DIŞ POLİTİKA ANALİZİ - Deneme Sınavı - 5

Başbakan Necmettin Erbakan görevde olduğu bir yıl boyunca Türkiye için özellikle Müslüman ülkeler ile ilişkiler gayesiyle yeni alternatifler aramaya koyulmuş ve Türk dış politikasına ilginç ve çok tartışmalı bir yön vermeye çalışmıştır.

Yumuşak gücü süper güç ve büyük güç olan ülkeler gibi orta ve küçük güç olan ülkeler de kullanabilir. Amaç devletlerin ortak değerler etrafında birleşmesi olduğu için hedefe yönelik çeşitli ortaklıklar oluşturulabilir.

Recep Tayyip Erdoğan, partisi Kasım 2002’de iktidara geldiğinden beri, Türkiye’nin dış politikasında çok önemli etkiler bırakmıştır. Erdoğan, Filistin politikası üzerinden İsrail ile açıkça çatışmış, nükleer enerji programı sebebiyle İran’a daha fazla yaptırım için (Brezilya ile birlikte) Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin geri kalan üyelerine karşı gelmiş, ve 2003 Irak savaşı sonrasında Türkiye’yi yönetmiştir.

Lider özellikleri analizi yöntemine göre, liderlerin kişilikleri ve liderlik stilleri yedi özelliği üzerinde yoğunlaşır: liderin olayları kontrol etme yeteneğine olan inancı (belief in ability to control events), kavramsal derinlik (conceptual complexity), liderin güç ihtiyacı (need for power), diğerlerine karşı duyulan güvensizlik derecesi (distrust of others), liderin kendi grubuna karşı ön yargısı (in-group bias), özgüven (selfconfidence) ve görev yönelimidir (task orientation).

Kardak/Imia krizinin yaşandığı 1996 yılında Tansu Çiller Başbakandır.

İstanbul’da doğan Çiller ve İngilizce eğitim veren seçkin okullarda eğitim aldıktan sonra Amerika Birleşik Devletleri’nde yüksek lisans ve doktora eğitimini tamamlamıştır. Daha sonra, Çiller Boğaziçi Üniversitesi Ekonomi bölümünde öğretim görevlisi olarak çalışmıştır ve siyasete bir teknokrat olarak Doğru Yol Partisi’nde girmiştir.

Uluslararası kutuplaşma düşük ise devletin dış çıkarlarına iç çıkarlarından daha fazla önem vereceği öngörülmüştür. Aynı şekilde, bir devletin diğer devletlere kıyasla hassaslığı artıkça, bu devletin dış politikaya iç politikadan daha fazla önem vereceği düşünülmektedir.

1999 yılında Türkiye’de ve Yunanistan’da meydana gelen iki deprem Türk-Yunan ilişkilerinin yumuşama sürecine girmesine vesile oldu. Öyle ki, depremlerin ardından belki de ilk kez Türk ve Yunan halkları “diğer”ini tarihsel tecrübelerden, tarihe dayalı söylemlerden ziyade o günkü şartlarda ve deprem ertesinde hayatta kalma çabası verirken gördü.

Türk ve Yunan dış işleri bakanlarının Türk-Yunan ilişkilerini iyileştirme kararlılıkları ve yakın dostlukları yeni bir dönemin başladığını teyit etti. İsmail Cem’in, ve mevkiidaşı Yorgo Papandreou’nun, Türk-Yunan ilişkilerinin yumuşama sürecine olan katkıları su götürmez bir gerçektir.

Günümüz operasyonel kod analizi, fiillerin amacı, zamanı, hedefi (nesne) üzerine kurulu olan sistematik ve sayısal bir yöntem olan VICS (Verbs in Context System) ile yapılmaktadır. VICS ile kişinin genel (kamuoyu önünde: konuşmaları, bildirileri, röportajları ve basın toplantıları) veya özel (günlükleri ve mektupları gibi) açıklamalarındaki kelimelere odaklanarak operasyonel kod analizi gerçekleştirilmektedir.

İki kutuplu bir sistem çok kutuplu bir sisteme kıyasla daha istikrarlıdır. Eğer sistemdeki kutup sayısı artarsa bu durum hem devletlerin birbirine yakın güç sahibi olması nedeniyle çatışmayı artırabilir hem de sistem içinde dış politika kararlarındaki belirsizliği çoğaltır. Bu nedenle çok kutuplu düzende oluşturulmuş ittifaklar ve güç ilişkileri iki kutuplu düzene kıyasla zayıftırlar. Ayrıca, iki kutuplu bir düzende süper güçler statükoyu korumaya isteklidirler ve gelişmeler üzerinde daha fazla sorumluluk taşırlar.

Operasyonel kod analizi de liderlerin kullandıkları kelimelerin kendilerine ayna tuttuğunu varsaymaktadır. Çağdaş operasyonel kod analizinde, “operasyonel kod” felsefi ve araçsal (instrumental) inançlardan ibaret olan bir inanç sistemine karşılık gelir.

2008 finansal krizi sosyal ve siyasi birçok sonuç doğurmuştur. ABD gibi Avurpa'yı da derinden sarsan kriz; Yunanistan, İtalya, İrlanda, İspanya, ve Portekiz’de hükümetleri yerinden etmiş, işsizliği büyük oranda artırmış, bu ülkelere ait uluslararası kredi değerlerini düşürmüş ve dolayısıyla bu ülkelerin dış politika kararlarını ve önceliklerini derinden etkilemiştir. Fransa'nın krizi nispeten daha az hasarla atlattığı söylenebilir.

Doğal kaynaklar bir ülkeye ait en önemli kapasite kriterleri arasında yer almaktadır. Günümüz dünyasında; doğal gaz, petrol gibi enerji kaynakları ya da ormanlar havzaları, su gibi kaynaklar ülkelerin dış politika süreçlerine katılacak kadar değerlidir.

Nüfusun etnik gruplara bağlı olarak dağılımı da ülkenin iç dinamikleri konusunda başka ülkelerin bilgi alması ve politika yürütmelerinde etkili olabilir. Bu etnik grupların dağılımı diğer şıklardan daha etkili bir bilgi kaynağı olacaktır.

Türkiye, İran, İspanya, Mısır gibi ülkeler önemli denizlere ve okyanuslara açılma imkanına sahip jeopolitik değeri çok yüksek olan ülkelerdir.

Bürokratik organizasyon

Liderlerin hazırlıksız yaptıkları açıklamaların içerik analizine dayanır

Margaret Hermann

Liderin aldığı eğitim