DİN VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 8

Hindizmde kirlilik kişinin kendi kastına uygun davranmamasından doğar. Kişi, sadece yeme-içme olarak kendi kastına uygun davranması ile değil, alacağı tüm kararlarda (evlilik, yapacağı meslek gibi) kastına uygun davranması gerekmektedir. Bu sebeple bir vaişya kastında bulunan kişi, kendisinden daha alt bir kastta bulunan bir sudranın işini yapamaz. Yaparsa kirli sayılır.

Seküler tabakalaşmanın en belirgin örneği Hollanda’da görülmektedir. Burada temelde sosyalistler ve liberaller olmak üzere iki grup vardır. Din ve din dışı gruplar birlikte değerlendirildiğinde Protestanlar, Katolikler, liberaller ve sosyal demokratlar olmak üzere dört farklı grubu oluştururlar. Bu gruplar birbirine temas etmeden özgür bir şekilde yaşarlar. Bunun olmasındaki en önemli etken toplumda farklı hayat tarzlarına ilişkin genel bir uzlaşının sağlanmış olmasıdır.

Hollanda örneğinde de görüldüğü gibi, Protestanlar ve Katolikler olmak üzere toplumda iki sütun oluşmuştur. Bu sütunlaşmada dinin etkisinin en net göstergesidir. Din dışı sütunlaşmaya ise liberaller ve sosyal demokratlar örnek olarak gösterilebilir. Bu gruplarda aynı dine mensup olan farklı kişiler olabilir. Söz gelimi, bir sosyal demokrat ta Katolik, bir libarel de Katolik olabilir.

Seferad Yahudileri, Latince ile harmanlanmış Ladino adı verilen bir dili konuşmaktadır.

Mesih veya Mehdici oluşumların ortaya çıkış nedeni en genel anlamda mevcut düzeni değiştirip yerine daha adilinin kurulmak istenmesidir. Yeni düzenin toplumu daha ahlaklı yapacağına toplumsal çürümenin önüne geçileceğine inanılır.

Ortodokslar, Modern Ortodoks, Haredi de denilen Ultra Ortodoks ve Laik Ortodoks gibi mezheplere ayrılmıştır. Bunlar arasında, ortodoksluğu en uç noktada yaşayanlar Haredilerdir.

“Toplumsal tabakalaşma” toplumdaki değişik katmanlar arasındaki ilişkilerin tasnif edilmesini içerir.

Sosyoloji geleneğinde, toplumsal tabakalaşma ve farklılaşmayı ilk inceleyen ve toplumsal yapı içindeki eşitsizliklere ve farklılaşmalara ilk dikkat çeken iki önemli sosyal bilimci Karl Marx ile Max Weber olmuştur.

Max Weber bir toplumsal yapıdaki ekonomik ilişkilerin önemini reddetmemekle birlikte, toplumsal tabakalaşmayı oluşturan unsurların ekonomik ilişkiler dışındaki ilişkilerle de biçimlendiğini öne sürer.

Anomi: Normsuzluk durumudur. Temelde bireyin arzu ve çıkarları ile bunları gerçekleştirmek mekanizmalarının tıkandığı durumlarda bireyde yaşanan düzensizliği ifade etse de toplumun problemlerini aşamadığı ve bunları düzenleyerek bireyleri bu düzen içinde tutamadığı durumları da ifade eder.

Kast kelimesinin kökeni Portekizcedir ve “ırk” ya da “soy” anlamına gelir.

Hintlilerin kast sistemini ifade etmek için kullandıkları kelimelerden en önemlileri “varna” ile “jati”dir. “Varna”lar kast sistemini oluşturan dört büyük tabakanın her birisine verilen genel ad iken “jati”ler her bir tabakadaki alt katmanları ifade etmek için kullanılır. “Varna”, “sınıf, statü, renk” anlamına gelir.

Hinduizm Hint alt kıtasında değişik geleneklerin ortak adı olarak oluşturulan ve İslam ile Hristiyanlıktan sonra dünya üzerinde en çok takipçisi olan dindir.

Hindu kast sisteminde dört büyük “varna” vardır. Bunlar; Vaişyalar, kişatriyalar, sudralar, brahmanlar.

Kişatriyalar: Bu tabaka prensler, prensesler ve soylu savaşçılardan oluşur. Genelde üst düzey memurlar da bu tabakada yer alır.

Kabala, Yahudilikte gizlemli bir düşünce ve disiplin yöntemidir. Mistik hâllerle uğraşır ve bunları belirli bir yöntem dâhilinde uygulanmasından oluşur.

Modern öncesi ve dış kültürlerde herhangi bir şey, olması gerektiği gibi değil olduğu gibi düşünülüyordu. Mesela din, ilahi bir varlık çerçevesinde oluşmuş bir inançlar ve ayinler kültüydü. Modern algılayışa göre ise Tanrı içkin bir yorumla bireyin veya toplumun herhangi bir unsuruna indirgenmeye çalışıldı.

Fundamentalizmin, iki temel ilkesi vardır: Bunlardan birisi başta İncil olmak üzere kutsal metinlerin modern kültüre göre yorumlanmasına karşı çıkmak, diğeri ise Hristiyanlığı yaşatmak üzere Hristiyan geleneklerine, bir başka deyişle bu dinin tarihî birikimine sahip çıkmak ve ona sıkıca tutunmaktır.

Farklı dinlerdeki Şeriat-Tasavvuf; Talmut-Kabbala; Manu-Advaita; Terevada-Mahayana ikilem- lerindeki Şeriat; Talmut, Manu, Terevada zahiri olguları dinî; Tasavvuf, Kabbala, Advaita, Mahayana gibi batıni olgular kutbu ise geleneği temsil etmektedir.

Farklı dinlerdeki Şeriat-Tasavvuf; Talmut-Kabbala; Manu-Advaita; Terevada-Mahayana ikilemlerindeki Şeriat; Talmut, Manu, Terevada zahiri olguları dinî; Tasavvuf, Kabbala, Advaita, Mahayana gibi batıni olgular kutbu ise geleneği temsil etmektedir.