DIŞ POLİTİKA ANALİZİ - Deneme Sınavı - 18

Groupthink, en basit hâliyle, grup içi karar alma süreçlerinin olumsuz yönleri olarak tanımlanabilir.

Groupthink, en basit hâliyle, grup içi karar alma süreçlerinin olumsuz yönleri olarak tanımlanabilir. Groupthink, grupların sonuçları yeterince değerlendirilmeden, grup üyelerinin diğer üyelerin destek verdiklerini düşünerek yanlış karar alma sürecine meyilli olmalarını savunur. Bu kavram Irving Janis tarafından öne sürülmüştür.

Resmî yaklaşımda, hiyerarşik bir yapı ve bir komuta zinciri vardır. Her danışman kendi uzmanlık alanıyla ilgili ve çalıştığı birimin yetki alanına giren konularda elde ettiği bilgileri lidere sunar

Rekabetçi düzende hiyerarşik olmayan bir yapı korunmaktadır. Bu yapı karar birimleri arasında bilgi alışverişini ve çatışmayı artırmaktadır. Lider önderliğinde otoritede üst üste gelen görev dağılımı nedeniyle, karara dahil olabilecek birimler arası çatışma ve rekabet oluşturulması hedeflenmektedir.

Bazı liderler rekabetçi ve çatışmacı bir ortam olmadan farklı bakış açılarından yararlanmak ister. Bunun yanında resmî yaklaşımdaki gibi hiyerarşik bir yapıdan ve bilgi çarpıtmalarından uzak durmayı hedefler. Danışmanların birbirleriyle fikir alışverişinde bulunarak bir takım ruhu içerisinde ortak kararlara varmasını ister.

Devleti her biri kendi özellikleri ve uzmanlıkları olan dolayısıyla farklı tercih ve algılara sahip olan kurum ve birimlerin toplamı olarak gören örgütsel süreç modelidir. Bu nedenle yanıt E şıkkıdır.

Rasyonel politika modelinde, devlet bütün kurumlarıyla, birimleriyle eş güdümlü olarak ulusal çıkara hizmet eder. Bu modelde tek bir birimin rasyonel bir aktör olarak dış politika kararlarını verdiği varsayımı vardır. Bu nedenle yanı C şıkkıdır.

Bireysel farklılıklara ve önceliklere rağmen eğer bireyler grubu değerli buluyorlarsa ve çatışmanın sonucunda ortaya çıkabilecek durumun sebep olabileceği olumsuzlukları görebiliyorlarsa, bu kişiler grup içi sorunların çözümünün de neler getirebileceğini tahmin edebilir. Grup içi uyumu sağlamak ve çatışmayı bastırmak üzere grup üyeleri önemli konularda mutabakatı seçebilir. Bu özünde groupthink düşüncesiyle uyuşan bir durumdur.

Bu modelde önemli nokta ise bireylerin birbirlerinden farklı bilgilere sahip oldukları ve farklı deneyim ve değerler taşıdıkları bilindiği ve bu durumun doğal olarak çatışmaya yol açabileceği görülmesine rağmen, bu farklılıklar grup içerisinde ortaya koyulmaz. Bu çeşitlilik bireylerin önerilerini ortaya koyarken daha duyarlı davranmalarına ve bazen de diğer grup üyelerinden gelen bilgi ve değerlendirmelere istinaden daha uyumlu davranmalarına sebep olabilir. Bu modelde bireylerin sahip oldukları farklılıkları grubun harmonisini bozmamak üzere tartışmaların dışında bırakmaları beklenir.

Koalisyon kararları iki farklı ayırt edici özelliğe sahiptir. Birincisi karar birimi içinde siyasi otoritenin net bir şekilde bölünmesidir. Hiçbir aktör veya grup kendi devlet kaynakları üzerinde vaatte bulunma yetkisine sahip değildir. Sürekli politika girişimi ise sadece karar birimi içerisindeki tüm aktörlerin desteği ile yürürlüğe girebilir. Karar birimi içerisindeki aktörler diğer aktörlerin girişimlerini engelleyebilirler. Bu engellemeler veto, iktidarın bitirilmesi tehdidi veya eylemlerinin engellenebilmesi için kaynak kesimi şeklinde yapılır

Liderler yalnız karar almazlar. Her liderin etrafında farklı gruplarda pek çok farklı bireyin bulunduğu bilinmektedir. Her ne kadar yönetim sistemleri (parlamenter sistem, başkanlık sistemi gibi) arasındaki farklar sebebiyle liderin etrafındaki insanların hem niteliği hem de niceliği değişse de özünde liderlerin tek başlarına karar aldıklarını düşünmek tamamen doğru değildir. Dolayısıyla karar alma sürecinde bir ya da birden fazla kişinin etkili olması, toplumdaki kurumların ve devletin yapısına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Bununla birlikte, karar alıcıların tek bir kişi ya da birden çok kişi olması, ülkelerin demokratik bir yapıya sahip olup olmamalarıyla doğrudan alakalı bir durum değildir. Genellikle liderlerin kişilikleri, bireysel kararları etkilediği gibi onların yönetimlerini nasıl şekillendirdikleri hakkında ipucu verir. Bazı liderler kendi seçimlerinin politikalarını şekillendirmesini tercih ederken, bazıları ortak kararlar ve farklı bakış açılarıyla sonuca ulaşmak isterler. Liderler, genellikle dış ilişkilerden hoşnut olduklarında ve bürokrasiye güvendiklerinde dışarıdan bilgiye ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle, nasıl suyun üzerinde buz dağının sadece görünen yüzü yer alıyorsa, danışmanlık sisteminin de sadece bir kısmı uzaktan anlaşılabilir. Bu bilgiler ışığında doğru yanıt B seçeneğinde verilmiştir.

Lider ve danışmanları bilgi ve tavsiye için devlet birimlerine ve buralarda çalışan bireylere bağlıdır ancak dış politika kararları ya lider ve çevresindeki danışmanları tarafından ya da politika yapıcı gruplar tarafından alınır. Son söz lidere, kabineye, bazen de parlamentoya aittir. Küçük gruplar dış politika kararlarının alınmasında önemli işlevlere sahiptir. İlk olarak bu gruplar bir danışma işlevi görürler. Danışmanlar, tamamlanmamış bilgileri işleyerek dış politika sorunlarını ortaya çıkarır ve bu soruna en iyi çözümün nasıl getirileceğini inceler. Bu sayede karar alıcı, konuyla alakalı pek çok konuyu gruba devrederek önemli bir yükten kurtulmuş olur ve zaman kazanabilir. Temel varsayım, grup çalışmasının bireysel çalışmaya göre daha verimli olacağı düşüncesidir. Daha verimli süreçten kasıt, kısıtlı olan vakit içerisinde görevlerin grup üyelerine dağıtılmasıyla bilginin düzenlenmesi ve lidere ihtiyacı olan ortamın sağlanmasıdır. Küçük grupların bir de komuta merkezi işlevi vardır. Grup üyeleri dış politikayı müşterek olarak belirler. Grup ilk olarak seçenekler geliştirir, sonra bu seçenekleri değerlendirir, değerlendirilen seçenekler arasındaki en uygun olanı belirler ve bir karara varır. En azından bu akılcı sürecin grup içerisinde takip edilmesi beklenir. Bu bilgilere göre doğru yanıt D seçeneğidir.

Groupthink, grupların sonuçları yeterince değerlendirilmeden, grup üyelerinin diğer üyelerin destek verdiklerini düşünerek yanlış karar alma sürecine meyilli olmalarını savunur. Bu kavram Irving Janis tarafından öne sürülmüştür. Buna göre doğru yanıt C seçeneğinde verilmiştir.

Groupthink’e ait özellikler şu şekilde sıralanabilir: Birinci olarak, grup üyelerinin kendilerini uyum için baskı altında hissetmeleri yer almaktadır. Her üyenin olumsuzluk yaratan kişi olmak istememesi nedeniyle genel baskı altında hissederek öne atılan kararı desteklemeye meyilli olurlar. Bu nedenle grup içerisinde etkisiz görülen karar veya plan çok az tartışılır ve değerlendirmeye alınmaz. İkinci unsur ise gruptaki herkesin hemfikir olduğu varsayımıdır. Bu özellik de grup içerisinde tartışılan herhangi bir fikrin daha fazla beğenildiği ve grup üyelerinin konu üzerinde ortak bir kanıya vardığı beklentisidir. Bu nedenle grubun daha
önce önemli olmadığını düşündüğü bir karar veya plan tekrar değerlendirilmez. Üçüncü önemli özellik ise grup içinde oluştuğu varsayılan uyum nedeniyle daha az sayıda alternatif durum ve kısıtlı bilgi değerlendirilebilir. Genellikle grupların
iki alternatif karar üzerine yoğunlaşması nedeniyle başka hiçbir alternatif opsiyonun önemsenmemesi söz konusudur. Bu nedenle de konuyla ilgili uzmanlardan
değerlendirilen opsiyonlarla ilgili kayıp ve kazanç hakkında bilgi alınmaz. Dördüncü özellik olarak, kısıtlı ahlaki sorgulamadan bahsedebiliriz. Burada, grubun aldığı kararın amaçları ve dayandığı temellerin yeterince sorgulanmadığı öne sürülmektedir. Neyin doğru ve yanlış olduğundan çok, grup üyeleri çoğunlukla kendi pozisyonlarını destekleyici bilgiye ve fikirlere ilgi gösterecekleri için ahlaki tartışmanın grup içerisinde yer almadığı savunulmuştur. Son olarak da grup içinde alınan kararlarda yenilmezlik varsayımı olduğudur. Grup, alınan kararın en doğru karar olduğu varsayımıyla olumsuz gelişmelerde kullanılabilecek B Planı üzerine çalışmaz. Bu nedenle de grup içerisinde yenilmezlik duygusu kuvvetlenir ve başka bir alternatifin kullanılabileceği hesaba katılmaz. Buna göre doğru cevap D seçeneğidir.

Liderlerin çevresindeki danışman, bürokrat ve çalışma arkadaşlarının dış politikanın şekillendirilesinde oynadıkları rol büyüktür. Bu yüzden liderler, bu kişileri uyumlu bir şekilde organize etmek zorundadır. Yapılan çalışmalar çeşitli organizasyonal düzenlerin kullanıldığını göstermektedir: Resmî, rekabetçi ve paylaşımcı yaklaşım. Buna göre doğru yanıt E seçeneğinde verilmiştir.

Dış politika kararlarında danışmanların rolü büyüktür. Lider, etrafındaki danışmanlarının sağladığı bilgi ve tavsiyelerle hareket eder. Bunun yanında devlet bürokrasisi de hem karar almada hem de bu kararların yürütülmesinde çok önemli bir role sahiptir. Devlet bürokrasinin incelenmesinde üç farklı model ortaya atılmıştır: Rasyonel politika modeli, örgütsel süreç modeli ve bürokratik siyaset modeli. Buna göre doğru yanıt C seçeneğinde verilmiştir.

Örgütsel süreç modeli, kişilerin ve organizasyonların rasyonel karar alma yetilerinin sınırlı olduğunun altını çizer. Bir anlamda üniter bir yapı olarak ne kişilerin ne de organizasyonların rasyonel davranamayacağını savunur. Buna göre doğru yanıt B seçeneğidir.

Grup iç çatışmaların dört farklı şekilde ortaya çıkabileceği savunulmuştur: Birinci durum kilitlenmedir,  ikinci durum ise yaygın çözümdür, üçüncü olarak altküme çözümünden bahsedebiliriz, son olarak ise entegre çözüm gelmektedir. Buna göre doğru yanıt D seçeneğinde verilmiştir.

Grup içi süreçleri anlamakta üç farklı modelden bahsedilebilir: Mutabakat Modeli’nin amacı grup içi anlaşmazlıkları önlemeye yöneliktir. Oy birliği (Oydaşma) Modeli ise grup içi çatışmanın çözümüne öncelik verir. Son olarak, Çoğulculuk Modeli’nden bahsedebiliriz. Buna göre doğru yanıt A seçeneğinde verilen "Çoğulculuk Modeli"dir.

Dış politikanın nihai yetkisi sadece baskın bir lider veya tek bir grup tarafından değil, üçüncü bir alternatif olarak politik özerk aktörlerin koalisyonu tarafından da belirlenebilir. Partilerin bir araya gelerek oluşturduğu koalisyon hükûmetlerinde güç dağılımı kadar liderlerin karar mekanizmaları üzerindeki etkisi kısıtlanabilmektedir. Koalisyonu kuran partiler arası sıkı bir çekişme ve müzakere sonucunda anlaşmaya varmaları hükûmet içerisinde güç dağılımını (hangi partinin hangi bakanlığı alacağı ve hangi görevden sorumlu olacağı gibi) belirlemektedir. Koalisyon karar mekanizması kurumsal çerçevede oldukça yaygın bir olgudur. Bunlar çok partili kabine ile oluşturulmuş meclis demokrasilerinin meydana getirilmesi ile oluşan eğilimlerdir. Koalisyon kararları iki farklı ayırt edici özelliğe sahiptir. Birincisi karar birimi içinde siyasi otoritenin net bir şekilde bölünmesidir. İkincisi ise aktörlerin seçimlerini etkileyecek şekilde karar merkezleri etrafında toplanmasıdır. Koalisyon ortakları her zaman dış politika konusunda fikir ayrılığında olmasalar da bazı anlaşmazlıklar farklı ulusal rol algılarının oluşmasına neden olmaktadır. Örneğin 1996-1997 yıllarında Türkiye’de yaşanan Refah Partisi ve Doğru Yol Partisi koalisyonunda, Refah Partisi Türkiye’ye İslam dünyasının lideri olma rolünü yüklemeye çalışırken, Doğru Yol Partisi, batı demokrasilerine yakın bir rol üstlenilmesini istiyordu. Parlamenter rejimlerde çok partili kabineler içerisinde koalisyon karar birimleri kabinenin kontrolünü sağlayan mutlak çoğunluğa sahip tek parti olduğu zamanlarda meydana gelir. Ufak bir ayrılık bile kabinenin düşmesine ve yeni bir seçim yapılmasına sebep olabilir. Bu bilgilere göre doğru cevap B seçeneğidir.