DIŞ POLİTİKA ANALİZİ

Rol teorisi, devlet ile sistem arasındaki karşılıklı etkileşimi anlamaya ve açıklamaya çalışmaktadır. Genel anlamıyla, ulusal rol teorisi dış politika yapıcılarının ülkelerinin uluslararası sistemdeki konumuna ilişkin kendi algıları, düşünceleri olarak ifade edilen kavram aşağıdakilerden hangisidir?

Bir ülkenin çekim gücüyle istediğini alması olarak tanımlanabilen ve bir ülkenin kendi istediği şeyi başkalarının da istemesini sağlamaya yarayan güç olarak nitelendirilen kavram yumuşak güçtür.

İki demokrasinin birbiriyle çatışma veya savaşa girme olasılığının çok düşük olduğunu savunan ve demokrasilerin barışçıl çatışma çözümünü dış politika karar süreçlerinde kullandığını savunan görüş demokratik barış teorisidir.

A, B, D ve E şıklarındaki bilgiler birebir olarak kitapta geçmektedir. C şıkkındaki bilgiler ise bir devletin gücünü belirlerken kullanılan ölçütlerden biri değildir.

Bir devletin gücünün belirlenmesinde çeşitli unsurlar dikkate alınır.Yukarıda sıralanan öncüllerden hepsi bu kapsamdadır.Doğru Yanıt:E

Gücün tanımlanmasında bazı unsurlar objektif, somut ve ölçülebilir olsa da (örneğin, askerî güç, ekonomik güç, doğal kaynaklar, demografik özellikler, coğrafi yapı), bazı unsurlar (örneğin, tarih ve kültür) subjektif özellikler ve soyut kavramlar içerebilir.Doğru Yanıt:B

Devletlerin dış politika davranışları ve kapasiteleri arasındaki ilişki her zaman doğru orantılı olmamaktadır. Herhangi bir devletin geniş coğrafyasının ve büyük nüfusunun olması bu devletin büyük güç olacağı anlamına gelmez,ancak yardımcı ölçüt olabilir.Hindistan ve ABD arasındaki kıyaslama buna örnek olarak gösterilebilir.Doğru Yanıt:C

Kesin bir tasnif olmasa da ülkeler bazı tasniflere tabi tutulmaktadır.Orta büyüklükte güç tasnifinde yer alan ülkelerden birisi de İsveçtir.Seçeneklerdeki diğer ülkeler bölgesel güce örnek gösterilebilir.Doğru Yanıt:D

Bölgesel güç olan devletler kaynaklarını bulundukları bölgede söz sahibi olmak için kullanırlar.Türkiye gibi Brezilya, İran, Endonezya, Nijerya, Güney Afrika da kendi bölgelerinde etkili olmak üzere dış politika yürütmektedirler.Doğru Yanıt:B

A kişisinin sözü ettiği ülke orta büyüklükte güç olarak isimlendirilen bir ülke olmalıdır.B kişisinin söz ettiği ülke ise bölgesel güç olarak isimlendirilen bir ülke olmalıdır.Seçeneklere baktığımızda en uygun seçenek E'dir.Doğru Cevap:E

Küçük ülkelerin dış politika kararları bağımlı bulundukları unsurlara bağlı olarak kısıtlanmıştır.Öncülde belirtilen üç durumda küçük ülkenin bu bağlamda uygulayabileceği opsiyonlar arasında yer almaktadır.Doğru Cevap:E

Yumuşak güç kavramı,askeri ve ekomomik güce göre daha soyuttur.Diğer devletlere zorla bir dış politika kararı uygulatmaktansa bunu istemelerini sağlamak hedeftir. Bu bağlamda, askerî ve ekonomik gücün kullanımı sonucunda belirgin ve maddi dış politika uygulamaları zorla diğer ülkeler üzerinde oluşturulabilir. Fakat yumuşak gücün uygulanması sonucunda maddi olmayan sonuçlar ortaya çıkabilir.Doğru Yanıt:C

Yumuşak gücü süper güç ve büyük güç olan ülkeler gibi orta ve küçük güç olan ülkeler de kullanabilir. Amaç devletlerin ortak değerler etrafında birleşmesi olduğu için hedefe yönelik çeşitli ortaklıklar oluşturulabilir.Doğru Yanıt:D

Sistemdeki kutup sayısı artarsa bu durum hem devletlerin birbirine yakın güç sahibi olması nedeniyle çatışmayı artırabilir hem de sistem içinde dış politika kararlarındaki belirsizliği çoğaltır. Bu nedenle çok kutuplu düzende oluşturulmuş ittifaklar ve güç ilişkileri iki kutuplu düzene kıyasla zayıftırlar.Doğru Cevap:E

Bir devletin askerî gücünün belirlenmesinde devlete ait asker sayısı, sahip olduğu tank, helikopter, savaş uçağı, füze, donanma büyüklüğü ve buna benzer askerî mühimmat değerlendirilmektedir. Bu maddi unsurların yanında orduya ayrılan bütçe ve askerî harcamalar da bir ülkenin askerî gücünün belirlenmesinde kullanılmaktadır.

Demografik yapı ülkenin nüfusunun genişliği, nüfus içerisindeki genç ve yaşlı oranları, nüfusun eğitim seviyesi, etnik yapı, gelir dağılımı ve benzeri faktörleri içermektedir.

Coğrafi konum özünde statik olan ve değişmeyen özellikler taşır. Bir ülkenin ada veya kıta devleti olup olmadığı veya denizlere çıkışı olup olmadığı önemli ve değişmeyen bir özelliktir. Diğer şıklar ise zaman içinde değişim gösterebilir.

Gücün tanımlanmasında bazı unsurlar objektif, somut ve ölçülebilir olsa da (örneğin, askerî güç, ekonomik güç, doğal kaynaklar, demografik özellikler, coğrafi yapı), bazı unsurlar (örneğin, tarih ve kültür) subjektif özellikler ve soyut kavramlar içerebilir. Bu nedenle her bir kriter birbirinden bağımsız bir şekilde değerlendirildikten sonra birleştirilerek bir devlete ait güç tanımlanabilir. Fakat bu gücün seviyesi yapılan değerlendirmelere bağlı olarak birbirinden farklı sonuçlar verebilir.

Süper güçlere kıyasla orta büyüklükteki güçler yüksek askerî gücünü ortaya çıkarmaktan çok, siyasi etki güçlerini kullanan ülkelerdir (örneğin, Kanada, Norveç, İsveç, Hollanda). Birçok çalışmaya göre ise ABD süper güç olarak nitelendirilmiştir.

Bölgesel güç olan devletler kaynaklarını bulundukları bölgede söz sahibi olmak için kullanırlar. Türkiye gibi Brezilya, İran, Endonezya, Nijerya, Güney Afrika da kendi bölgelerinde etkili olmak üzere dış politika yürütmektedirler.