DİN VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 25

Klerje de kendi arasında ikiye ayrılıyordu: Regülier ve seküler. Batı dillerinde kurallı, düzenli anlamına gelen regülier, burada da etimolojik anlamıyla uyumlu olarak, bütün işi düzenli bir biçimde din hizmetleri olan din adamı demekti. Yani regülier yalnızca mabede bağlı olarak yaşar, hayatını sürdürebilmek için gerekli asgari ihtiyaçları laikler (yani diğer müminler) tarafından karşılanırdı. Kendisi geçimini sağlamak için ticaret ve tarımla uğraşmaz, özellikle de evlenmezdi.

Sakrament-al-izm kök ve eklerinden meydana gelen sözcük Türkçeye kutsal-laştırma-cılık (veya kutsamacılık) olarak çevrilebilir. Kavramın merkezinde yer alan kutsal (sakrament), genel olarak varlığı tartışma dışı olan, beşerin gücünü aşan ve ondan başkaldırı değil, uyum isteyen, uyumsuzluk hâllerinde ise cezai yaptırımlarla korunan, kısacası aşkın fakat kuralsal bir olgudur.

Otoriteryanizmle birlikte varolduğu için, modernitenin özgürlükçü söylemiyle bağdaştırılamaz olan ise sekülerizmdir.

Rudolf Otto (1869-1937), ünlü Alman dinler tarihçisidir. Dinleri ahlaki ve akılcı açıklamalar yerine kutsallık duygusuyla açıklamaya çalışmıştır. Doğru cevap A’dır.

Modern yaşama formları içinde dinî olan (: kutsal) ve olmayan (: profan) şeklindeki bir ayrımdan söz etmek artık yaygın bir ilgi hatta kabul görmeye başlamıştır. Kutsal, bu çerçevede aşkın (müteal, transandantal) olanı ifade ederken; din dışı da kutsaldan artakalan ancak onu dışarıda bırakan hakim seküler dünyayı ifade etmektedir. Doğru cevap C’dir.

“Kutsal şeyler, dini yasaklarla korunan ve tecrit edilen şeylerdir; din dışı şeyler ise bu yasakların hedef aldığı ve kutsal olandan ayrı tutulması gereken şeylerdir” ifadesi Durkheim’e aittir. Doğru cevap A’dır.

Semantik, anlambilim demektir. Dilbilimsel açıdan semantik, zaman içindeki anlam değişiklikleri ile dilin yapısı, düşünce ve anlam arasındaki karşılıklı bağlantılar üzerinde duran bir dilbilim etkinliğidir. Doğru cevap D’dir.

Sünni kesimde ortaya çıkan Evzailik ve Zahirilik gibi fıkıh mezhepleri de kendilerine taraftar bulamadıkları için günümüze kadar ulaşamamışlardır. Doğru cevap E’dir.

Yaratılış, huy, karakter, mizaç anlamlarında kullanılan meşrep kavramı da kişinin hangi dini inanç, mezhep ya da tarikat içinde olursa olsun değişmeyen özelliklerini vurgulamak için kullanılmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Kelam, İslam’da inanç esasları etrafında ortaya çıkan tartışmaları disipline eden bir ilim dalıdır. Doğru cevap B’dir.

İslam geleneğinde ibadet ve hukuk alanına ilişkin bilgilerin üretildiği bir disiplin olarak fıkıh, gündelik dilde bir şeyi bilmek, iyi ve tam anlamak, derinlemesine kavramak anlamlarına gelmektedir. Doğru cevap E’dir.

Tekke, zaviye ve dergahlar tasavvuf kültürü içinde anlam kazanmış dini/mistik mekanlardır. Tekkeye göre daha küçük yapı özelliği taşıyan zaviyeler ise daha çok küçük yerleşim alanlarında ve yol üzerlerinde bulunmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Ehl-i Sünnet içindeki başlıca fıkıh mezhepleri ise Hanefilik, Şafiilik, Hanbelilik ve Malikiliktir. Doğru cevap B’dir.

Sosyoloji geleneğinde, toplumsal tabakalaşma ve farklılaşmayı ilk inceleyen ve toplumsal yapı içindeki eşitsizliklere ve farklılaşmalara ilk dikkat çeken iki önemli sosyal bilimci Karl Marx ile Max Weber olmuştur. Doğru cevap C’dir.

Hindu kast sisteminde dört büyük “varna” vardır. Bunlar, en üst “varna”dan başlayarak şu şekilde sıralanmaktadır; Brahmanlar, Kişatriyalar, Vaişyalar, Sudralar. Doğru cevap E’dir.

Kast sistemindeki toplumsal katmanlardn bir tanesi olan Sudralar  işçiler ve kölelerden oluşmaktadır. Aslında herhangi bir mesleği olmayan hünersiz kişilerdir. Doğru cevap A’dır.

Kişatriyalar, prensler, prensesler ve soylu savaşçılardan oluşmaktadır. Genelde üst düzey memurlar da bu tabakada yer alır. Doğru cevap D’dir.

Bir Britanya sömürgesi olan Hindistan’ın bağımsızlığınu kazanmasında liderlik yapan Mahatma Gandi, ülkenin yalnızca siyasi değil manevi bir lideri de oldu. Gandi, kast sisteminde Brahmanlardan sonra gelen vaişya kastından geliyordu. Doğru cevap C’dir.

Bu dört “varna” dışında, bir de “dokunulmazlar” addedilen “parya”lar vardır. Aslında “parya”lar da bir “varna” oluşturmaktadırlar ancak toplumun bütün kötü ve kirli işlerini yapmakla yükümlü bu kişiler, bu özelliklerinden dolayı “dokunulmaz” olarak adlandırıldığından kast dışı bir kategorileştirilmeye tabi tutulmuşlardır. Doğru cevap A’dır.

Nasıl ki Hint toplumu dinin ya da inancın meşruluğunu sağladığı bir kast sisteminin en yetkin örneği ise Hollanda toplumu da seküler bir ortamda kastvari bir katmanlaşmanın dini grupları da içerecek bir şekilde seküler bir tabakalaşmasının en yetkin örneği olarak karşımıza çıkmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Sütunlaşmayı oluşturan temel sütunlar: Seküler bir tabakalaşma içinde dini ve din dışı gruplar dört ayrı sütun oluşturur. Bunlar: 1. Protestanlar 2. Katolikler 3. Liberaller 4. Sosyalistler ve sosyal demokratlardır. Doğru cevap A’dır.