DİPLOMASİ TARİHİ

12. yüzyıl sonundan itibaren ilk defa İtalya’da “Ambaciatore=Büyükelçi” ünvanı ortaya çıktı.

İÖ. 5. yüzyılda Atina Perslere karşı oluşturduğu Delos Birliğine önderlik ediyordu.

Orta Çağ’da diplomasi kilise etrafında gelişti.

Kilise 13. yüzyılda en zayıf dönemini yaşadı.

12. yüzyıl sonundan itibaren ilk defa İtalya’da “Ambaciatore=Büyükelçi” ünvanı ortaya çıktı.

Orta Çağ sona ererken Batı Avrupa’da Papalık dışında diplomatik alanda belirli adımlar atan en önemli siyasi birim Venedik idi.

12. yüzyıldan itibaren hükümdarlar arasındaki müzakereler için Roma Medeni Hukuku’nun tam yetkili vekil kavramından diplomasiye aktarılan “tam
yetkili” elçilerin kullanılması uygulamasına geçildi.

Hükümdarlar arasında elçi değişimi dışındaki alt düzey diplomatik temaslarda
kullanılan önemli bir araç bir nevi pasaport denilebilecek “aman”dı. Aman sahibine İslam diyarlarına girme olanağını verir ve yetkili makamların korumasını
sağlardı. Aman resmi veya gayrıresmi olabilirdi. Resmi aman imam tarafından
bir kişiye, bir gruba, hatta İslam makamlarıyla barış imzalamış olan bir toprakta
yaşayanların tamamına verilebilirdi. Böyle bir aman karşılıklılık esasına göre tanınırdı. Gayrıresmi olanı ise herhangi bir Müslüman tarafından sözlü olarak veya başka bir şekilde verilebilir, ancak aman sahibi olan kişi Müslüman topraklarında kötü bir davranışta bulunursa veren cezalandırılırdı. Müslüman olmayan birinin “aman”ı olmadan İslâm diyarına girmesi hâlinde verilecek ceza da oldukça esnekti; idam edilmekten, dört aylık bir ikamet sonunda sınıra götürülmesine kadar geniş bir yelpazeyi kapsardı.

Papalar önemli meseleler için “legate”ler görevlendirirdi. Daha az önemde
konular için ise “nuncius”lar yeterliydi.

İngilizlere gelince; ilk önceleri sadece Roma’da temsilci bulunduran İngiltere ilk olarak 1505 yılında, daha önce Londra’da büyükelçilik açmış olan İspanya’ya mukim elçi göndermiştir.

Mukim elçileri tanımlamak için büyükelçi terimi kullanılmaya başlamıştır.

Bir müzik terimi olan ve İtalyanca concerto kelimesinden gelen “konser” diplomaside 16. yüzyıldan itibaren ahenk veya uyum anlamında kullanılmaktaydı.

ABD Londra, Paris, Berlin ve Roma’daki elçiliklerini ancak 1874’te büyükelçilik
düzeyine çıkarmıştır.

1790’larda III. Selim Londra, Paris, Viyana ve Berlin’de mukim büyükelçilikler açmıştı. 1849’da Tahran’da bir Osmanlı Büyükelçiliğinin kurulması Müslüman ülkeler arasında karşılıklı mukim diplomatik temsilcilik değişiminin ilk örneğiydi.

Yedi Yıl Savaşları 1763'de sona ermiştir.

İÖ. 5. Yüzyılda Perslere karşı oluşturulan Delos Birliği’ne Atina önderlik emiştir.

Orta Çağ’da diplomasi esas olarak kilise etrafında gelişmiştir.

Orta Çağ sona ererken Batı Avrupa’da Papalık dışında diplomatik alanda belirli adımlar atan en önemli siyasi birim Venedik idi.