ve pazarlama faaliyetleri üzeninde yeterli kontrol yoktur.

İhracatçı olabilmek için;

• Gerçek veya tüzel kişi olmak,
• İhracatçı birliklerine üye olmak,
• Vergi mükellefi olma koşullarını sağlamak ve mükellef kaydı oluşturmak,
• İlgili kaydı ve ihracat yapacak olan şirketin bilgilerini ihracat işleminin yapılacağı gümrüğe ibraz etmek gerekmektedir.

Kayda bağlı ihracat, belirli malların ihracat edilmesi kotalardan dolayı sınırlandırılmış veya bazı özel durumlarda iç piyasaların ihraç malına olan talebi artmış olabilir. Bu gibi durumlarda, idarece ihracat edilen malların kaydının tutulması istenmektedir. İhraç edilmesi kayda tabi olan bu malların belirlenmesi, müsteşarlık vasıtasıyla yayınlanan tebliğler vasıtasıyla olmaktadır.

İhracatı kayda bağlı mallar listesi kapsamındaki ihracat türünde, öncelikli olarak güm- rük beyannameleri, İhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliğince kayda alınmalıdır. Bu beyannamelerin gümrük idarelerine verilme süresi 30 gündür. Ülkemizin ihraç ettiği mallara miktar kısıtlaması yapan ülkelere yapılan kısıtlama kapsamındaki malların ihraçlarına ait kayıt meşruhatının düşülmesi ve gümrük beyannamelerinin gümrük dairelerine sunulması Ticaret Bakanlığınca 30 günden daha fazla ya da daha az olarak belirlenebilir.