DIŞ POLİTİKA ANALİZİ - Deneme Sınavı - 12

Birey seviyesinde yapılan çalışmaların özünde liderin (devlet odaklı unsurla- rın ötesinde) dış politikayı oluşturduğu ve liderlerin kararlarının ve seçimlerinin olayları sürüklediği ve tarihe yön verdiği görüşü yatmaktadır. Dolayısıyla bu gö- rüş bireylerin her türlü özelliklerinin incelenmesinin ne kadar önemli olduğunu savunmaktadır. Bu özelliklerin altında liderlerin dünyayı nasıl algıladıkları yat- maktadır. Bu algıyı açıklayabilecek ve belirginleştirebilecek her öğenin incelen- mesi ise bu analizde ulaşılmaya çalışan ana hedeftir.

Devlet seviyesindeki analiz sadece devletle alakalı değil (örneğin, askerî güç, ekonomik kriterler, siyasi yapı), devlet seviyesinde incelenebilecek birimlerin araştırılmasını da içermektedir. Bahsedilen ikinci grup içerisinde kamuoyu başta olmak üzere, çıkar grupları, siyasi organizasyonlar, kamu kurum ve kuruluşları yer almaktadır. Bu grupların her biri farklı bir şekilde çalışmakta ve dolayısıyla da dış politika yapım sürecine farklı etkileri olmaktadır.

Sistem seviyesinde analiz devlet üstü ve küresel düzeni içeren bir yaklaşımdır. Hâliyle, sistem seviyesinde bazı olayların (örneğin, terörizm, küresel ısınma, sistem- deki güç dağılımı) küresel seviyede incelenmesi gerekmektedir. Bu seviye, devletler arası seviye olarak da nitelendirilebilmektedir.

Bir anlamda Snyder ve ekibinin ortaya koyduğu yaklaşım daha çok süreci (process) ön plana alarak dış politikayla alakalı kararın nasıl alındığının belirlenmesine odaklanmıştır. Öte yandan, dış politika çıktılarıyla ilgilenen yaklaşım ise süreçten çok sonuçta ortaya çıkmış olan durum üzerine odaklanarak onu yorumlamaya çalışmıştır. Bu nedenle, sü- rece odaklanarak hangi unsurların ve faktörlerin karar almayı etkilediği ve ona yön verdiğinin açıklanması Snyder ve ekibi için öncelik olmuştur.

Rasyonel seçim teorisinin prensiplerine uygun bir şekilde matematik odaklı bir modelleme aracı olarak oyun teorisi, siyaset bilimi, uluslararası ilişkiler, iktisat başta olmak üzere birçok disiplinde kullanılmaktadır. Oyun teorisinde amaç, birimlerin nasıl hareket edebileceklerini yaratılan modeller aracılığıyla öngörmek ve planlamaktır. Bu sayede, karar vericilerin nasıl bir yol takip ederek hangi kararları alabileceklerinin önceden belirlenebileceği varsayılmaktadır.

Dış politika analizinin Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler disiplinine en önemli katkısı devlet davranışı olarak ortaya çıkan dış politikanın temel karar vericiler arasındaki teorik geçişleri sağlamasıdır. Burada dört farklı değerden bahsedebi- liriz: Öncelikle, farklı analiz seviyelerindeki yaklaşımıyla anlamlı yorumların ya- pılabileceği sonuçlar ortaya çıkarabilmektedir. İkinci temel katkı ise uluslararası politika çalışmalarında daha geniş ve genellenebilir bir açıklama yapma fırsatı do- ğurması sayılabilir. Üçüncü olarak, devlet davranışlarının doğal genellemelerinin tanımının daha ötesine giderek daha tatmin edici açıklamalar sunar. Yani, sadece devlet odaklı bir bakış açısı değil bunun ötesine geçerek farklı seviyelerden farklı analizler yaparak ortaya konulacak çıkarımların tutarlılığını kuvvetlendirir. Son olarak da, dış politika analizi, siyaset biliminin birçok alt disiplini arasında bir köprü görevi görür.

Dış politika analizi içerisinde kullanıldığı hâliyle içerik analizi, yazıya geçiril- miş ya da kaydedilmiş konuşmaların sistematik ve objektif olarak çalışılmasıyla, siyasi aktörlerin kişiliklerinin ve bireysel özelliklerinin anlaşılmasında kullanılan bir araştırma tekniği olarak tanımlanabilir. İçerik analizi özellikle liderlik ana- lizi ve kişilik analizi çalışmalarında kullanılmaktadır

Vaka analizinde olaylar, belirli koşulların değişkenleri nasıl etkilediklerini gözden geçirmek için en benzer ya da en farklı boyutları ile karşılaştırılmaktadır. Vaka analizi özellikle bir araştırma projesinin ilk basamaklarında, yani belirli bir olay ya da problemin hangi yönlerinin önemli olduğu, hangi kanıtların aranacağı, sonuçları açıklamada hangi faktörlerin rol oynayacağı net olmadığında kullanıl- maktadır.

Deneysel yöntem herhangi bir konunun sebep-sonuç ilişkisi içerisinde incelenebi- lecek en etkin araştırma yöntemidir. Deneylerin sağladığı en önemli katkı ise tüm araştırma yöntemleri arasında nedensel müdahele açısında en yüksek güvenilirliği sağlamasıdır. Bunun sebebi, deneysel yöntemin kontrollü bir çevrede değişkenle- rin sistematik manipülasyona izin vermesidir.

Psikoloji anlayışının uluslararası ilişkilere girişi, Snyder, Bruck ve Sapin’in Dış Politikada Karar Alma (Foreign Policy Decision Making) isimli eseriyle olmuştur.

Psikoloji anlayışını Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler disiplinine dahil eden en etkili eseri Robert Jervis sunmuştur. Uluslararası Politikada Algılama ve Yanlış Algılama (Perception and Misperception in International Politics) isimli çalışmasında Jervis, psikolojiyi uluslararası ilişkilerin merkezine yerleştirmiş ve analitik vurgusunu liderlere ve onların karakterleri üzerine kurmuştur.

Kantitatif ve kalitatif yöntemler birbirlerini tamamlayıcıdır. Kalitatif yöntemler olayların ve durumların niteliği ile ilgilenirken araştırmacıya konu hakkında detaylı bilgi sunar.

Hermann, saldırgan (agresif) ve uzlaştırıcı liderler arasındaki bazı temel farklılıklara dikkat çekmiştir. Bu çalışmada, saldırgan liderlerin daha fazla güç sahibi olmak istedikleri, içinde bulundukları olaylar üzerinde kendilerinin yüksek kontrol sahibi olduğu inancı taşıdıkları, kavramsal derinliklerinin düşük olduğu (yani, olayları daha çok siyah-beyaz düzleminde değerlendirdikleri), etraflarındakilere güvenmedikleri ve ulus-merkezli oldukları (liderin dünyaya bakışında devletinin merkezde bulunduğunu düşünmesi) sonucu bulunmuştur.

Hermann, uzlaştırıcı liderlerin içinde bulundukları durumlar üzerinde etkilerinin az olduğu inancı taşıdıkları, kavramsal derinliklerinin yüksek olduğu, etraflarındaki kişilere güvenen, kendisinin içinde bulunduğu durumlarda uyumun yüksek olmasını isteyen ve ulusalcılığı düşük olan liderler oldukları sonucunu ortaya çıkarmıştır.

Problemin çözümlenmesi, dış politikada süreç ile ilgili bir kavram değildir.

Öncüllerdeki tüm bilgiler, devletlerin dış politika karar mekanizmalarını doğrudan etkilemektedir.

Kamu Dip­lomasisi bir ülkenin vatandaşları başta olmak üzere basın yayın organları, sivil toplum örgütleri gibi başka devletlerin diplomatik girişimlerine destek verebile­cek aktörleri etkilemek üzere yapılır.

s.5

Dış politika karar alma yöntemi süreci ve olayların çıktılarından çok sürecin nasıl işlediğini çözmeye çalışır. Bu nedenle dış politika karar alma süreci bireylere, gruplara veya kamuoyu gibi devlet altı birimlere daha fazla önem vermektedir.

Öncülde dış politika analizi ile ilgili çalışmayı Sprout ve Sprout 1956 yılında yapmıştır.