Aof Panel

S

Toplumsal yapı nedir?

Toplumsal yapı, toplumun temeli kabul edilen bireyin toplumsal faaliyetlerine şekil veren veya birey tarafından şekillenmesini sağlayan toplumsal düzenlemeleri işaret eder. Bu anlamda bireyin toplumda karşılaştığı örgütlü veya norm hüviyetini kazanmış ilişkiler ya da bileşenler bütünü, “toplumsal yapı”yı oluşturur.

S

Toplumsal değişim nedir?

Toplumsal değişim, toplumsal yapının zaman içinde geçirdiği dönüşümleri işaret eder.

S

Toplumsal tabakalaşma dendiğinde neden bahsedilmektedir?

Toplumsal tabakalaşma toplumdaki değişik katmanlar arasındaki ilişkilerin tasnif edilmesini içerir. Toplumsal yapı olmadan toplumsal tabakalaşmadan söz etmek mümkün değildir çünkü toplumsal tabakalaşmaya anlamını veren husus, toplumsal yapıdır. Toplumsal tabakalaşma, toplumsal yapı içindeki eşitsiz ilişkileri inceler.

S

Çatışmacı toplumsal tabakalaşma teorilerinin temeli hangi sosyal bilimciye dayanmaktadır?

Çatışmacı toplumsal tabakalaşma teorilerinin temeli, Karl Marx’ın toplumu ekonomik ilişkiler biçiminde kavrayarak toplumda çıkarları ve amaçları birbirleriyle çelişen ve çatışan sınıflar bulmasına kadar geri götürülebilir.

S

Marx, toplumsal yapıyı nasıl ele almaktadır?

Marx, bir toplumsal yapıyı üretim ve mübadele ilişkileri olarak çözümler. Bir toplumda üretim ilişkilerinin niteliği o toplumun yapısını belirlediği gibi, toplumsal tabakalaşmayı oluşturan yapısal farklılaşmaları da belirler.

S

Feodalizmde ve kapitalizmde toplumsal tabakalaşma nasıldır?

Feodalizmde toplumsal tabakalaşma köylüler ile imtiyazlı kesimler arasındaki çatışmacı niteliklerden oluşurken kapitalizmde ise emek gücünü kullanan işçiler ile üretim araçlarına sahip olan burjuva arasında bir toplumsal tabakalaşma gerçekleşir.

S

Marx'a göre orta sınıf kimdir?

Marx'a göre üretim araçlarına sahip olamasa da tam anlamıyla emek gücünü de kullanmak zorunda kalmayan bir toplumsal katman; “küçük burjuvazi” veya “orta sınıf ”tır.

S

Weber’in toplumsal tabakalaşmayı ve toplum içindeki eşitsizlikleri çözümlerken ana ilgisi hangi kavramlardır?

Weber’in toplumsal tabakalaşmayı ve toplum içindeki eşitsizlikleri çözümlerken ana ilgisi, iktidarın ve hâkimiyet ilişkilerinin örgütlenme biçimlerini göstermektir. Bu ilişkileri incelerken sınıf temelli veya ekonomik temelli eşitsizliklerin rolünü de gösterir ve iktidar ve hâkimiyet ilişkilerinin maddi kaynakların eşitsiz dağılımı olduğunu belirtir.

S

Weber için analitik olarak toplumsal tabakalaşmayı belirleyen üç ayrı grup hangileridir?

İlki, Marx’taki gibi ekonomik temelli gruplaşmaları belirleyen, ancak Marx’takinin aksine çatışmacı bir temelde tanımlanmayan, kişinin gelir elde etmek için sahip olduğu mal ve hizmetlerden toplum içindeki yararlanma derecesini belirleyen “sınıf”tır.

İkincisi, kişinin toplum içindeki saygınlık derecesini sağlayan, bu yolla da kendisine bir hayat tarzı ve tüketim kalıpları sunan “statü”dür.

Son olarak da daha çok ortak kökenleri, amaçları ya da çıkarları olan grupların ekonomik veya statü dışı nedenlerle biraya gelerek oluşturdukları siyasal örgütlenme anlamındaki “parti” (veya “zümre”) gruplarıdır. Burada “parti”, siyasal partilerden çok belirli bir amacın ya da birlikteliğin oluşturduğu kümeleri içerir.

S

Durkheim için toplum ve toplumsal yapı nedir?

Durkheim için toplum ve toplumsal yapı, akılcı bir şekilde kavranılabilen bir ahlaki normlar manzumesidir. Bu yapıya anlam veren husus; toplumun, dinî yapıların etkisinden kurtulduğu modern dünyada, topluma neredeyse kendince dinî bir hüviyet kazandıran ve kutsal bir rol veren bir şekilde yapılanmasıdır.

S

Anomi nedir?

Normsuzluk durumudur. Temelde bireyin arzu ve çıkarları ile bunları gerçekleştirmek mekanizmalarının tıkandığı durumlarda bireyde yaşanan düzensizliği ifade etse de toplumun problemlerini aşamadığı ve bunları düzenleyerek bireyleri bu düzen içinde tutamadığı durumları da ifade eder.

S

Kast sistemi nedir?

Kast, farklı toplumlarda ve dönemlerde görülse de daha çok Hindistan’daki biçimiyle değerlendirilmekte olan bir sistemdir. Kelimenin kökeni Portekizcedir ve “ırk” ya da “soy” anlamına gelir. Hintliler kastı anlatmak için tek bir kelime yerine çeşitli kelimeler bütünüyle birlikte ifade ederler. Dolayısıyla kast sistemi, özelde Hindulara özgü bir sisteme, genelde ise kişilerin belirli bir toplumsal düzeyde dondurulduğu, hiyerarşik bir toplumsal örgütlenme tarzı anlamına gelir.

S

Hindistan kast sistemindeki katmanlar nelerdir?

Hintlilerin kast sistemini ifade etmek için kullandıkları kelimelerden en önemlileri “varna” ile “jati”dir. “Varna”lar kast sistemini oluşturan dört büyük tabakanın her birisine verilen genel addır. Bunlar:

Brahmanlar: Entellektüel tabakadır.
Kişatriyalar: Soylulardır.
Vaişyalar: Tüccarlar, iş adamları ve toprak sahibi çiftçilerdir.
Sudralar: İşçiler ve kölelerdir.

S

Avrupa'da seküler bir ortamda kastvari bir katmanlaşmanın dinî grupları da içerecek bir şekilde seküler bir tabakalaşmasının en yetkin örneği hangi ülkedir?

Hollanda'da sütunlaşma denilen bir toplumsal katmanlaşma vardır. "Sütunlaşma”, Hollanda için, temelde farklı hayat tarzlarının kabulüne dayalı geniş bir uzlaşma olarak tanımlanmaktadır. Farklı hayat tarzları derken kastedilen ise ülkedeki iki büyük dinî grup olan Protestanlar ve Katolikler ile bunların dışında, daha çok siyasal anlamlar içeren sosyalist ve liberallerdir.

S

Avrupa'da protestan ülkelerin halen krallıkla yönetilmelerinin nedeni nedir?

Avrupa’da Protestan ülkeler hâlen krallıkla yönetilmektedir. Bunun en büyük nedeni, Protestanlığın seküler yönetimleri benimseyen, merkezi olmayan kilise örgütlenmesine sahip olmasıdır.

S

Hollanda ulusundaki sütunlaşmadaki temel tabakalar hangileridir?

Seküler bir tabakalaşma içinde dinî ve din dışı gruplar dört ayrı sütun oluşturur. Bunlar:
1. Protestanlar
2. Katolikler

3. Liberaller
4. Sosyalistler ve sosyal demokratlardır.

S

İslamofobi nedir?

Kelime anlamı olarak “İslam korkusu” demektir. Özellikle Batı toplumlarında İslami değerlerden ve uygulamalardan çekinmeyi ve korkmayı ifade etmektedir.

S

Sosyolojik olarak bakıldığında din ve toplumsal tabakalaşma nasıl ele alınmaktadır?

Sosyolojik olarak değerlendirildiğinde, her dinin başlangıçta içinde doğduğu toplumsal çevrenin kültürel etkisini taşıdığı iddia edilir. Dolayısıyla din zaten bir anlamda belirli bir tabakalaşma içeren bir toplumsal yapı içinde doğmuş olarak kabul edilir. Bir din ortaya çıktıktan ve yayılmaya başladıktan sonra toplumsal yapıya etkisi ve toplumu dönüştürme gücü mevcut toplumsal tabakalaşmanın çerçevesinde değerlendirilir.

S

Ruhban sınıfı kimlere denir?

Din adamlığını meslek edinerek dinî örgütlenmenin hiyerarşisinde yer alan kimselerin oluşturduğu gruba verirken addır. Rahipliğin bulunduğu Budizm gibi dinler için de kullanılsa da asıl anlamını Hristiyan kiliselerinin hiyerarşik örgütlenmesinde yer alan rahiplik mesleğinden alır.

S

Kabala nedir?

Kabala, Yahudilikte ezoterik bir düşünce ve disiplin yöntemidir. Mistik hâllerle uğraşır ve bunları belirli bir yöntem dâhilinde uygulanmasından oluşur.

TOPLUMSAL YAPI, DEĞİŞİM VE TABAKALAŞMA BAĞLAMINDA DİN