DIŞ POLİTİKA ANALİZİ - Deneme Sınavı - 13

Grupların bazı yan rolleri de vardır. İlk olarak bu gruplar, devletin ulusal çıkar doğrultusunda çalışan bir kurum olarak görülmesini sağlar. İkinci olarak, baskılar karşısında lidere manevi destekte bulunur. Üçüncü olarak, resmî olarak devlete bağlı olan gruplar, asıl kararların alındığı resmî olmayan kurumlar için bir sis perdesi görevi görürler. Bu sayede en üst derecede alınan kararlara ulaşma imkânı pek mümkün olmaz. Doğru cevap E seçeneğidir.

Groupthink ne pahasına olursa olsun uyumsuzluğu ve anlaşmazlığı ortadan kaldırmak üzere yürütülen psikolojik bir istek olarak tanımlanabilir. Genel olarak değerlendirildiğinde Groupthink sürecinin alınan kararın kalitesini düşüreceği savunulmuştur. Groupthink sürecinde bireyler, olumsuzluk yaratan kişi olmak istememesi nedeniyle genel baskı altında hissederek öne atılan kararı desteklemeye meyilli olurlar. Doğru cevap E seçeneğidir.

Groupthink’in sonuçları arasındaysa üç maddeden bahsedebiliriz. Birincisi, riskli değişimdir. Ilımlı fikirlere sahip olan kişiler, diğer grup üyelerinin aşırı fikirlere sahip olduğunu düşünerek gruba uyum sağlamak için karar üzerindeki pozisyonlarını değiştirirler. Bu nedenle de grup aşırı nitelendirilebilecek karar üzerinde anlaşmaya varabilir. Yapılan çalışmalar göstermiştir ki grup üyelerine tek tek alınan karar sorulsa, bu karar çoğunluk tarafından tercih edilmeyecektir. İkincisi, grup polarizasyonudur. Grup içi tartışmaların grup üyelerini aşırı poziyonlara sürüklediğini ve daha riskli nitelendirilebilecek kararların alındığı gösterilmiştir. Bu durumun tersi de bir konu üzerine tartışmayan grupların daha ılımlı kararlar aldığıdır. Son olarak da beyin fırtınasıdan (brainstorming) bahsedilebilir. Bu sonuç ise diğerlerine kıyasla en olumlu durumu temsil etmektedir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Liderlerin çevresindeki danışman, bürokrat ve çalışma arkadaşlarının dış politikanın şekillendirilesinde oynadıkları rol büyüktür. Bu yüzden liderler, bu kişileri uyumlu bir şekilde organize etmek zorundadır. Yapılan çalışmalar çeşitli organizasyonal düzenlerin kullanıldığını göstermektedir: Resmî, rekabetçi ve paylaşımcı yaklaşım. Doğru cevap E seçeneğidir

Resmî yaklaşımda, hiyerarşik bir yapı ve bir komuta zinciri vardır. Bu sistem bozulmayan bir hiyerarşik yapıya sahip olduğu için lider, elde ettiği bilginin eksik ya da çarpıtılmış olup olmadığından emin olamaz. Rekabetçi yaklaşımda lider, çok sayıda bilgi kanalına sahiptir. Bu şekilde farklı fikir ve yaklaşımların elde edilmesi hedeflenir. Bu yaklaşımda liderin danışmanları arasında bir çatışma ve rekabet ortamı yaratılmaya çalışılır. Ancak bu sistemde lider eksik, yanlı ve çarpıtılmış bilgilerin arasında kalabilir. Doğru cevap C seçeneğidir

s.51

Örgütsel süreç modeli ise devleti, her biri kendi özellikleri ve uzmanlıkları olan dolayısıyla farklı tercih ve algılara sahip olan kurum ve birimlerin toplamı olarak görür. Her birim, kendi standart çalışma prosedürlerine sahiptir. Bu birimler farklı sorunlarla karşılaştıklarında bu prosedürler üzerinde ince değişiklikler yaparak uyum sağlamaya çalışır. Doğru cevap B seçeneğidir.

Grup iç çatışmaların dört farklı şekilde ortaya çıkabileceği savunulmuştur: Birinci durum kilitlenmedir; İkinci durum yaygın çözüm; üçüncü durum alt küme çözümü ve son olarak ise entegre çözümden bahsetmek mümkündür. Seçenek yönetimi ise grup içi dinamiklerden biridir. Doğru cevap B seçeneğidir.

Grup içi süreçleri anlamakta üç farklı modelden bahsedilebilir: Mutabakat Modeli’nin amacı grup içi anlaşmazlıkları önlemeye yöneliktir. Oy birliği (Oydaşma) Modeli ise grup içi çatışmanın çözümüne öncelik verir. Son olarak, Çoğulculuk Modeli’nden bahsedebiliriz. Bu model grup içi çatışmanın kabul edilmesine çalışır. Doğru cevap A seçeneğidir.

Örneğin, Türk liderleri düşündüğümüzde Mustafa Kemal Atatürk başta olmak üzere İsmet İnönü, Adnan Menderes, Alparslan Türkeş, Süleyman Demirel, Bülent Ecevit, Turgut Özal, Necmettin Erbakan, ve Recep Tayyip Erdoğan gibi Türk dış politikasını belirlemiş ve Türkiye’nin en önemli siyasi konumlarında görev almış liderlerin değerlendirilmesi Türk dış politikasının anlaşılmasında büyük önem taşımaktadırlar. Birey seviyesindeki analizin iki temel parçası bulunmaktadır. Birincisi liderlerin bireysel özelliklerini tanımlamaya çalışır. Liderler kendi başlarına bir karar mekanizmasının tamamını oluşturmadıkları için, grup (yakın iş arkadaşları, danışmanlar ve yakın çevresindeki bireyler) ve bürokrasiye bağlı olarak geniş bir çatı altında karar vermektedirler. Bu çatı içerisinde grupların ve bürokrasinin (yani kurumların) liderler üzerindeki etkisi yer almaktadır.

Etnik yapı gibi devlete ait unsurlar arasında sayılabilecek ekonomik durum,
tarih, kültür ve siyasi yönetim de devlet seviyesinde incelenebilecek kriterler arasında
sayılmaktadır. Bu analiz seviyesinde devletin dış politikasını etkileyebilecek iç
özelliklerin anlaşılması yer almaktadır.

Dış politikanın özü gereği farklı seviyelerden bilgi alarak birbirleriyle kıyaslamalı bir şekilde en kuvvetli çıkarımın yapılabileceği yaklaşım takip edilmelidir. Nitekim, dış politika olaylarının tek boyutlu olduğu ve tek bir seviyede cereyan ettiğini savunmak da bu bağlamda pek tutarlı ve başarılı bir yaklaşım olmayacaktır. Sonuç olarak tek taraflı bir şekilde, dış politika analizi eksik olduğu kadar, yanlış yorumların da yapılmasına sebebiyet verebilir. Önemli olan farklı seviyelerdeki değişkenlerin, birbirleriyle etkileşim içerisinde, dış politikayı nasıl oluşturduğu ve bu politikaların nasıl uygulandığıdır.

Birey odaklı bakış açısı başta olmak üzere devlet altı unsurların dış politika yapımına nasıl katkıda bulunabileceğini gösteren çalışmalar literatürde 1950’lerden günümüze kadar uzanmaktadır.

Snyder ve ekibinin ortaya koyduğu yaklaşım daha çok süreci (process) ön plana alarak dış politikayla alakalı kararın nasıl alındığının belirlenmesine odaklanmıştır.

Dış politika analizi içerisinde kullanıldığı hâliyle içerik analizi, yazıya geçirilmiş ya da kaydedilmiş konuşmaların sistematik ve objektif olarak çalışılmasıyla, siyasi aktörlerin kişiliklerinin ve bireysel özelliklerinin anlaşılmasında kullanılan bir araştırma tekniği olarak tanımlanabilir.

Vaka analizinde olaylar, belirli koşulların değişkenleri nasıl etkilediklerini gözden geçirmek için en benzer ya da en farklı boyutları ile karşılaştırılmaktadır. Vaka analizi özellikle bir araştırma projesinin ilk basamaklarında, yani belirli bir olay ya da problemin hangi yönlerinin önemli olduğu, hangi kanıtların aranacağı, sonuçları açıklamada hangi faktörlerin rol oynayacağı net olmadığında kullanılmaktadır.

Simülasyonlar ise bilgisayar modellemelerinin çok fazla sayıda (örneğin, 10,000 kez) tekrar edilmesiyle karar alıcıların davranışlarının nasıl gelişeceğini öngörmeye çalışır.

Yakın dönem dış politika analizi Soğuk Savaş’ın bitiminden sonra ivme kazanmıştır. Soğuk Savaş dönemindeki iki kutuplu dünya ve neredeyse sıfır toplamlı rekabet olarak nitelendirilen iki gücün birbiriyle sürekli çatışması temel anlamda devlet ve sistem bağlı olmak üzere makro seviyedeki değişkenlerle ilgilenmiştir.

Yakın dönem dış politika analizi Soğuk Savaş’ın bitiminden sonra ivme kazanmıştır. Soğuk Savaş dönemindeki iki kutuplu dünya ve neredeyse sıfır toplamlı rekabet olarak nitelendirilen iki gücün birbiriyle sürekli çatışması temel anlamda devlet ve sistem bağlı olmak üzere makro seviyedeki değişkenlerle ilgilenmiştir. Temel aktörlerin çoğunlukla devlet olarak kabul edildiği Soğuk Savaş düzeni boyunca devlet altı unsurlar göz ardı edilmiş ve önemli olmadıkları kabul edilmiştir.

Dış politika analizinin özünde bir devlete ait dış politikanın anlaşılması ve açık- lanması yer almaktadır. Dış politika bir devletin kendi sınırları ötesindeki devlet- lerle yürüttüğü iletişimin tamamı olarak tanımlanabilir.