DİN VE TOPLUM - Deneme Sınavı - 16

Türkçeye çevirisi de dünyevileşme olarak yapılan Sekülerizm’e göre pek çok şey zaman içerisinde kutsal bağlarını kaybederek onun dışında bir alan olarak kabul edilen dünyaya geçmekte yani dünyalaşmaktadırlar.

Sakrament-al-izm kök ve eklerinden meydana gelen sözcük Türkçeye kutsal-laştırma-cılık (veya kutsamacılık) olarak çevrilebilir.

Modern dönemde dini gelişmelerin hem sırf dini hem de ideolojik boyutu vardır. Türk Müslümanlığı kavramı belli bir ırka özgü oluşturulan resmi din oluşturma çabasıdır. Dindeki Fundamental akımlar, bazen siyasal talepler taşısa da genellikle dini çıkışlıdır.

Modern din kavramına göre, din olabildiğince her işten arındırılması ve sekülerleşmelidir. Bu sebeple bir kişinin dini inancının devlet tarafından bilinmesi zorunlu olmamalıdır.

ABD’de 19. Yüzyılın sonlarında modern kültüre karşı doğan Protestan akım, Fundamentalizmdir

Fundamentalizm dinin aslına dönmeyi savunan yaklaşımdır. Dünya üzerindeki tüm dinlerin fundamentalist yorumları bulunmaktadır. Bazı fundamentalist gruplar şiddeti savunurken bazıları şiddeti savunmazlar. Dinde fundamentalizm, küresel dünyada önemli bir sorun alanı olarak değişik toplumları ilgilendirmektedir. Fundamentalizm, kaynaklara dönme anlamında yirminci yüzyılın başında Amerika’daki Protestanlar için kullanılan bir kavramdır.

Sosyolojik olarak en az üç kuşak aktarılan din belli bir geleneği oluşturur. Yani, din başlangıçta bir gelenek değildir, zamanla geleneksel bir hal alabilir. Bu sebeple İslam dini ile İslam geleneği aynı şey değildir. İslam hiçbir zaman sosyolojik olarak gelenek olarak algılanmamıştır. Ancak kavramsal olarak religion kelimesi gelenek anlamını temsil etmektedir.

Ali Şeriati’ye göre başta geleneksel ulema sınıfı olmak üzere geleneksel din anlayışı toptan değiştirilmelidir. Ancak bu fikir içerisinde tüm dinlerin birleştirilmesi, dinin tam anlamıyla sekülerleşmesi fikirleri yoktur.

Fundamentalizm ile Selefiler düşünce anlamında ortak bir nokta barındırmamasına karşın imaj olarak ortak noktada buluşmuşlardır. Selefiler ve fundamentlistlerin kastettiği kutsal metinler farklıdır. Selefiler Kuran’ı Kerim’i yeniden okumayı öngörürken fundamentalistler daha çok geleneklerden bahsetmektedir.

Sekülerleşme olmasına karşın bu akımın öncüsü olan ABD’de toplumun çoğu dindarlaşmaktadır. Din mabet dışına çıkıyor, bir dine ait olma biçimi değişiyor ancak dindarlık her yerde azalmıyor.

Laiklik sosyal olguları içermeyen, siyasetin din dışı anlamında kullanılan bir kavramdır. Sekülerlik ise, sosyal olguları içeren genel bir kültürel dünyevişleşmeyi ifade eder. Örneğin, seküler müzik kilise müziği dışında kapan pop rock tür müziklerdir. Ancak laik müzik diye bir sosyal olgu yoktur.

Pürüten, tutum ahlakı demektir. Türkçe’ye kutsallaştırmacılık olarak gelen ve kutsalı tartışılmayacak boyuta çıkaran, kutsal olmayan bir şeye kutsallıktan pay veren akımın yarattığı sorun Sakramentalizmdir.

Tarih boyunca genelde dinin, toplumların kendi ürettiği ve toplum üstü bir kaynağa dayanan iki tipi var olagelmiştir. Hıristiyanlık dini ise kaynağı toplum üstü bir güç olan ilahi güç tarafından meydana getirilmiştir.

Batıda, 16. yüzyılda Rönesans düşüncesiyle başlayan, 17. yüzyıl Kartezyen felsefe ile gelişen, 18. Yüzyıl Aydınlanma ve 19. Yüzyıl Pozitivizm anlayışıyla doruk noktasına ulaşan kültürel oluşuma genelde modern kültür (veya modern Batı Medeniyeti) adı verilmektedir. Skolâstik düşüncenin modern kültürün oluşumunda veya gelişiminde herhangi bir etkisi söz konusu değildir.

Sözlük anlamı köktencilik olan Fundamentalizm, ABD’de 19. yüzyıl sonlarında modern kültüre karşı bir Protestan hareketi olarak ortaya çıkan Hıristiyanlık hareketin adıdır.

Fundemantlizmin iki temel ilkesi vardır: Bunlardan birincisi, başta İncil olmak üzere kutsal metinlerin modern kültüre göre yorumlanmasına karşı çıkmak, ikincisi ise Hıristiyanlığı yaşatmak üzere Hıristiyan geleneklerine, bir başka deyişle bu dinin tarihî birikimine sahip çıkmak ve ona sıkıca tutunmaktadır.

Bir dönem “Asrı Saadete Dönüş” adıyla da anılan, sözlük anlamı itibarıyla daha öncekilerin yolunu izlemek anlamına gelen ve tarihsel birikimi atlayarak dinî ilk uygulamalardan alıp getirmeyi teklif eden dini anlayış Selefiyecilik’tir.

Soruda açıklaması yapılan kavram Sekülerizm’dir. Sekülerizm’in, Latince sexus (cinsellik)’ten geldiği ve evlenip dünya ile de ilgilenebilen ruhban anlamı taşıyan seculer’in zamanla aldığı biçim olduğu söylenmektedir.

Din ve dünya ilişkisini anlatmada kullanılan Sekülerlik ve Laiklik kavramlarının tarihî M.S. 4. yüzyıla kadar inmektedir. Bu tarihlerde Katolik mezhebine göre tüm insanlar müminler ve paganlar olmak üzere ikiye ayrılıyordu. Müminler Hıristiyanlığa inanan herkesti, paganlar ise Hıristiyanlığa inanmayanlardır. Ayrıca müminler kendi arasında da Klerje ve laikler olmak üzere ikiye ayrılıyordu. Klerje, din adamı ruhban demekti ki işi din ve mabet hizmetleri olan, kendini Tanrıya adamış kimselerdir. Laikler ise din adamı olmayan bütün müminlerdi.

Katolik mezhebinde Klerje, regülier ve seküler olmak üzere kendi arasında ikiye ayrılmaktadır. Regülier, bütün işi düzenli bir biçimde din hizmetleri olan din adamı demektir. Seküler ise dini hizmetlerinin yanında dükkanını çalıştıran, bağ ve bahçesiyle ilgilenebilen, evlenip çocuk sahibi olabilen ve pazar günleri mabette dinî ayinleri idare eden din adamı demektir.