DIŞ POLİTİKA ANALİZİ - Deneme Sınavı - 10

s.26

Bu çalışmayı takiben, psikoloji anlayışını Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler
disiplinine dahil eden en etkili eseri Robert Jervis sunmuştur. Uluslararası Politikada Algılama ve Yanlış Algılama (Perception and Misperception in International
Politics) isimli çalışmasında Jervis, psikolojiyi uluslararası ilişkilerin merkezine
yerleştirmiş ve analitik vurgusunu liderlere ve onların karakterleri üzerine kurmuştur. Bu çalışma, çevresel ve devlet odaklı yaklaşımın dış politika kararlarını
izah etmekte eksik kaldığını savunmuştur

Liderlerin başarıları, büyük ölçüde kişilikleriyle bağlantılıdır. Kişilik de karar
alma sürecinde iki türlü etkiye sahiptir: İlki, belirli olayları algılama ve dünyaya bakışı konusunda liderin iç yüzünü yansıtmasıdır.

Operasyonel Kod, liderlerin dış politika kararlarını, davranışlarına odaklanarak açıklamaya çalışan bir yöntemdir. Operasyonel Kod analizi, araştırmacıların,
karar alıcıların siyasi düşüncelerini incelemek için kullandıkları önemli bir araçtır.

Operasyonel Kod, liderlerin dış politika kararlarını, davranışlarına odaklanarak açıklamaya çalışan bir yöntemdir. Operasyonel Kod analizi, araştırmacıların,
karar alıcıların siyasi düşüncelerini incelemek için kullandıkları önemli bir araçtır. Bu yaklaşımın temeli, Nathan Leites tarafından, 1950’lerde Lenin, Trotsky ve
Stalin’in politik bakış açılarını incelemek için oluşturulmuştur. Leites’e göre Operasyonel Kod’u oluşturan unsurlar, kişilik, inançlar ve kültürdür

İmaj, karar alıcıların içinde bulundukları şartlar altında, birçok bileşenin, olgunun
bulunduğu karmaşık bir ortamda dış politika kararlarına ulaşırken bir anlamda
onların sorunlarını çözen, basit, kısayollar olarak tanımlanmaktadır. Belirli pratik
ihtiyaçlara yönelik oluşturulan imajlar (veya kalıplar), aktörlerin inançlarını, davranışlarını, karar alma süreçlerini, dünya görüşlerini, muhataplarına dost-düşmansömürge şeklinde muamele etmelerini, hatta savaş ve barışa karar vermelerini
etkileyen önemli unsurlar arasında karşımıza çıkmaktadır.

s.31

s.34

s. 37

Psikoloji anlayışının uluslararası ilişkilere girişi, Snyder, Bruck ve Sapin’in Dış Politikada Karar Alma (Foreign Policy Decision Making) isimli eseriyle olmuştur.

Psikoloji anlayışının uluslararası ilişkilere girişi, Snyder, Bruck ve Sapin’in Dış Politikada Karar Alma (Foreign Policy Decision Making) isimli eseriyle olmuştur. Bu çalışmada, bireylerin dış politika kararlarında ve uygulamalarında etkili oldukları öne sürülmüştür. Yazarlara göre, karar alıcılar, tek bir birim olarak, dış politika kararlarını, temsil ettikleri devlet/hükûmet adına alırlar. Bu nedenle, karar alıcılara ait özellikler, dış politika yapımı ve uygulama sürecinde önemli rol oynamaktadır. Bu kitabın özünde karmaşık bir örgütsel yapı ve çevresel faktörler arasında karar alıcının değerlerinin, tutumlarının, algılarının ve durum hakkındaki
değerlendirmelerinin bulunduğudur. Bireysel özellikleriyle karar alıcı, sürece yön vermekte ve dış politika yapımını ve uygulamasını etkilemektedir.

Liderlerin başarıları, büyük ölçüde kişilikleriyle bağlantılıdır. Kişilik de karar alma sürecinde iki türlü etkiye sahiptir: İlki, belirli olayları algılama ve dünyaya bakışı konusunda liderin iç yüzünü yansıtmasıdır. Diğeri de liderin güvendiği kadrodan nasıl yararlandığı ve bu kadroyu nasıl organize ettiğine ilişkin etkidir.

Dış politika analizi karar alma yaklaşımındaki en önemli parametrelerden biri, karar alıcının inançları doğrultusunda dünyayı nasıl gördüğüdür. Karar alıcının inançları, politik kararı analiz etmek için incelenmesi gereken en önemli unsurlardandır. Karar alıcının karşılaşılan problemin çözümünde kullandığı yol, onun, problemin içeriğini algılayışından kaynaklanmaktadır. Bu algının özünde de kişinin inançları yer alır. İnançlar, aktörlerin stratejik ve taktiksel seçimlerini etkileyen normları, standartları ve ilkeleri sağlamaktadır. Bu anlayışa ve inanç sistemlerine, Operasyonel Kod (Operational Code) adı verilmiştir.

İmaj, karar alıcıların içinde bulundukları şartlar altında, birçok bileşenin, olgunun bulunduğu karmaşık bir ortamda dış politika kararlarına ulaşırken bir anlamda onların sorunlarını çözen, basit, kısayollar olarak tanımlanmaktadır.

Çıkarımları arasında Jervis’in altını çizerek belirttiği nokta liderlerin karşı taraf hakkındaki düşünce ve tutumlarının bu durumun tersini gösteren bilgi olmasına rağmen çok zor değiştiği veya yenilendiğidir. Nitekim karar alıcıların karşı taraf hakkındaki görüşlerinin değişime dayanıklı olduğu ve kolay kolay farklı bir yapı kazanamayacakları sonucuna varılmıştır. Yeni bulguları yorumlarken, liderler önceki görüşlerine ve inançlarına dayanmakta ve hatta yeni bulgular, önceki fikirler tarafından asimile edilmektedir. Bu nedenle önceden karşı taraf hakkında oluşturulmuş değerlendirmeler liderin olayı algılamasını büyük oranda etkileyecek ve yüksek ihtimalle yanlış algılamaya ortam sağlayacaktır. Bu durum Bilişsel Tutarlılık (cognitive consistency) olarak adlandırılmıştır. Yani, karar alıcıların tutumlarıyla ve inançlarıyla uyumlu olan verinin kararlar üzerindeki ağırlığının artırılmasına kıyasla uyumsuz olan verinin de kararlar üzerinde bilakis etkisizleştirilmesidir.

Yanlış algılar üzerine önemli bir eser vermiş olan Stoessinger’a göre, savaşların nedenleri, ne insanların doğuştan gelen saldırganlıkları ne de askerî karakter, ittifak ve ekonomi gibi kavramlardır. 20. yüzyılda gerçekleşmiş olan yedi önemli savaşı ve her bir vakadaki karar alma sürecindeki algıları inceleyen çalışmalarında liderlerin savaş kararı verdikleri andaki algılarının anahtar unsur olduğu ortaya çıkmıştır.

Vietnam Savaşı’nı incelediği kitabında Ralph White savaşa katkıda bulunan yanlış algı biçimlerini altı kategoriye ayırmıştır. Bunlardan ilki acımasız düşman görünüşüdür: Liderler rakiplerine düşman imajı yüklemeye eğilimlidirler ve bu algıya göre karar alırlar. İkincisi liderin kendisini kuvvetli görmesidir: Diğer araştırmacıların da bahsettiği gibi liderin kendisini güçlü bulması savaşı teşvik edici bir rol oynar. Üçüncü yanlış algı biçimi liderin kendisini ahlaklı ve meşru görmesidir: Liderler kendi eylemlerinin ahlaki olduklarını düşünürler, öyle olmadan bile ahlaki bir temele oturtarak hareketlerini ve kararlarını meşru kılmaya çalışırlar. Dördüncüsü ise seçici dikkatsizliktir: Liderlerin kendi fikir ve tutumlarına bağlı olarak olayın tek bir noktasına odaklanırken başka konuları göz ardı etmeleridir. Beşincisi empati eksikliğidir: Diplomatik yollar aracılığıyla karşı tarafı anlamaktan çok çıkarlar göz önünde bulundurularak cevap verilmesi önceliklidir. Son yanlış algı biçimi de askerî açıdan karar alıcının kendisine aşırı güven duymasıdır. White’ın belirlediği yanlış algı biçimlerinin çoğunluğu literatürde tartışma yaratmış ve daha sonra yapılan çalışmaları etkilemiştir.

Karar alıcılar, başka ülkelerin liderlerinin saldırgan hareketlerine teslim olmanın iyi bir karar olmadığına işaret etmek için sık sık İkinci Dünya Savaşı’na öncelik niteliği taşıyan “Münih analojisini” kullanır.

Psikoloji anlayışının uluslararası ilişkilere girişi, Snyder, Bruck ve Sapin’in Dış Politikada Karar Alma ve Jervis'in Uluslararası Politikada Algılama ve Yanlış Algılama isimli çalışmalarıyla gerçekleşmiştir. Bu yüzden doğru cevap E seçeneğidir.

Hermann ve ekibinin literatüre en önemli katkısı Lider Kişilik Analizi yöntemiyle gerçekleşmiştir. Bu yöntemde, üç boyutta (sıkıntılara karşı olan tavır, yeni bilgiye olan açıklık ve motivasyon), yedi temel soru aracılığıyla lider analizi yapılmaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.