DİPLOMASİ TARİHİ

Türkiye Cumhuriyetinin Hariciye Vekaleti ilk 2 Mayıs 1920 tarihinde kurulmuştur. Doğru cevap A'dır.

TBMM hükûmetinin ilk temsilcilikleri Bakü, Roma, Tiflis ve Moskova’da açılmıştır. Doğru cevap A'dır.

Ankara’da ise TBMM hükûmeti nezdinde ilk yabancı diplomatik temsilciliklerin 1920’den itibaren açıldığını görüyoruz. İlk olarak Sovyetler Birliği temsilci yollamış, daha sonra 1921’de Gürcistan, Afganistan, Azerbaycan’ın temsilcileri, 1923 Mayıs ayında Bulgaristan temsilcisi atanmıştır. Fransa ise İstiklal Savaşı süresince Ankara’da bir askerî temsilci bulundurmuştur. Doğru cevap C'dir.

16 Nisan 2017 referandumu ile kabul edilen ve 24 Haziran 2018 seçimlerinin ardından bütünüyle yürürlüğe giren Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi (CHS) çerçevesinde bütün devlet kurumları yanında Dışişleri Bakanlığının görev ve sorumlulukları ile teşkilatlanması yeniden düzenlenmiştir. Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında 18/7/2018 tarihli ve 1.sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Dışişleri Bakanlığı’nın Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki 07/07/2010 tarihli ve 6004 sayılı kanun yürürlükten kaldırılmış köklü değişiklikler getirilmiştir. Herşeyden önce Bakanlık doğrudan Cumhurbaşkanına bağlanmış, dış politika kararlarının oluşturulmasına katkıda bulunma işlevi kaldırılarak salt Cumhurbaşkanlığı makamının dış politika kararlarının uygulayıcısı durumuna gelmiştir. Doğru cevap E'dir.

"Ülke ekonomisinin düzeltilmesi ve bütçenin hazırlanması için çalışmalarda bulunmak" daha çok Maliye Bakanlığının yetki ve sorumluluk alanı içerisindedir. Doğru cevap D'dir.

E şıkkı, Türkiye Dış İşleri Bakanlığının temel görevleri arasında yer alamaz.

“Türkiye Cumhuriyeti diplomatı” Dışişleri Bakanlığı meslek memurunun diğer adıdır. Meslek memuru Dışişleri Bakanlığına verilen görevlerin yürütülmesinde çeşitli kademelerde icra-yönetim sorumluluğu alan, statüsü yasa ile belirlenmiş bir devlet memurudur. Doğru cevap B'dir.

Yürürlükteki mevzuata göre Dışişleri meslek memuru olabilmek için, 657 sayılı Kanunun ilgili hükümleri ile Bakanlığa giriş yarışma sınavına ilişkiler saklı olmak (bu arada devlet memurluğu yeterlik sınavını geçmiş olmak) kaydıyla, yurt içindeki üniversitelerin veya denkliği kabul edilmiş yabancı üniversitelerin en az dört yıllık lisans eğitimi veren fakültelerinin uluslararası ilişkiler, siyaset bilimi, kamu yönetimi, tarih, sosyoloji, halkla ilişkiler ve tanıtım, psikoloji, iktisat, işletme, maliye ve finans bölümlerinden veya hukuk fakültelerinden mezun olmak gerekir. 2010’dan bu yana tarih, halkla ilişkiler ve tanıtım, sosyoloji ve psikoloji gibi dallar mezunlarının da sınava girmesine imkan tanınmıştır. Doğru cevap D'dir.

Hariciye Vekaleti 1927 yılında kalıcı bir yapıya kavuşturulmuştur. Doğru cevap A'dır.

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 23 Nisan 1920 tarihinde açılışının ardından 2 Mayıs 1920’de 3 sayılı Kanun ile ilk ulusal hükûmetin resmen kurulan bir unsuru da Hariciye Vekaleti olmuştur

Çok sınırlı olanaklarla işe başlayan bu vekaletin ilk birimleri, siyasi işler, konsolosluk işleri, hukuk müşavirliği, şifre ve evrak, muhtelit hukuk işleri şeklinde oluşturulmuştur. Merkez teşkilatı yanında dış temsilcilikler de yavaş yavaş kurulmaya başlanmıştır. TBMM hükûmetinin ilk temsilcilikleri Bakü, Roma, Tiflis ve Moskova’da açılmıştır

Ankara’da ise TBMM hükûmeti nezdinde ilk yabancı diplomatik temsilciliklerin 1920’den itibaren açıldığını görüyoruz. İlk olarak Sovyetler Birliği temsilci yollamış, daha sonra 1921’de Gürcistan, Afganistan, Azerbaycan’ın temsilcileri, 1923 Mayıs ayında Bulgaristan temsilcisi atanmıştır. Fransa ise İstiklal Savaşı süresince Ankara’da bir askerî temsilci bulundurmuştur

1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinde Bakanlığın görevlerini yerine getirirken aşağıdaki ilkelere uyması öngörülmektedir:

a) Bölgesinde ve dünyada barışçıl, adil ve kalkınmaya imkan tanıyan bir ortamın kalıcı şekilde tesisi ve güçlendirilmesi.
b) Ulusal hak ve çıkarların savunulması ve korunması.
c) Her türlü toplumsal yaşamın temelini oluşturan insan haklarının ve demokratik değerlerin savunulması ve ileriye götürülmesi, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle yapılan her türlü ayrımcılık ile mücadele edilmesi.
d) Uluslararası hukukun ve ona olan saygının geliştirilmesi ve güçlendirilmesi.

Bakanlığın dış teşkilatı 2018'de 140 Büyükelçilik, 13 Daimi Temsilcilik, 85 Başkonsolosluk, 1 Konsolosluk Ajanlığı ve 1 Ticaret Ofisi olmak üzere toplam 240 dış misyona ulaşmıştır.

Mültilateralizmin dış ilişkilerde artan hâkimiyetine rağmen, Türkiye dışişlerinde genellikle bilateralizme (ikili ilişkilere) öncelik verme eğilimi hakim olmuştur. Çok taraflı ilişkilerin yararlılığından uzun süre kuşku duyulmuştur

1999’da AB Helsinki Zirvesi’nde Türkiye’nin adaylığına ilişkin kararın -Kıbrıs ve Ege sorunuyla irtibatı dolayısıylabirkaç saatlik tereddütten sonra onaylanması olmuştur.

1987’de Avrupa Birliği’ne tam üyelik başvurusu, Yunanistan’la ilişkileri düzeltme girişimleri, Sovyetler Birliği’nin dağılması ardından Kafkasya ve Orta Asya’ya açılım, Türkiye’nin Soğuk Savaş sonrası dünyasında yerini bulma arayışları Dışişleri Bakanlığı’nın her zaman yoğun olan çalışma temposunu daha da yükseltmiştir.

“Türkiye Cumhuriyeti diplomatı” Dışişleri Bakanlığı meslek memurunun diğer adıdır. Meslek memuru Dışişleri Bakanlığına verilen görevlerin yürütülmesinde çeşitli kademelerde icra-yönetim sorumluluğu alan, statüsü yasa ile belirlenmiş bir devlet memurudur

Meslek memurlarının ilerleme ve yükselmeleri yukarıda kaydedilen Kanun ve  Yönetmelikler ile belirlenmiştir. Buna göre, bir yıllık hizmet süresi sonunda olumlu sicil alan üçüncü katiplerden, 3 başarılı yıl geçirenler ikinci katipliğe yükselir.

Marshall Planı çerçevesinde Amerikan yardımının uygulaması için 1949’da vekaletin çatısı altında fakat bakanlıklar arası bir  kurum olarak Milletlerarası İktisadi İşbirliği Teşkilatı Genel Sekreterliği kurulmuştur.