DIŞ POLİTİKA ANALİZİ

Deneysel yöntem herhangi bir konunun sebep-sonuç ilişkisi içerisinde incelenebilecek en etkin araştırma yöntemidir.

Dış politika analizinin ilk dönemlerde yapılan tanımlamalarında özellikle bir devletin gücünü ve güvenliğini nasıl artıracağına öncelik verilmiştir. Özellikle bir ülkenin savaş ve çatışma gibi bekasını doğrudan etkileyecek konularda nasıl davranması gerektiği çalışılmıştır.

Liderlerin ve grupların ötesinde günümüzde devletler arası ilişkilerde farklı aktörler de oyuna dahil olmuştur.

Uluslararası ilişkiler içerisinde analiz seviyesi, yapılan değerlendirmelerin hangi seviyede ve hangi değişkenlere bakılarak yapılacağını tanımlamaktadır. Analiz seviyesi araştırılan konuyu kavrayabilmek, açıklayabilmek ve yorumlayabilmek için önemli araçlardan biridir.

Birey seviyesinde analiz bireylerin algıları, seçimleri, davranışları ve hareketleriyle ilgilenir. Büyük liderler tarihin gidişatına yön vermiştir ve bu nedenle birçok açıdan incelenmeleri önemli olayların aydınlanmasında ve anlaşılmasında gereklidir.

Devlet seviyesindeki analiz sadece devletle alakalı değil (örneğin, askerî güç, ekonomik kriterler, siyasi yapı), devlet seviyesinde incelenebilecek birimlerin araştırılmasını da içermektedir. Bahsedilen ikinci grup içerisinde kamuoyu başta olmak üzere, çıkar grupları, siyasi organizasyonlar, kamu kurum ve kuruluşları yer almaktadır.

Sistem seviyesinde analiz devlet üstü ve küresel düzeni içeren bir yaklaşımdır. Hâliyle, sistem seviyesinde bazı olayların (örneğin, terörizm, küresel ısınma, sistemdeki güç dağılımı) küresel seviyede incelenmesi gerekmektedir. Bu seviye, devletler arası seviye olarak da nitelendirilebilmektedir.

Siyaset bilimi disiplininde yer alan çalışmalar ilk etapta ABD’deki akademisyenler tarafından yapılmıştır.

Snyder, Bruck, ve Sapin’in 1954 senesinde yayımladığı çalışma ulus-devlet altı analiz seviyesinin kullanılmasını savunmuştur. Bu çalışma dış politika analizinin farklı boyutlardan incelenmesine öncülük eden bir eserdir.

Dış politika analizinin Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler disiplinine en önemli katkısı devlet davranışı olarak ortaya çıkan dış politikanın temel karar vericiler arasındaki teorik geçişleri sağlamasıdır. Burada dört farklı değerden bahsedebiliriz: Öncelikle, farklı analiz seviyelerindeki yaklaşımıyla anlamlı yorumların yapılabileceği sonuçlar ortaya çıkarabilmektedir. İkinci temel katkı ise uluslararası politika çalışmalarında daha geniş ve genellenebilir bir açıklama yapma fırsatı doğurması sayılabilir. Üçüncü olarak, devlet davranışlarının doğal genellemelerinin tanımının daha ötesine giderek daha tatmin edici açıklamalar sunar. Son olarak da, dış politika analizi, siyaset biliminin birçok alt disiplini arasında bir köprü görevi görür.

Dış politika analizi içerisinde kullanıldığı hâliyle içerik analizi, yazıya geçirilmiş ya da kaydedilmiş konuşmaların sistematik ve objektif olarak çalışılmasıyla, siyasi aktörlerin kişiliklerinin ve bireysel özelliklerinin anlaşılmasında kullanılan bir araştırma tekniği olarak tanımlanabilir.